Ogólne informacje

• Ocena spoczynkowego EKG wymaga pełnego zapisu 6 odprowadzeń kończynowych i 6 ze ściany klatki piersiowej (12-odprowadzeniowe EKG).
• Zapis powinien być zawsze wykonywany jest na termoczułym papierze z siatką milimetrową do aparatu EKG. Umożliwia to określenie interwałów czasowych i amplitud załamków bez linijki EKG.

Rozmieszczenie elektrod

Rozmieszczenie elektrod EKG

Odprowadzenia kończynowe

• Czarna elektroda
  • Prawa podudzie
• Czerwona elektroda
  • Prawe przedramię
• Żółta elektroda
  • Lewe przedramię
• Zielona elektroda
  • Lewe podudzie

Odprowadzenia przedsercowe

• V1 (czerwony)
  • W 4. przestrzeni międzyżebrowej, po prawej stronie mostka
• V2 (żółty)
  • W 4. przestrzeni międzyżebrowej, po lewej stronie mostka
• V3 (zielony)
  • Między V2 i V4 na poziomie 5. żebra
• V4 (brązowy)
  • W 5. przestrzeni międzyżebrowej, w linii środkowo-obojczykowej (pod lewym sutkiem)
• V5 (czarny)
  • W 5. przestrzeni międzyżebrowej, linia pachowa przednia
• V6 (fioletowy)
  • W 5. przestrzeni międzyżebrowej, w środkowej linii pachowej
• W przypadku kobiet elektrody V4–V6 powinny być umieszczone na klatce piersiowej, ponieważ umiejscowione pod piersią mogą znajdować się zbyt nisko.

Zapis EKG

• Podczas zapisu pacjenci powinni
  • spokojnie leżeć i nie ruszać się.
  • oddychać równomiernie, oddech od normalnego do płytkiego.

Prędkość zapisywania i interwały czasowe

• Wszystkie urządzenia EKG pracują ze standardowymi prędkościami.
• W Polsce spoczynkowe EKG jest rutynowo zapisywane z szybkością przesuwu zapisu 25 mm/s oraz w niektórych ośrodkach 50mm/s.
  
  • Alternatywnie możliwe są zapisy z prędkością 10 mm/s, jeśli dokumentowana ma być większa liczba cykli pracy serca.
• Zapis jest wykonywany na specjalnym (z reguły termoczułym) papierze EKG ze znormalizowaną siatką milimetrową.
• Przy prędkości zapisu 50 mm/s:
  • Małe pole (kratka) o długości 1 mm odpowiada odstępowi 0,02 s.
    • np. zespół QRS powyżej 5 małych pól: Czas trwania przewodzenia pobudzenia powyżej 0,1 s
  • Kwadrat (duża kratka) o boku 5 mm odpowiada odstępowi 0,1 s.
    • Oznacza to, że w ciągu sekundy zapisywanych jest 10 kwadratów.
    • W ciągu minuty zapisywanych jest więc 600 kwadratów.
  • Częstość akcji serca można zatem oszacować bez linijki EKG, po prostu licząc kwadraty w odstępie RR.
    • Przykład: 8 kwadratów w jednym odstępie RR, obliczając w następujący sposób
    • 600 kwadratów/min: 8 kwadratów = częstość akcji serca 75/min

• Przy prędkości zapisu 25mm/s:
  • Małe pole (kratka) o długości 1 mm odpowiada odstępowi 0,04 s.
    • np. zespół QRS powyżej 3 małych pól: Czas trwania przewodzenia pobudzenia powyżej 0,12 s
  • Kwadrat (duża kratka) o boku 5 mm odpowiada odstępowi 0,2 s.
    • Oznacza to, że w ciągu sekundy zapisywanych jest 5 kwadratów.
    • W ciągu minuty zapisywanych jest więc 300 kwadratów.
  • Częstość akcji serca można zatem oszacować bez linijki EKG, po prostu licząc kwadraty w odstępie RR.
    • Przykład: 4 kwadraty w jednym odstępie RR, obliczając w następujący sposób
    • 300 kwadratów/min: 4 kwadratów = częstość akcji serca 75/min

Pomiar amplitudy

• Do pomiaru amplitud wykorzystuje się:
  • Dodatnie różnice napięcia są rejestrowane od linii zerowej w górę, ujemne różnice napięcia w dół.
  • 1 małe pole (1 kratka o boku 1 mm) odpowiada 0,1 mV.
  • 2 kwadraty (2 duże kratki x5 mm = 10 mm) odpowiadają 1 mV
  • Znacznik kalibracji (cecha) na pasku EKG pokazuje, czy 10 mm faktycznie odpowiada wartości 1 mV. Jeżeli wysokość cechy jest większa lub mniejsza od 10 mm, to pomiar amplitudy musi być skorygowany wg wzoru: amplituda załamka (w mm) × 10 / amplituda cechy (w mm).

Problemy z zapisem i artefakty

Zamienione elektrody

• Zwykle dotyczy elektrod kończyn.
• Nietypowe wychylenia linii izoelektrycznej i załamków, wrażenie „niezgodnych“ odprowadzeń
• Rozwiązanie problemu:
  
  • Sprawdzić elektrody pod kątem prawidłowego rozmieszczenia i w razie potrzeby skorygować.

Artefakty spowodowane drżeniem mięśni

• Występuje, gdy pacjent porusza się lub napina mięśnie.
• Środki zaradcze:
  
  • Pacjent powinien leżeć spokojnie i być odprężony.
  • Przy drżeniu rąk: Mocowanie elektrod do ramion
  • Przy drżeniu nóg: Mocowanie elektrod do grzebienia biodrowego

Wędrująca linia podstawowa (izoelektryczna)

• Zmienny potencjał prądu stałego spowodowany ruchami oddechowymi klatki piersiowej
• Może wystąpić, jeśli kontakt między elektrodą a skórą jest niewystarczający.
• Środki zaradcze:
  
  • Krótka przerwa na oddech podczas zapisu
  • Sprawdzenie elektrod

Brak wychyleń, tylko proste linie

• Utrata kontaktu między elektrodą a skórą
• Środek zaradczy:
  
  • Zmiana położenia elektrody
  • Nawilżenie skóry pod powierzchnią elektrody celem zwiększenia przewodzenia impulsów elektrycznych

Silne wychylenia

• Nakładanie się zespołów QRS o bardzo dużej amplitudzie
• Środek zaradczy:
  
  • Przełączyć kalibrację na 1 mV = 5 mm, ale w celu uniknięcia nieprawidłowych pomiarów/interpretacji należy to robić tylko w absolutnie wyjątkowych przypadkach

Automatyczna analiza EKG

• Nowoczesne aparaty EKG oferują częściowo zautomatyzowane analizy zapisów.
• W większości przypadków są one poprawne, ale nierzadko algorytmy oceny prowadzą do nieprawidłowych pomiarów lub błędnych interpretacji.
• Automatyczna analiza nie zastępuje interpretacji lekarza!

Dodatkowe informacje

• Więcej podstawowych informacji na temat EKG można znaleźć tutaj: 
  • EKG – podstawowe informacje
  • EKG – lista kontrolna
  • EKG – zmiany załamka P, zespołu QRS i odcinka ST-T
  • EKG – rytm i arytmie
  • Próba wysiłkowa EKG

Informacje dla pacjentów

Informacje dla pacjentów w Deximed

• EKG
• EKG przy dławicy piersiowej i zawale serca
• Próba wysiłkowa EKG

Ilustracje

EKG w płaszczyźnie pionowej

Analiza zapisu EKG

Różne części zespołu EKG