Swędząca wysypka

Co to jest swędząca wysypka skórna?

  • Większość swędzących wysypek skórnych jest nieszkodliwa.
    Wiele wysypek może wywoływać świąd, częściowo dlatego, że zaczerwieniona i podrażniona skóra traci więcej wody, co prowadzi do jej wysuszenia. Sucha skóra jest częstą przyczyną swędzenia.
    Drapanie powoduje dalsze podrażnienie skóry – staje się ona czerwona, ciepła i jeszcze bardziej wysusza się, co wzmaga uczucie świądu. Mówiąc inaczej, drapanie prowadzi do nasilenia swędzenia.
    Aby złagodzić świąd, warto stosować neutralne, nawilżające kremy, które pomagają przywrócić odpowiedni poziom nawilżenia skóry.
    Używanie mydła, zwłaszcza silnie wysuszającego, może pogorszyć stan skóry i nasilić swędzenie.

Jakie są możliwe przyczyny?

Przewlekłe wysypki skórne

Wyprysk atopowy
  • Występuje u dzieci i młodzieży w wieku 0-15 lat, które często mają również astmę lub katar sienny i w których rodzinie występuje alergia.
  • Swędząca wysypka skórna, która często pojawia się na twarzy, szyi i w górnej części ciała, na łokciach i w dolach podkolanowych.
Egzema u dzieci (wyprys atopowy)
Egzema u dzieci (wyprysk atopowy)
Alergiczne kontaktowe zapalenie skóry
  • Małe ilości substancji, na które organizm reaguje alergicznie, mogą wywołać wyprysk.
  • Typowe objawy to świąd, zaczerwienienie, pęcherze, a następnie łuszczenie.
Alergiczne kontaktowe zapalenie skóry
Alergiczne kontaktowe zapalenie skóry
Toksyczne kontaktowe zapalenie skóry
  • Wysypka zależy od ilości substancji drażniącej, na którą reaguje skóra.
  • Typowe objawy to świąd, zaczerwienienie, pęcherze, a następnie łuszczenie.
  • Najczęstszą formą kontaktowego zapalenia skóry jest wyprysk na dłoniach.
Toksyczne kontaktowe zapalenie skóry
Toksyczne kontaktowe zapalenie skóry
Wyprysk pieniążkowaty
  • Często występuje u mężczyzn na rękach i nogach; często rozwijają się liczne wypryski.
  • Choroba najczęściej występuje między 20 a 30 rokiem życia oraz po 60 roku życia, rzadko dotyczy dzieci.
  • Wysypka ma kształt monety, jest swędząca i ma jednolity czerwony kolor.
Wyprysk pieniążkowaty
Wyprysk pieniążkowaty
Neurodermit
  • Wyraźnie odgraniczony obszar z lekko pogrubioną, szorstką skórą.
  • Choroba ta rozwija się z czasem, w przypadku stałego drapania tego samego miejsca, jeżeli nie ma innych chorób skóry.
  • Neurodermit często występuje na szyi u kobiet, na podudziach u mężczyzn i w okolicach odbytu u obu płci.
Neurodermit
Neurodermit

Ostra wysypka skórna

Ukąszenia owadów

  • Na skórze nagle pojawia się swędząca plama, czasem w środku widać miejsce ukłucia.
  • Reakcja na ukąszenia owadów jest bardzo różna u poszczególnych osób.
Ukąszenia komarów
Ukąszenia komarów
Świerzb (scabies)
  • Typowym objawem jest nasilony w nocy świąd, który często występuje jednocześnie z wysypką skórną na nadgarstkach, palcach i wewnętrznej stronie łokcia.
Świerzb
Świerzb
Pokrzywka (urticaria)
  • Swędząca wysypka skórna z bąblami, która rozwija się w ciągu kilku minut po kontakcie lub spożyciu substancji powodującej uczulenie.
  • Istnieje wiele różnych form i mechanizmów wyzwalających.
Pokrzywka (urticaria)
Pokrzywka (urticaria)
Ostry wyprysk
  • Często występuje w przypadku narażenia na działanie uczulających substancji chemicznych.
  • Wysypka składa się z czerwonych, obrzękniętych guzków skórnych i pęcherzy.
  • Później pojawia się wyciek płynu i tworzy się strup, po kilku dniach skóra zaczyna się łuszczyć.
Ostry wyprysk
Ostry wyprysk
Polimorficzna fotodermatoza (wyprysk słoneczny)
  • Występuje zwłaszcza na wiosnę, zanim skóra nie uzyska pewnej ochrony w wyniku pigmentacji, choć niektórzy pacjenci w ogóle nie tolerują słońca.
  • Od kilku godzin do pięciu dni po ekspozycji na słońce pojawiają się małe, swędzące, czerwone guzki/pęcherzyki lub czerwone płatki.
Polimorficzna fotodermatoza (wyprysk słoneczny)
Polimorficzna fotodermatoza (wyprysk słoneczny)

Rzadkie, ale bardzo swędzące choroby

Pemfigoid pęcherzowy
  • Jest to autoimmunologiczna choroba skóry charakteryzująca się swędzeniem i występowaniem wybrzuszonych pęcherzy lub pęcherzy większych niż 5 mm. Skóra może być czerwona lub wyglądać normalnie.
  • Choroba ta może przybierać różne formy.
Pemfigoid pęcherzowy
Pemfigoid pęcherzowy
Liszaj czerwony
  • Często występująca, długotrwała, bardzo swędząca choroba skóry charakteryzująca się w początkowym stadium małymi, wyraźnie odgraniczonymi, płaskimi guzkami na skórze.
  • Często dotyczy również błony śluzowej, co najczęściej widać po wewnętrznej stronie policzków, gdzie pojawiają się białawe plamy i smugi.
Liszaj czerwony
Liszaj czerwony
Opryszczkowate zapalenie skóry
  • Stosunkowo rzadkie, bardzo swędzące schorzenie skóry, w przypadku którego tworzą się guzki skórne, pęcherzyki lub bąble pokrzywkowe.
  • Prawie wszyscy pacjenci wykazują skąpoobjawową nietolerancję glutenu (celiakia).
Opryszczkowate zapalenie skóry
Opryszczkowate zapalenie skóry

Przyczyny związane z lokalizacją

Skóra głowy

Oczy i powieki

Przewód słuchowy

Nos

Ramiona

Ręce

Ciało

Plecy

Okolice pachwin

Nogi

Stopy

Co możesz zrobić sam?

  • Czynniki nasilające świąd:
    • Należy unikać nadmiernych kąpieli, częstego używania mydła, suchego otoczenia, miejscowo drażniącej odzieży (syntetycznej lub wełnianej) oraz środków rozszerzających naczynia krwionośne (kofeina, alkohol, gorąca woda).
  • Nawilżająca kuracja dla skóry suchej:
    • Należy nakładać krem nawilżający kilka razy dziennie, a szczególnie bezpośrednio po kąpieli.
  • Jeśli przyczyną świądu są choroby ogólne, rzadko pomagają leki przeciwświądowe (antyhistaminowe).

Kiedy zalecana jest wizyta u lekarza?

  • Swędząca wysypka na skórze jest dokuczliwa i należy zwrócić się o pomoc do lekarza.

Co następuje podczas kontroli lekarskiej?

Wywiad lekarski

Lekarz może zadać następujące pytania:

  • Od jak dawna ma Pan/i wysypkę i czy odczuwa Pan/i swędzenie skóry?
  • Czy zidentyfikował Pan/i czynnik wyzwalający?
    • Czy miał Pan/miała Pani z czymś kontakt? Czy przebywał Pan/przebywała Pani na słońcu?
  • Czy przyjmuje Pan/i regularnie jakieś leki?
  • Czy ma Pan(i) inne choroby?
  • Czy ma Pan/i inne dolegliwości?

Badanie lekarskie

  • Lekarz oceni wygląd i lokalizację wysypki.
  • W przypadku podejrzenia choroby podstawowej przeprowadzi bardziej kompleksowe badanie fizykalne.

Inne badania

  • Są rzadko konieczne, ale mogą być przydatne, jeśli diagnoza jest niejasna.
  • W przypadku podejrzenia alergii można wykonać testy alergiczne.

Skierowanie do specjalisty lub szpitala

  • Skierowanie jest rzadko konieczne, ale zostanie przepisane w przypadku niejasnej diagnozy lub ciężkich chorób.

Autorzy

  • Kalina van der Bend, lekarz (recenzent)
  • Martina Bujard, dziennikarz naukowy, Wiesbaden

Link lists

Authors

Previous authors

Updates

Gallery

Snomed

Click to edit

References

Based on professional document Wysypka ze świądem. References are shown below.

  1. Moses S. Pruritus, Am Fam Physician 2003, 68: 1135-42, PubMed
  2. Berger T.G., Shive M., Harper G.M. Pruritus in the older patient: a clinical review, JAMA 11.12.2013, 310(22): 2443-50, www.ncbi.nlm.nih.gov
  3. Nowak D., Yeung J. Diagnosis and treatment of pruritus, Can Fam Physician. 2017 Dec, 63(12): 918-24, www.ncbi.nlm.nih.gov
  4. Oaklander A.l., Nolano M. Scientific Advances in and Clinical Approaches to Small-Fiber Polyneuropathy, JAMA Neurol 2019, jamanetwork.com
  5. Czarnobilska E. Kontaktowe zapalenie skóry. Portal internetowy Pediatria Podyplomie, dostęp: 19.11.2023, podyplomie.pl
  6. Paul C., Maumus-Robert S., Mazereeuw-Hautier J., Guyen C.N., Saudez X., Schmitt A.M. Prevalence and risk factors for xerosis in the elderly: a cross-sectional epidemiological study in primary care, Dermatology 2011, 223(3): 260-5, www.ncbi.nlm.nih.gov
  7. Zuberbier T. et al. The international EAACI/GA²LEN/EuroGuiDerm/APAAACI guideline for the definition, classification, diagnosis, andmanagement of urticaria, 2021. Allergy. 2022;77:734–766. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  8. Wollenberg A., Barbarot S., Bieber T,. et al. Consensus-based European guidelines for treatment of atopic eczema (atopic dermatitis) in adults and children: part II. J Eur Acad Dermatol Venerol. 2018; 32(6): 850-878. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  9. Nowicki R.J., et al. Atopic dermatitis. Interdisciplinary diagnostic and therapeutic recommendations of the Polish Dermatological Society, Polish Society of Allergology, Polish Pediatric Society and Polish Society of Family Medicine, Dermatol Rev/Przegl Dermatol 2019, 106, 475-85, www.termedia.pl
  10. Wollenberg A., Barbarot S., Bieber T,. et al. Consensus-based European guidelines for treatment of atopic eczema (atopic dermatitis) in adults and children: part I. J Eur Acad Dermatol Venerol. 2018; 32(5): 657-682. www.ncbi.nlm.nih.gov