Co to jest zakażenie wirusem Chikungunya?

Choroba wywołana przez wirus Chikungunya lub gorączka Chikungunya przenoszona jest przez komary. Objawia się gorączką i bólem stawów. W większości przypadków choroba jest nieproblematyczna i nie wymaga specjalnej terapii. Jednak w czasie ciąży lub przy osłabionym układzie odpornościowym może wzrosnąć ryzyko wystąpienia skomplikowanego i ciężkiego przebiegu. 

Zakażenie wirusem Chikungunya zwykle występuje w niektórych częściach Afryki, na subkontynencie indyjskim i w Azji Południowo-Wschodniej. W ostatnich latach, począwszy od 2005 roku, choroba wybuchła na kilku wyspach na Oceanie Indyjskim. Najbardziej ucierpiała francuska wyspa Reunion, gdzie zachorowało ponad 250 000 osób. Od stycznia 2006 roku odnotowano również przypadki na Komorach, Majotcie, Mauritiusie, Seszelach, Madagaskarze, w Indiach i Malezji. W 2007 roku zakażenie wybuchło w prowincji Rawenna w północnych Włoszech.

W 2013 roku odnotowano pierwszy przypadek na Karaibach – później choroba rozprzestrzeniła się w znacznej części Ameryki Środkowej, a pojedyncze przypadki wykryto w Ameryce Północnej. Ryzyko zakażenia dla podróżujących wzrosło ze względu na globalne rozprzestrzenianie się wirusa.

Przyczyna

Chorobę wywołuje wirus Chikungunya, który jest alfawirusem. Kolejne epidemie wywołuje nowy wariant, który pojawia się w wyniku mutacji. Wirus przenosi się na ludzi poprzez ukąszenia komarów, często z gatunku Aedes aegypti. Komary te gryzą w ciągu dnia i mogą przekazywać również inne zakażenia wirusowe takie jak gorączka denga. Wirus może być również przenoszony przez inne gatunki komarów, także po zmroku.

Głównym rezerwuarem wirusa są małpy, ale inne gatunki zwierząt również mogą być zakażone. Choroba ta jest więc zaliczana do zoonoz (chorób, które mogą być przenoszone między zwierzętami a ludźmi). 

Objawy

Okres pomiędzy zakażeniem a zachorowaniem (okres inkubacji) wynosi zwykle od trzech do siedmiu dni. Najczęstsze objawy to gorączka, bóle głowy, stawów i mięśni. W ciągu dwóch do pięciu dni od zakażenia może wystąpić zapalenie oczu (zapalenie spojówek) i wysypka skórna. Najczęściej atakowane są stawy skokowe i nadgarstków. Bóle stawów mogą się utrzymywać od kilku tygodni do miesięcy. Stąd wzięła się nazwa tej choroby wirusowej, która wywodzi się z języka suahili i oznacza „pochylać się". Gdy na francuskiej wyspie Reunion wybuchła epidemia, w dużej części przypadków opisywano krwawienie z nosa i dziąseł.

Diagnoza

Osoby, które w ostatnim czasie przebywały w rejonie, w którym powszechnie występują komary przenoszące wirusa i doświadczają opisanych objawów, mogą mieć uzasadnione podejrzenie gorączki Chikungunya. Analiza krwi potwierdza przypuszczenia.

Terapia

Zakażenie wirusem Chikungunya jest chorobą samoograniczającą się, nie wymagającą leczenia. Czasami potrzebne jest leczenie, które ma na celu jedynie złagodzenie objawów. Właściwego wirusa nie da się zwalczyć.

Środki zapobiegawcze

Kluczowe znaczenie mają preparaty chroniące przed ukąszeniami komarów. Należy nosić odzież ochronną, szczególnie wczesnym rankiem i późnym popołudniem, gdy komary są najbardziej aktywne, oraz stosować środki odstraszające komary (20% dietyltoluamid). Zaleca się spanie pod moskitierami impregnowanymi permetryną.

Podróżujący powinni być świadomi ryzyka zakażenia wirusem Chikungunya. Kobietom w ciąży oraz osobom z osłabionym układem odpornościowym lub poważną chorobą przewlekłą zaleca się konsultację z lekarzem przed podróżą na tereny objęte epidemią.

Rokowanie

Rokowanie w przypadku zdrowych osób jest dobre, ale zdarza się również ciężki przebieg choroby z niewydolnością serca i płuc oraz zakażeniem ośrodkowego układu nerwowego. Wśród 250 000 osób, które zachorowały na gorączkę Chikungunya na francuskiej wyspie Reunion, odnotowano około 200 zgonów będących bezpośrednim lub pośrednim skutkiem choroby. Zgony nastąpiły głównie u osób starszych z chorobą podstawową.

Dodatkowe informacje

• Ryzyko zachorowania podczas podróży do odległych krajów
• Choroba wywołana wirusem Chikungunya – informacje dla personelu medycznego

Autorzy

• Lek. Natalia Anasiewicz, Fryburg Bryzgowijski