Co to jest róża?

Choroba ta ma zazwyczaj ostry przebieg. Typowe objawy to zaczerwienienie skóry, miejscowe ucieplenie, obrzęk, ból, powiększone i tkliwe węzły chłonne, często również gorączka. Granica między zdrową skórą a zakażonym obszarem skóry jest wyraźnie widoczna. Niekiedy powierzchnia skóry może błyszczeć i przypominać skórkę pomarańczy. Zakażenie najczęściej występuje na podudziu, rzadziej na twarzy lub przedramieniu. Po ustąpieniu zakażenia zmienione chorobowo obszary skóry często się łuszczą.

Przyczyny

Róża występuje stosunkowo często. Każdego roku na tę chorobę zapada ok. 100 osób na 100 000. Najczęściej chorują dorośli w wieku od 20 do 70 lat.

Róża jest zwykle spowodowana paciorkowcem grupy A, który dostaje się do skóry w wyniku urazu (skaleczenia lub popękania skóry) bądź podstawowej choroby skóry. Następnie bakterie rozprzestrzeniają się pod powierzchnią skóry.

Jeśli róża rozwija się wskutek zakażonych lub ropnych ran, mogą być obecne również gronkowce (w tym MRSA). Występują wtedy zakażenia mieszane.

Niektóre czynniki zwiększają podatność na różę. Najczęstsze z nich to sucha, popękana skóra, grzybica stóp, grzybica strzygąca (liszajec), obrzęk limfatyczny, wyprysk, cukrzyca i niedobory odporności.

Diagnostyka

Rozpoznanie stawiane jest na podstawie wywiadu lekarskiego i typowych zmian na skórze. Ogólne objawy, takie jak gorączka i zmęczenie, mogą być oznakami, że infekcja sięga głębszych warstw skóry. W takim przypadku choroba jest klasyfikowana jako poważniejsze zakażenie i szczególnie ważne jest szybkie rozpoczęcie leczenia.

Dodatkowo lekarz może wykonać morfologię krwi i oznaczyć markery stanu zapalnego (CRP, OB).

Leczenie

Zakażenie paciorkowcowe leczy się antybiotykami. Chorą część ciała (np. nogę) należy trzymać wysoko w bezruchu oraz ewentualnie schładzać. Zaleca się stosowanie bezzapachowego kremu nawilżającego wokół zmiany na skórze, aby zapobiec powstawaniu kolejnych ran i pękaniu skóry. Powinny być leczone również inne dolegliwości sprzyjające powstawaniu choroby (np. grzybica stóp, obrzęki).

Penicylina jest preferowanym antybiotykiem, który zazwyczaj bardzo dobrze działa. Leczenie trwa ok. 7-14 dni. Dodatkowo można stosować wilgotne okłady z dodatkami antyseptycznymi. Jeśli choroba wystąpiła podczas pobytu w szpitalu, bakteria może być oporna na niektóre antybiotyki, dlatego wtedy wybiera się inny antybiotyk. Czasami konieczne jest podawanie penicyliny dożylnie (bezpośrednio do krwi) przez kilka dni. Takie leczenie odbywa się w szpitalu. W przypadku zakażenia na twarzy, leczenie zwykle również rozpoczyna się w szpitalu (jednak stopień zaawansowania jest oceniany w każdym indywidualnym przypadku).

Dzieci z zakażeniem wywołanym przez paciorkowce grupy A powinny być poddane leczeniu. Do przedszkola mogą wrócić, gdy zmiana skórna jest pod kontrolą (brak płynnej wydzieliny  i owrzodzenia).

Rokowanie

Rokowanie jest dobre, jeśli szybko zostanie włączone odpowiednie leczenie. Bez antybiotykoterapii zakażenie może przeniknąć do głębszych warstw skóry i stać się poważniejsze. Istnieje tendencja do nawrotu zakażenia, gdy występują inne warunki sprzyjające występowaniu róży. 

Przy odpowiednim leczeniu stan poprawia się w ciągu 24-48 godzin. Utrzymująca się po tym czasie czerwona wysypka skórna lub nasilenie objawów ogólnych może wskazywać na inne lub oporne patogeny albo na inne rozpoznanie. Niektórzy pacjenci zauważają intensywniejsze czerwone zabarwienie wysypki po rozpoczęciu antybiotykoterapii. Może to być spowodowane zniszczeniem bakterii i nie jest oznaką niepowodzenia leczenia.

Dodatkowe informacje

• Zakażenia paciorkowcami grupy A
• Antybiotykoterapia
• Róża – informacje dla personelu medycznego
• Infektionsschutz.de: MRSA

Autorzy

• Martina Bujard, dziennikarka naukowa, Wiesbaden
• Aleksandra Kucharska-Janik, lekarz rezydent, Oddział Okulistyczny MSSW (edytor)