Co to jest łupież różowy?

Definicja

Łupież różowy (pityriasis rosea) znany jest również pod nazwą łupież Giberta. Ta niegroźna choroba objawia się wysypką skórną w postaci jasnoczerwonych, lekko łuszczących się owalnych plam, które mogą mieć wielkość 0,5-2 cm. Choroba wygasa samoistnie w ciągu 2-8 tygodni.

Objawy

Z reguły najpierw na tułowiu pojawia się pomarańczowo-czerwona, łuszcząca się, owalna plama o wielkości 2-10 cm, tzw. blaszka macierzysta. Kilka dni do tygodni później uwydatnia się  reszta wysypki z mniejszymi plamami na górnej części ciała, górnej części ramion i ud. Rzadko wysypka występuje na przedramionach i w dolnych częściach nóg. Twarz jest prawie zawsze wolna od zmian chorobowych.

Z reguły wysypka jest bezobjawowa, ale w pierwszych tygodniach może powodować swędzenie. Zmiany skórne mogą być poprzedzone takimi objawami jak osłabienie, ból głowy, nudności, utrata apetytu, dreszcze i bóle stawów. Czasami wcześniej występowało zakażenie układu oddechowego.

Blaszka macierzysta w łupieżu różowym

Łupież różowy, późniejsza wysypka

Przyczyny

Jako przyczynę podejrzewa się związek z określonymi wirusami opryszczki.

Niektóre leki mogą powodować wysypki przypominające łupież różowy, np. bizmut, kaptopryl, klonidyna, złoto, izotretynoina, metronidazol, D-penicylamina, szczepionki na błonicę. Choroba ta może wystąpić również po szczepieniach na COVID-19 szczepionkami mRNA.

Inne czynniki ryzyka to stres, ciąża i niedobór odporności.

Częstotliwość występowania

Większość osób dotkniętych tą chorobą jest w wieku od 10 do 35 lat. Łupież różowy nieco częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn i zwykle dotyka ludzi, którzy poza tym są zdrowi. Choroba ta pojawia się głównie wiosną i jesienią.

Badania

• Podczas badania lekarskiego badana jest skóra. Wysypka skórna ma typowy wygląd.
• W celu wykluczenia innych chorób można wykonać badanie próbki skóry.

Leczenie

• Choroba ma łagodny przebieg i ustępuje samoistnie.
• Jeśli swędzenie jest silne, można zastosować maść lub krem ze słabym glikokortykosteroidem lub przyjąć leki przeciw alergii (antyhistaminowe).

Co można zrobić we własnym zakresie?

• Aby skóra nie została podrażniona, należy unikać obcisłych ubrań lub wełnianych materiałów.
• Należy również unikać nadmiernego pocenia się i promieniowania słonecznego.
• Warto zrezygnować z mydła i unikać gorących kąpieli w wannie lub pod prysznicem.
• Zalecane jest stosowanie kremu nawilżającego i unikanie bardzo tłustych maści.

Rokowanie

Choroba mija samoistnie w ciągu 2-8 tygodni. W rzadkich przypadkach wysypka może powrócić w późniejszym czasie. W miejscach na skórze objętych wysypką mogą powstawać przejściowe zmiany pigmentacyjne.

Kobiety ciężarne do 15. tygodnia ciąży powinny unikać kontaktu z osobami chorymi na łupież różowy, ponieważ choroba może prowadzić do zwiększonego ryzyka poronienia.

Dodatkowe informacje

• Zakażenie opryszczką zwykłą
• Łupież różowy – informacje dla personelu medycznego

Autorzy

• Martina Bujard, dziennikarka naukowa, Wiesbaden
• Aleksandra Kucharska-Janik, lekarz rezydent, Oddział Okulistyczny MSSW (edytor)