Regional content

Content

Informacje ogólne

Definicja

• Wirusy opryszczki zwykłej (HSV–1 i HSV–2) mogą wywoływać wiele różnych zakażeń.
• Najczęściej dotyczą one skóry i błon śluzowych.
  • Małe pęcherzyki tworzą zgrupowania na rumieniowej podstawie, często w okolicy ust i narządów płciowych.
• Zakażenie wirusowe może również zająć ośrodkowy układ nerwowy (opryszczkowe zapalenie mózgu) i narządy wewnętrzne.
• Ze względu na zdolność wirusów do przechodzenia w stan latencji często dochodzi do nawrotów.

Epidemiologia

• Zakażenia HSV–1 jest częstsze, a wirus dostaje się do organizmu po raz pierwszy (zakażenie pierwotne),¹ zwykle wcześniej niż HSV–2.
• Ponad 90% wszystkich dorosłych ma w 5. dekadzie życia przeciwciała dla HSV–1.
• Seroprewalencja przeciwciał HSV–2 wzrasta od około 4% u osób w wieku 18–24 lat, do około 17% u osób w wieku 55–64 lat.
• Zakażenia HSV występują przez cały rok.
• Z zapadalnością 5 na 100 000 osób rocznie, opryszczkowe zapalenie mózgu jest w Europie Środkowej najczęstszym wirusowym zapaleniem mózgu.

Etiologia i patogeneza

• Istnieją dwa typy wirusów opryszczki zwykłej: HSV–1 i HSV–2.
• Zakażenie HSV–1 nie chroni przed zakażeniem HSV–2.¹
• Jedynym rezerwuarem zakażenia jest człowiek (chory lub zakażony bezobjawowo)
• Do zakażenia wirusem HSV–1 dochodzi zwykle w dzieciństwie poprzez bliski kontakt fizyczny, np. między matką a dzieckiem, między członkami rodziny lub towarzyszami zabaw. Opryszczka narządów płciowych jest przenoszona głównie podczas kontaktów seksualnych, średni wiek zakażenia jest więc późniejszy.
• Opryszczka wargowa
  • HSV–1 występuje u 90% pacjentów, ale postać HSV–2 staje się coraz bardziej powszechna.
• Opryszczka genitalna (u kobiet, u mężczyzn)
  
  • Zakażenia HSV–2 zwiększają szybkość przenoszenia wirusa HIV.
• Oba zakażenia utrzymują się przez całe życie (wirus występuje w postaci utajonej w zakończeniach nerwowych), a typowe pęcherzyki opryszczki mogą pojawiać się wielokrotnie, w różnych odstępach czasu.

Patofizjologia

• HSV wnika do komórek nerwowych, naskórkowych i skórnych i tam replikuje.²
• Wirus migruje z miejsca kontaktu ze skórą do czuciowych zwojów rdzeniowych, gdzie wchodzi w fazę utajenia.
• Pod wpływem czynników zewnętrznych, rzadziej samoistnie, dochodzi do reaktywacji wirusa (opryszczka nawrotowa).³
• Zakażenia HSV–1 jamy ustnej są reaktywowane z włókien czuciowych zwoju nerwu trójdzielnego i obejmują skórę twarzy, błonę śluzową jamy ustnej, wargi i gardło oraz spojówki.
• Pierwotne zakażenie występuje w okresie od 2 do 20 dni po kontakcie z zakażoną osobą.
• Wydzielanie wirusa ze zmiany chorobowej trwa 48–60 godzin.

Zakażenie pierwotne (ustne)

• Pierwotne zakażenie wirusem opryszczki zwykłej jamy ustnej (HSV) zwykle występuje już w młodym wieku i w większości przypadków przebiega bezobjawowo.
• U niektórych małych dzieci rozwija się objawowe zakażenie pierwotne (opryszczkowe zapalenie dziąseł i jamy ustnej), które objawia się ostrym wysiewem pęcherzyków w jamie ustnej, które szybko pękają i tworzą obszary rumieniowe i bolesne owrzodzenia.
• Jednocześnie często występuje powiększenie węzłów chłonnych na szyi, gorączka, dreszcze, utrata apetytu i drażliwość.
• U młodzieży i dorosłych może wystąpić również ciężkie zapalenie gardła.
• Objawy mogą utrzymywać się do 7 dni, gojenie zmian nawet do 14 dni.³

Opryszczka wargowa

• Po pierwotnym zakażeniu jamy ustnej wirus HSV pozostaje utajony w zwoju trójdzielnym.
• Później może dojść do reaktywacji wirusa i bezobjawowego wydalania go ze śliną.
• Często występuje owrzodzenie błony śluzowej na krawędzi czerwieni wargowej lub skóry twarzy.
• Znane czynniki wywołujące reaktywację to promieniowanie ultrafioletowe, urazy, gorączka, immunosupresja, stres i menstruacja.
• U pacjentów z obniżoną odpornością zakażenia mogą rozprzestrzeniać się do głębszych warstw tkanek.
• Wirus pozostaje nieaktywny przez różny czas, ale przy zakażeniu HSV–1 jamy ustnej często dochodzi do 1–6 nawrotów rocznie.

Opryszczka genitalna

• Większość osób z zakażeniem HSV–2 nie jest świadoma, że ma opryszczkę genitalną, ponieważ objawy nie są bardzo wyraźne; mogą jednak przenosić zakażenie na partnerów seksualnych, a w trakcie porodu na noworodka.
  • Wydalanie wirusa jest częste nawet w fazie bezobjawowej, a u pacjentów, którzy już zostali zakażeni HSV–2 (tj. mają przeciwciała) może również wystąpić bez klinicznego wystąpienia choroby.⁴

Inne zespoły kliniczne opryszczki

• Opryszczka okołopaznokciowa.
• Opryszczka zapaśników.
• Ospopodobny wyprysk Kaposiego.
• Opryszczkowe zakażenia oka.
• Trzewne zakażenia opryszczką.
• Opryszczkowe zakażenie układu nerwowego.
• Opryszczka u noworodka.

Czynniki predysponujące

• Istnieje kilka czynników, które mogą wywołać nawrót, np. :
  • ekspozycja na silne promieniowanie słoneczne
  • osłabienie
  • obciążenie psychiczne
  • uraz
  • gorączka
  • menstruacja
  • leczenie stomatologiczne
  • stres.

ICD–10

• B00. Zakażenia wywołane przez wirus opryszczki [herpes simplex].
  • B00.1 Pęcherzykowe zapalenie skóry wywołane przez wirus opryszczki.
  • B00.9 Zakażenie wywołane przez wirus opryszczki, nieokreślone.

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

• Chorobę rozpoznaje się na podstawie typowego wywiadu lekarskiego i badania fizykalnego.
• W przypadku nietypowego przebiegu, chorobę można rozpoznać za pomocą posiewu materiału z pęcherzyków w kierunku wirusów, PCR, serologii i testów fluorescencyjnych na obecność przeciwciał.

Diagnostyka różnicowa⁵

• Opryszczkowe zapalenie gardła (herpangina)
  • Grudki i pęcherzyki głównie z tyłu podniebienia, spowodowane są zakażeniem wirusem Coxsackie.
• Choroba dłoni, stóp i jamy ustnej
  • Grudki i pęcherzyki głównie w przedniej części jamy ustnej, na podniebieniu oraz błonie śluzowej policzków i na języku; przyczyną jest zakażenie wirusem Coxsackie.³
  • Często w tym samym czasie wysypka skórna na dłoniach i stopach.
• Liszajec zakaźny.
• Półpasiec.
• Kiła.
• Kandydoza.
• Aftowe zapalenie jamy ustnej.
• Rumień wielopostaciowy
  • Głównie typowe zmiany skórne (w kształcie obrączek lub tarcz strzelniczych) i pęcherze oraz nadżerki błony śluzowej jamy ustnej.³
  • Zakażenie wirusem opryszczki zwykłej może poprzedzać infekcję.
• Liszaj.

Wywiad

• Pierwotne zakażenie HSV przebiega bezobjawowo u 90% osób zakażonych wirusem typu 1 i u 75% osób zakażonych wirusem typu 2.
• Objawy, jeśli występują, pojawiają się 3 do 7 dni lub później po kontakcie.
• Przed pojawieniem się zmian w miejscu wniknięcia wirusa występuje nadwrażliwość, ból, łagodne parestezje lub uczucie pieczenia.

Obraz kliniczny

Opryszczka wargowa

• Objawy prodromalne w postaci świądu, pieczenia, kłucia, mrowienia, trwające od 12 do 36 godzin, występują u około 60% pacjentów.⁶
• Następnie pojawia się ognisko ze skupiskami pęcherzyków w strefie przejścia warg w skórę twarzy. Pęcherze pękają, wrzodzieją i w ciągu 24–48 godzin tworzą strupy.
  

  Opryszczka zwykła wargowa
• Samoistne gojenie rozpoczyna się po 3–4 dniach i trwa 7–10 dni.
• U osób immunokompetentnych opryszczka wargowa przebiega zwykle łagodnie i ustępuje samoistnie. Ból, obrzęk i dyskomfort kosmetyczny mogą jednak motywować do wizyty u lekarza.

Zakażenie opryszczką zwykłą jamy ustnej

• Ostre opryszczkowe zapalenie dziąseł i jamy ustnej występuje głównie u dzieci w wieku od 6 miesięcy do 5 lat.
• Początek objawów jest nagły: ból, zaczerwienienie i obrzęk dziąseł, jadłowstręt, osłabienie, czasami pojawia się gorączka, a regionalne węzły chłonne są powiększone i bolesne.
  

  Owrzodzenia błony śluzowej w zakażeniu opryszczką zwykłą jamy ustnej
• We wczesnym stadium zmiany pęcherzykowe widoczne na błonie śluzowej jamy ustnej, języku, wargach i dziąsłach.
• Choroba ustępuje w ciągu 7–14 dni.⁶
• Mogą wystąpić nawroty, nie zawsze objawowe, zwykle w postaci opryszczki wargowej. Choroba może również występować wewnątrz jamy ustnej, zwykle na błonie śluzowej tylnej części podniebienia jako nawracająca opryszczka wewnątrz ust.

Opryszczka zapaśników

• Szczególny wariant zakażenia skóry wirusem opryszczki zwykłej.⁷
• Występuje najczęściej u zapaśników i osób uprawiających dyscypliny kontaktowe.
• Zakażenie rozprzestrzenia się poprzez bezpośredni kontakt skóry ze skórą.
• Zmiany pojawiają się zwykle 7–14 dni po kontakcie z zakażoną osobą.

Opryszczka genitalna (u kobiet, u mężczyzn)

• Ból, świąd, dyzuria (u kobiet, u mężczyzn), wydzielina z pochwy lub cewki moczowej mogą być objawami opryszczki genitalnej.
• Ponadto występują rozległe obustronne zmiany na zewnętrznych narządach płciowych: pęcherzyki, krosty lub bolesne wrzody rumieniowe.
• Może również wystąpić zapalenie odbytnicy wywołane przez HSV.

Ospopodobny wyprysk Kaposiego

• Dotyczy niemal wyłącznie dzieci w pierwszych dwóch latach życia z atopowym zapaleniem skóry.³
• Wirus opryszczki zwykłej może atakować wszystkie tkanki błony śluzowej. Skóra, która jest już uszkodzona przez wyprysk, ma słabszą funkcję barierową, co sprzyja rozwojowi wtórnego zakażenia wirusem HSV.
• Ospopodobny wyprysk Kaposiego może być rozpoznany na podstawie badania przedmiotowego, ale może być mylony z ospą wietrzną, liszajem zakaźnym lub wypryskiem wtórnie zakażonym.
• Rozpoznanie potwierdza się poprzez stwierdzenie wirusa w pęcherzykach lub ranach.
• Konieczne może być ogólnoustrojowe leczenie acyklowirem.

Opryszczka palców (okołopaznokciowe zakażenie HSV)⁸

• Zanim pojawią się zmiany typowe dla opryszczki (zanokcica wywołana przez wirusy opryszczki), występują objawy prodromalne, takie jak ból, świąd, kłucie i uczucie gorąca.
  

  Zakażenie opryszczką zwykłą na palcu (zanokcica)
• Często występuje gorączka i powiększenie węzłów chłonnych.
• Może występować u personelu pielęgniarskiego, zwłaszcza w stomatologii.
• Choroba występuje także u dzieci.

Opryszczkowe zakażenia oka

• Zakażenia HSV oka zwykle objawiają się jako jednostronne zapalenie rogówki z ostrym bólem, zaburzeniami widzenia, zapaleniem spojówek i z charakterystycznymi dendrytycznymi zmianami na powierzchni rogówki (jak wynik maceracji pęcherzyków).⁹
  • Miejscowe stosowanie glikokortykosteroidów może pogorszyć przebieg choroby na skutek ryzyka ich przenikania do głębszych części oka.
• Występuje głównie u noworodków lub u pacjentów z zakażeniem HIV.

Zakażenie HSV ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego

• Ostre wirusowe zapalenie opon mózgowo–rdzeniowych i mózgu charakteryzuje się ilościowymi i jakościowymi zaburzeniami świadomości, niedowładami, afazją, ogniskowymi lub uogólnionymi napadami drgawkowymi. Może nie występować podrażnienie opon mózgowych.
• Opryszczkowe zapalenie mózgu i opon często poprzedzają objawy prodromalne o charakterze nieżytu.
• Główne cechy zapalenia mózgu HSV to nagła gorączka i ogniskowe objawy neurologiczne.
• Nieleczone, zapalenie mózgu HSV prowadzi do zgonu w co najmniej 70% przypadków.
• Wirusy HSV–2 mogą również powodować zapalenie opon mózgowo–rdzeniowych Mollareta (łagodne nawracające zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, które zwykle ustępuje samoistnie po kilkuletnim przebiegu z nawrotami).
• W związku z zakażeniami HSV obserwuje się dysfunkcje autonomicznego układu nerwowego, takie jak drętwienie lub parestezje z uczuciem mrowienia.
• Bardzo rzadko może wystąpić poprzeczne zapalenie rdzenia lub zespół Guillaina–Barrégo.
• HSV może być również współprzyczyną porażenia nerwów czaszkowych.

Zakażenia trzewne

• Zapalenie przełyku wywołane przez HSV może wystąpić bezpośrednio poprzez rozprzestrzenianie się wirusów z jamy ustnej i gardła lub poprzez reaktywację wirusa przez nerw błędny.
• Przy wiremiach z HSV może również dojść do zakażenia narządów wewnętrznych (głównie u pacjentów z obniżoną odpornością).
  • Zapalenie płuc wywołane przez HSV.
  • Zapalenie wątroby wywołane przez HSV.

Opryszczka u noworodka

• W przypadku zakaźnych wydzielin z narządów płciowych matki, dziecko może zostać zarażone wirusem HSV podczas porodu, wewnątrzmacicznie lub po urodzeniu.³
• Następstwem zarażenia mogą być uogólnione zakażenia z zajęciem mózgu, płuc, wątroby, serca, nadnerczy oraz skóry.
• W przypadku braku leczenia śmiertelność noworodkowych zakażeń opryszczką wynosi około 85%.³

 Opryszczka a ciąża

• Nawroty opryszczki są częste w ciąży, ale rzadko stanowią zagrożenia dla dziecka.
• W przypadku zakażenia w pobliżu czasu porodu można rozważyć cesarskie cięcie.
  • Codzienne podawanie acyklowiru w dawce 400 mg od 36. tygodnia ciąży może zapobiec wystąpieniu zmian wywołanych przez HSV w czasie porodu.¹⁰
• Ostre pierwotne zakażenie HSV może prowadzić do samoistnego poronienia, przedwczesnego porodu lub wewnątrzmacicznego opóźnienia wzrostu płodu.
• W pojedynczych przypadkach dochodzi do rozsiewu wewnętrznego, co może prowadzić do śmierci matki i dziecka.

Badanie fizykalne

• Rany i pęcherzyki, zwłaszcza na wargach i wokół ust.
• W objawowym zakażeniu pierwotnym dochodzi do uszkodzenia błony śluzowej, czasami występuje również ogólne złe samopoczucie z gorączką.
• Najczęstszą pierwotną postacią opryszczki typu 1 jest opryszczkowe zapalenie dziąseł i jamy ustnej u dzieci.
• Miejscowy ból, bolesne powiększenie węzłów chłonnych, ból głowy i gorączka są charakterystycznymi objawami prodromalnymi.

 Dalsza diagnostyka

• W przypadku wątpliwości diagnostycznych lub w celu potwierdzenia rozpoznania lub typu HSV, można pobrać wymaz ze zmian (optymalnie zawartość pęcherzyka).
• W przypadku nietypowego przebiegu, chorobę można rozpoznać za pomocą posiewu w kierunku wirusów, PCR, testów serologicznych i bezpośredniej immunofluorescencji.²
• Ostre zakażenie HSV należy rozpoznać poprzez bezpośrednie stwierdzenie obecności wirusa.
• Testy serologiczne
  
  • Wykrycie przeciwciał (IgM i IgG) jest możliwe zwykle dopiero po 10–12 dniach.
  • Ostre zakażenia HSV (pierwotne) można rozpoznać poprzez stwierdzenie serokonwersji HSV IgG. Wymaga to dostępności sekwencyjnie pobieranych próbek krwi, przy czym początkowa próbka musi być HSV IgG–ujemna.
  • Ujemny wynik HSV IgG wyklucza nawracające zakażenie HSV.
• Posiew w kierunku wirusów
  • Materiał jest pobierany z pęcherzyka, który jest nakłuwany, np. sterylną igłą.
  • W ciągu pierwszych 24–48 godzin pęcherzyki zawierają najwyższe miano wirusa.
  • Czułość wynosi tylko około 50%.
• PCR
  
  • Badanie bardziej czułe niż posiew w kierunku wirusa.
  • Metodą z wyboru jest wykrywanie genomów wirusa metodą PCR w zawartości pęcherzyków, wymazach z narządów płciowych, płynie mózgowo–rdzeniowym, tkankach, płynie owodniowym, surowicy lub krwi z EDTA. Można rozróżnić typ HSV1 i HSV2.
• Bezpośrednia immunofluorescencja
  • Może zapewnić typowanie wirusa w 80% dodatnich wyników posiewu.¹¹

Leczenie

Cele leczenia

• Łagodzenie objawów.
• Zapobieganie zakażeniom wtórnym.
• Zapobieganie wybuchom epidemii.

Leczenie opryszczki wargowej

• Zazwyczaj wyleczenie samoistne.
• W przypadku niepowikłanej opryszczki zwykłej wskazane są środki wirusostatyczne (acyklowir w postaci kremu, sztyftu lub żelu).¹
• Na etapie strupa/gojenia można np. stosować 5% krem z pantenolem.
• W przypadku pierwotnych zakażeń lub bardzo rozległych manifestacji, a także u pacjentów z immunosupresją, należy zastosować ogólnoustrojową terapię lekami przeciwwirusowymi.

Leczenie opryszczki genitalnej

• Zakażenie pierwotne: zalecana jest doustna terapia przeciwwirusowa.¹⁰
• Można stosować następujące schematy leczenia:
  • Acyklowir: doustnie 200 mg 5 x dziennie lub 400 mg 3 x dziennie. 
  • Aby leczenie było skuteczne, należy je rozpocząć w ciągu pierwszych 2–3 (4–7) dni od pojawienia się pierwszych objawów choroby.
  • Czas trwania leczenia wynosi 5–10 dni w zależności od intensywności choroby.
  • Acyklowir, walacyklowir i famcyklowir są skuteczne w zmniejszaniu nasilenia i czasu trwania epizodów.
  • Nie zaleca się stosowania miejscowych leków przeciwwirusowych, ponieważ są one mniej skuteczne i przyczyniają się do rozwoju oporności.
  • Miejscowe środki znieczulające mogą być skuteczne w przypadkach wyraźnego dyskomfortu, zwłaszcza w odniesieniu do mikcji lub defekacji.
  • Leki dożylne powinny być podawane tylko wtedy, gdy nie jest możliwe leczenie doustne.
• Nawracające zakażenie
  • Leki przeciwwirusowe zwykle nie są wskazane, ponieważ efekt jest niewielki; przebieg choroby skraca się tylko o 1 dzień lub 2 dni.
  • Szybkie/natychmiastowe rozpoczęcie leczenia przeciwwirusowego (najlepiej w okresie objawów zwiastunowych, najpóźniej w dniu wystąpienia wykwitów) może skutkować skróceniem czasu trwania zmian, objawów i wydalania wirusa.⁹
  • W przypadku stosowania leków preferowana powinna być terapia krótkoterminowa.
  • Zalecane leczenie krótkoterminowe¹⁰
  • acyklowir: doustnie 800 mg 3 x dziennie przez 2 dni.
  • walacyklowir: doustnie 500 mg 2 x dziennie przez 3 dni.
  • Alternatywnie: dłuższy czas trwania terapii
    
    • acyklowir: doustnie 200 mg 5 x dziennie przez 5 dni lub 400 mg 3 x dziennie przez 3–5 dni.
    • walacyklowir: doustnie 500 mg 2 x dziennie przez 5 dni.
• Terapia supresyjna (leczenie długotrwałe)
  • U pacjentów z częstymi i bolesnymi nawrotami leczenie supresyjne acyklowirem lub walacyklowirem może zmniejszyć liczbę ognisk choroby.
  • Dawkowanie w przypadku długotrwałego leczenia (profilaktyka wtórna w przypadku więcej niż 4 epizodów rocznie) przez 6 miesięcy:
  • acyklowir: doustnie 200 mg 4 x dziennie lub 400 mg 2 x dziennie. 
  • walacyklowir: doustnie 500 mg 1 x dziennie.
  • Alternatywnie możliwe jest zapewnienie pacjentom łatwego dostępu do acyklowiru lub walacyklowiru i rozpoczęcie leczenia natychmiast po wystąpieniu nawrotu.
• Ryzyko przeniesienia zakażenia HSV–2 na partnerów seksualnych można zmniejszyć, stosując walacyklowir doustnie 500 mg 1 x dziennie.

Leczenie opryszczkowych zakażeń oczu

• W zależności od głębokości zapalenia (konieczna ocena przez okulistę!) leki przeciwwirusowe miejscowo lub ogólnoustrojowo.
• Glikokortykosteroidy stosowane miejscowo mogą pogorszyć przebieg choroby.

Zakażenia OUN wywołane przez HSV

• Pacjenci z ostrym wirusowym zapaleniem mózgu powinni być leczeni na oddziale intensywnej terapii.
• Wczesne rozpoczęcie leczenia może zmniejszyć śmiertelność do 20%.
• W przypadkach podejrzenia takiego zakażenia acyklowir powinien być niezwłocznie podawany dożylnie.
• Dawkowanie: 10 mg/kg m.c. 3 x dziennie (podawać powoli we wlewie, przez 1 godzinę) przez co najmniej 14 dni lub do momentu nieobecności w płynie mózgowo–rdzeniowym DNA wirusa.
• Acyklowir dożylnie jest również zalecany w przypadku zapalenia korzeni nerwowych (brak badań).

Zakażenie opryszczką w ciąży

• Nawroty opryszczki są częste w ciąży, ale rzadko prowadzą do zagrożenia dla dziecka.
• W przypadku zakażenia w pobliżu czasu porodu można rozważyć cesarskie cięcie.
  • Codzienne podawanie acyklowiru w dawce 400 mg od 36. tygodnia ciąży może zapobiec wystąpieniu zmiany wywołanej przez HSV w czasie porodu.¹⁰
• W przypadku pierwotnych zakażeń opryszczką genitalną w czasie ciąży, większość ekspertów zaleca leczenie przeciwwirusowe acyklowirem (doustnie 400 mg 3 x dziennie lub 200 mg 5 x dziennie przez 10 dni) lub walacyklowirem (500–1000 mg 2 x dziennie) przez 7–10 dni.

Szczególne uwagi

• U pacjentów poddawanych chemioterapii
  • Wykazano, że acyklowir skraca czas wydalania wirusa, ból i dyskomfort oraz całkowity czas trwania zakażenia.
• Szczepy HSV oporne na acyklowir opisano u pacjentów z AIDS oraz po przeszczepach narządów.
  • W takich przypadkach jako alternatywę należy podać foskarnet (dożylnie 60 mg/kg m.c. 3 x dziennie, podawany we wlewie w ciągu 1 godziny) przez 3 tygodnie. Lek nie jest dostępny w Polsce.
• W ciężkich przypadkach można rozważyć pozarejestracyjne podanie brywudyny (dorośli 125 mg dziennie 1 x dziennie, dzieci 5–15 mg/kg m.c. 3 x dziennie). Lek nie jest dostępny w Polsce.
  • Niedopuszczony u pacjentów z immunosupresją,

Zalecenia dla pacjentów

• W celu zmniejszenia ryzyka nawrotu pacjenci powinni jako środek zapobiegawczy stosować balsam do ust z wysokim współczynnikiem ochrony przeciwsłonecznej.
• Uwaga: ryzyko zakażenia jamy ustnej i narządów płciowych!

Zapobieganie

• Brak szczepień ochronnych.
• W przypadku istniejącej opryszczki genitalnej (u kobiet, u mężczyzn) ze zmianami chorobowymi lub również w fazie prodromalnej, w celu ochrony partnera nie należy podejmować stosunków seksualnych bez zabezpieczenia.¹⁰
• W celu uniknięcia opryszczki noworodkowej należy rozważyć cesarskie cięcie.

Przebieg, powikłania i rokowanie

Przebieg

• Pierwotne zakażenie HSV przebiega bezobjawowo u 90% osób zakażonych wirusem typu 1 i u 75% osób zakażonych wirusem typu 2.
• Zakażenie wirusem opryszczki zwykłej przebiega w dwóch fazach: pierwotnej i wtórnej, która charakteryzuje się nawracającymi objawami w tym samym miejscu.
• Objawowe zakażenie pierwotne trwa kilka tygodni.
  • Po ustąpieniu zmian skórnych i śluzówkowych wirus utrzymuje się w nerwach czuciowych i zwojach nerwowych danego obszaru.
  • Nawroty trwają zwykle krócej, a choroba ujawnia się w mniej intensywny sposób.
• W większości przypadków opryszczka wargowa lub opryszczka genitalna jest łagodną chorobą, która goi się w ciągu 7–10 dni bez pozostawiania blizn.
• Opryszczka zwykła może powodować poważne choroby, szczególnie u pacjentów z obniżoną odpornością.

Powikłania

• Zakażenie wtórne, liszajec zakaźny.
• Rumień wielopostaciowy zwykle 10–14 dni po wystąpieniu opryszczki.

Rokowanie

• Nawracające ogniska choroby.
• Zachorowalność i śmiertelność z powodu ciężkich zakażeń opryszczką zmniejsza się wskutek szybkiego rozpoczęcia leczenia.

Informacje dla pacjentów

Materiały edukacyjne dla pacjentów

• Opryszczka zwykła/pęcherzyki wargowe.

Ilustracje