Informacje ogólne o terapii uciskowej

• Tak zwane żylne owrzodzenia podudzi mogą wystąpić w przypadku nieprawidłowości w przepływie krwi z nóg w kierunku serca. Nogi mogą wtedy puchnąć, a skóra staje się wrażliwa, co ułatwia powstawanie ran. Jeśli krążenie krwi jest gorsze, gojenie się ran jest również utrudnione.
• Kompresja wspomaga transport krwi żylnej z podudzi, dzięki czemu obrzęk szybciej się zmniejsza.
• Ruch pobudza krążenie krwi, dlatego bardzo korzystne są spacery i gimnastyka stóp.
• Aby zmniejszyć opuchliznę nogi, można ją ułożyć wyżej na taborecie.
• Po terapii uciskowej należy nosić pończochy uciskowe, aby zapobiec nawrotom choroby.

Kompresja jako opatrunek stały

• Obecnie najczęściej stosuje się trwałą kompresję wielowarstwową.
• W celu ochrony skóry najpierw zakładany jest nieuciskający bawełniany bandaż wewnętrzny, na nim do zabezpieczenia obszarów problematycznych umieszczane są wyściółki, a w kolejnej warstwie noga jest owijana różnymi bandażami, przy czym w ostatniej warstwie często używany jest bandaż samoprzylepny.
• Opatrunki wielowarstwowe zmienia się zwykle raz w tygodniu.

Kompresja jako opatrunek zmienny

• W przypadku kompresji zmienianej codziennie opatrunek jest noszony przez cały dzień: noga codziennie rano jest owijana tzw. bandażem o krótkim naciągu, a wieczorem bandaż jest odwijany.
• Owijanie wykonywane jest przez personel pielęgniarski, gdyż samodzielne prawidłowe owinięcie bandaża uciskowego jest bardzo trudne.
• Opatrunek jest owijany wokół całej dolnej części nogi, zaczynając od podstawy palca, łącznie z piętą, a kończąc na obszarze tuż poniżej kolana. Stopień kompresji jest największy na dole i stopniowo maleje w kierunku góry.
• Alternatywnie w ciągu dnia można nosić indywidualnie dopasowane pończochy uciskowe.

Opuchlizna nóg przy niedostatecznej kompresji

• W przypadku mocno opuchniętych nóg można również zastosować mankiet wypełniony powietrzem do tzw. przerywanego ucisku pneumatycznego. Mankiet ten jest używany codziennie przez kilka godzin. Nie należy jednak stosować takich mankietów uciskowych na opatrunkach wielowarstwowych do długotrwałej terapii, gdyż stopień ucisku może stać się zbyt duży i może dojść do urazów ciśnieniowych.

Zasady pielęgnacji ran

• W większości przypadków należy unikać codziennej zmiany opatrunku, ale w przypadku infekcji rany jest to konieczne w celu monitorowania dalszego rozwoju.
• Podudzia i ranę czyści się wodą z kranu o temperaturze ciała, najlepiej przy użyciu słuchawki prysznicowej.
• Grube żółte obszary z martwą tkanką należy usunąć.
• Na godzinę przed oczyszczaniem rany za pomocą pęsety i nożyczek lub usuwaniem martwej tkanki z powierzchni rany bezpośrednio na ranę nakłada się maść miejscowo znieczulającą. Ewentualnie można przyjąć lek przeciwbólowy (NLPZ).
• Jeśli mimo znieczulenia leczenie rany jest bolesne, podaje się szybko działające, silne środki przeciwbólowe.
• Zaleca się stosowanie wilgotnych okładów, gdyż przyspieszają one gojenie się rany i w wielu przypadkach łagodzą jej bolesność.
• Opatrunki mogą pozostać na ranie do tygodnia, ale trzeba je zmienić, gdy przestaną wchłaniać płyn i zaczną przeciekać.
• Niektóre opatrunki na rany można nosić również podczas kąpieli pod prysznicem.
• Głębokie rany często wymagają wypełnienia rany żelem, pastą lub zastosowania specjalnych kompresów.
• Skórę na brzegu rany zabezpiecza się cienką warstwą pasty cynkowej/maści cynkowej.
• Niektóre produkty do pielęgnacji ran zapewniają jednocześnie łagodzenie bólu.

Skóra wokół rany

• Obszar wokół rany należy posmarować kremem nawilżającym, aby pozostał elastyczny.
• W przypadku wyprysków można nałożyć na skórę wokół rany krem zawierający kortyzon. Maści z kortyzonem należy jednak stosować tylko przez krótki czas, ponieważ hamują one gojenie się ran.

Informacje ogólne

• W przypadku nadwagi bardzo wskazane jest odchudzanie.
• Należy zadbać o zrównoważoną i zdrową dietę!
• Pomocna jest regularna aktywność fizyczna.
• Noszenie pończoch uciskowych ma także działanie profilaktyczne.
• Zaburzenia snu, ból i depresja wpływają na zdolność organizmu i gojenie się ran.

Dodatkowe informacje

• Słabo gojące się żylne owrzodzenia podudzi
• Żylne owrzodzenie podudzi – informacje dla personelu medycznego

Ilustracja

Mięśnie wokół żył uciskają je i przemieszczają krew. Zastawki żylne zapewniają prawidłowy kierunek przepływu krwi.

 

Autor

• Magda Łabęcka, lekarz, Kraków (recenzent)
• Martina Bujard, dziennikarz naukowy, Wiesbaden