Co to jest łuszczyca krostkowa dłoni i stóp?

Definicja

Łuszczyca krostkowa dłoni i stóp to przewlekła, zapalna choroba skóry, w której na dłoniach oraz podeszwach stóp pojawiają się pęcherze (krosty). U niektórych pacjentów choroba dotyczy tylko jednej z tych lokalizacji, jednak u wielu osób zmiany skórne obejmują zarówno dłonie, jak i stopy. Zmiany mogą także występować w obrębie paznokci. Choroba jest często uważana za szczególną formę łuszczycy, choć niektóre źródła traktują ją jako odrębną jednostkę chorobową.

Objawy

Łuszczyca krostkowa dłoni i stóp charakteryzuje się pojawianiem się jałowych pęcherzy (krost) o średnicy 3-10 mm, które występują na dłoniach i podeszwach stóp. Skóra w tych miejscach jest zaczerwieniona, często popękana i bolesna. Pęcherze początkowo mają kolor żółtawy, z czasem zmieniają się na brązowawy, a następnie tworzy się strup, który odpada. Chorobie towarzyszy intensywny ból, pieczenie i świąd. Zmiany mogą występować również w innych częściach ciała. Ze względu na ból i świąd, komfort życia pacjentów jest znacznie obniżony.

Przyczyny

Przyczyny łuszczycy krostkowej dłoni i stóp nie są w pełni poznane. Wiadomo, że w rozwoju choroby ważną rolę odgrywają czynniki dziedziczne, immunologiczne oraz środowiskowe. Czynniki takie jak palenie papierosów, stres, infekcje oraz niektóre leki mogą prawdopodobnie przyczyniać się do jej rozwoju, a także pogarszać przebieg choroby.

Epidemiologia

Łuszczyca krostkowa dłoni i stóp jest rzadką chorobą. Zwykle pojawia się po 40. roku życia u osób w średnim wieku, a kobiety są bardziej narażone na jej wystąpienie. U około 10-15% pacjentów z łuszczycą klasyczną występują zmiany skórne na dłoniach i podeszwach stóp.

Badania dodatkowe

Rozpoznanie łuszczycy krostkowej dłoni i stóp zazwyczaj opiera się na charakterystycznych zmianach skórnych oraz ich lokalizacji. Jednak w niektórych przypadkach konieczne jest odróżnienie choroby od innych schorzeń skóry. Pacjenci z podejrzeniem łuszczycy krostkowej są często kierowani do dermatologa, który może przeprowadzić odpowiednie badania w celu potwierdzenia diagnozy.

Leczenie

Chociaż skuteczne leczenie, które całkowicie eliminuje chorobę, nie jest dostępne, współczesne metody terapii pozwalają na złagodzenie objawów i skrócenie czasu trwania choroby. Łuszczyca krostkowa dłoni i stóp jest leczona podobnie jak klasyczna łuszczyca.

• Leczenie miejscowe
  Wysypki można leczyć za pomocą silnych maści z kortykosteroidami. Maść nakłada się cienką warstwą na zmienione chorobowo miejsca, zwykle 1-2 razy dziennie. Poprawy można spodziewać się po 1-2 tygodniach. Po około trzech tygodniach należy zmniejszyć częstotliwość stosowania maści do co drugi dzień, a następnie stopniowo ją odstawić. Alternatywnie można stosować pochodne witaminy D, retinoidy(pochodne witaminy A) lub inhibitory kalcyneuryny.

• Leki systemowe
  W cięższych przypadkach stosuje się retinoidy doustne. Ponieważ te leki mają działanie teratogenne, nie mogą być stosowane w czasie ciąży ani karmienia piersią. Doustne retinoidy nie są zalecane dla kobiet w wieku rozrodczym. W przypadku bardzo ciężkich postaci choroby, stosuje się leki immunosupresyjne, które hamują reakcje układu odpornościowego. Najczęściej stosowane leki to metotreksat i cyklosporyna A. W wybranych przypadkach można zastosować leki biologiczne.

• Fototerapia
  W przypadku umiarkowanych objawów, fototerapia może przynieść poprawę. Stosuje się najczęściej światło UVB o wąskim spektrum, a także fototerapię PUVA, czyli naświetlanie promieniami UVA po wcześniejszym zastosowaniu psoralenu. Naświetlanie promieniami UV powinno być stosowane ostrożnie, ponieważ może prowadzić do skutków ubocznych, takich jak zaczerwienienie skóry, oparzenia oraz zwiększone ryzyko nowotworów skóry.

Co możesz zrobić sam?

Pacjenci z łuszczycą krostkową dłoni i stóp powinni dbać o odpowiednią pielęgnację skóry, stosując kremy nawilżające. W razie potrzeby warto usunąć grube, łuszczące się płatki skóry. Należy także unikać czynników drażniących, takich jak stres, długotrwałe ocieranie skóry czy kontakty z substancjami chemicznymi, które mogą pogorszyć stan skóry.

Rokowanie

Łuszczyca krostkowa dłoni i stóp to choroba przewlekła, która charakteryzuje się naprzemiennymi okresami zaostrzeń i remisji. Dzięki dostępnym metodom leczenia, objawy choroby można znacznie złagodzić, a czas trwania jej fazy aktywnej skrócić. Wiele osób z czasem uczy się skutecznie zarządzać objawami, co pozwala im na prowadzenie normalnego życia, choć choroba może nawracać.

Dodatkowe informacje

• Łuszczyca (psoriasis)
• Palenie szkodzi zdrowiu
• Łuszczyca krostkowa dłoni i stóp – informacje dla personelu medycznego

Autor

• Kalina van der Bend, lekarz (recenzent)
• Martina Bujard, dziennikarz naukowy, Wiesbaden