Co to jest alergia lub nietolerancja na ryby?

Alergia na ryby to reakcja alergiczna układu odpornościowego na niektóre białka pochodzące z mięsa ryb. Pojawia się we wczesnym okresie życia, ale zazwyczaj nie wcześniej niż przed ukończeniem pierwszego roku życia. W przeciwieństwie do innych alergii pokarmowych, wykazano, że alergia na ryby z większym prawdopodobieństwem utrzyma się w wieku dorosłym. Chociaż istnieją również alergie na poszczególne gatunki ryb, w większości przypadków osoby dotknięte chorobą są uczulone na kilka gatunków. Wśród osób dorosłych osób z tego rodzaju nadwrażliwością około połowa wykazuje reakcję alergiczną na wszystkie ryby. Niektórzy alergicy reagują już na samą parę powstającą podczas przyrządzania ryb.

Alergie na skorupiaki

Alergie na skorupiaki mogą być również poważne i często trwają całe życie. Nawet osoby, które faktycznie nie mają alergii, często reagują alergicznie na skorupiaki. Takie reakcje są prawdopodobnie spowodowane substancją przekaźnikową, histaminą, występującą w rybach. Nie ma związku między alergią na ryby a alergią na skorupiaki.

Objawy

Objawy, które występują kilka minut do godzin po zjedzeniu ryby przypominają dolegliwości typowe dla innych nietolerancji i alergii pokarmowych. Częstą reakcją jest zaczerwieniona, obrzęknięta i swędząca błona śluzowa w jamie ustnej. Te objawy są nazywane zespołem alergii jamy ustnej. Po spożyciu mogą wystąpić również dolegliwości żołądkowo-jelitowe, takie jak nudności i bóle brzucha. Na skórze reakcja alergiczna może objawiać się swędzącą wysypką oraz pokrzywką. W przypadku ciężkiej nadwrażliwości mogą wystąpić trudności w oddychaniu i zawroty głowy. W wyniku reakcji alergicznej może dojść również do uszkodzenia układu krążenia. W najgorszym przypadku istnieje ryzyko wystąpienia ciężkiej, nawet zagrażającej życiu reakcji całego organizmu ze wstrząsem anafilaktycznym. Ciężkie reakcje alergiczne po spożyciu ryby występują częściej niż inne alergie pokarmowe.

Diagnoza

Rozpoznanie alergii lub nietolerancji pokarmowej jest dokonywane przede wszystkim na podstawie opisu objawów występujących po spożyciu określonych pokarmów. Często osoby dotknięte tym problemem potrafią same ustalić związek z wyzwalającym dolegliwości produktem spożywczym. Pomocne jest również prowadzenie dziennika z informacjami o diecie i objawach. W niektórych przypadkach wykonywane są dodatkowe badania krwi oraz testy alergiczne. W przypadku nietolerancji pokarmowych decydujące znaczenie może mieć test prowokacyjny. Polega on na spożyciu podejrzanego produktu spożywczego w kontrolowanych warunkach i obserwowania reakcji.

Zalecenia żywieniowe

Najważniejszym środkiem w przypadku podejrzenia lub zdiagnozowania alergii lub nietolerancji ryb jest wyeliminowanie z diety ich wszystkich gatunków. Niektórzy alergicy tolerują tylko określone gatunki ryb np. tuńczyka, mimo alergii na rybie mięso. Aby jednak to sprawdzić, należy najpierw przeprowadzić ostrożną próbę z niewielkimi ilościami.

Osoby uczulone na ryby często jedzą więcej mięsa. Ciepłe posiłki można urozmaicić, wprowadzając dania wegetariańskie (zupy, gulasze, zapiekanki). Należy uważać na potrawy azjatyckie, ponieważ często dodawane są do nich są sosy ostrygowe lub rybne.

Jeśli masz uczulenie na ryby, unikaj również past, które mają w składzie rybie mięso. Foie gras może zawierać ryby (sardele), ale ten produkt dostępny jest również bez ich dodatku. Owoce morza zazwyczaj nie stanowią problemu. Sałatka krabowa również może zawierać rybie mięso, a paluszki krabowe (surimi) są robione z ryb, a nie skorupiaków.

W przeszłości ryby były używane jako środek klarujący wino. W nowoczesnej produkcji wina stosuje się inne środki klarujące. Śladowe ilości ryb w winie nie stanowią więc już problemu.

Konsekwencje dla żywienia

Ryby są ważnym źródłem wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, a także witaminy D, selenu i jodu. Dlatego, rezygnując z nich należy zwrócić szczególną uwagę na zbilansowaną dietę. Jeśli istnieje ryzyko niedoboru, warto rozważyć profesjonalną poradę żywieniową lub zastąpienie niektórych substancji.

Dodatkowe informacje

• Alergia
• Alergia, wstrząs anafilaktyczny
• Nietolerancja i alergia pokarmowa
• Alergia/nietolerancja pokarmowa – informacje dla personelu medycznego
• Alergia i nietolerancja pokarmowa u dorosłych – informacje dla personelu medycznego

Lista kontrolna i objawy

• Czy mam nietolerancję lub alergię pokarmową?
• Lista kontrolna dla dzieci z nietolerancją/alergią pokarmową
• Dziennik żywieniowy

Autorzy

• Lek. Kalina van der Bend (recenzent)
• Jonas Klaus, lekarz, Fryburg Bryzgowijski