Kto jest najbardziej zagrożony?
Piłka nożna jest najbardziej kontuzjogennym sportem wśród mężczyzn (ponad połowa wszystkich obrażeń sportowych), u kobiet piłka nożna zajmuje w tym rankingu piąte miejsce.
Jakie urazy zdarzają się najczęściej?
Najczęstszym rodzajem urazu jest skręcenie stawu z – lub bez – uszkodzenia więzadeł. Wielu urazów więzadeł nie rozpoznaje się od razu, a dopiero przy okazji późniejszych badań kontrolnych. Jedną na pięć kontuzji w piłce nożnej to złamanie kości. Jak można się spodziewać, zdecydowanie najwięcej urazów dotyczy kończyn dolnych, wśród nich najczęstsze są urazy kostek goleni i stopy.
Urazy więzadeł
Do naciągnięcia lub zerwania więzadeł dochodzi najczęściej w okolicy kostki bocznej lub przyśrodkowej oraz po bokach stawu kolanowego. Urazy te często występują przy okazji kopnięcia, zwichnięcia lub skręcenia kostki, kiedy stopa niewłaściwie trafia w podłoże. Okres rekonwalescencji w przypadku takich urazów wynosi od kilku dni do ponad pół roku (np. po urazie więzadeł krzyżowych). Raz naciągnięte lub naderwane więzadło stawowe jest znacznie bardziej podatne na ponowny urazu w późniejszym czasie, co może prowadzić do przewlekłej niestabilności stawu.
Więcej informacji na temat poszczególnych urazów więzadeł:
- ostry uraz stawu
- konflikt przedni stawu skokowego
- konflikt tylny stawu skokowego
- uraz stawu skokowego, skręcenie
- niestabilność stawu skokowego
- uraz stawu skokowego, rehabilitacja
- uszkodzenie chrząstki stawowej
- uszkodzenie więzadła pobocznego przyśrodkowego (piszczelowego) w stawie kolanowym
- uszkodzenie więzadła pobocznego bocznego (strzałkowego) w stawie kolanowym
Naderwania
Naderwaniom najczęściej ulegają mięśnie uda, podudzia i w okolicy pachwiny. Do rozerwania włókien mięśniowych zazwyczaj dochodzi podczas szybkiego sprintu, nagłego hamowania, gwałtownej zmiany kierunku lub uderzenia w stopę po silnym strzale. Naderwaniom ulegają zazwyczaj te mięśnie, które nie zostały dostatecznie dobrze rozgrzane przed meczem lub treningiem. Uszkodzone mięśnie goją się zwykle szybko, niekiedy jednak (na przykład po urazie mięśni grupy tylnej uda) powrót zawodnika do pełnej sprawności może zająć miesiąc lub nawet dłużej.
Więcej informacji dotyczących naderwania mięśni:
- pachwina sportowca
- stłuczenie mięśnia czworogłowego („pocałunek konia“)
- naderwanie mięśni grupy tylnej uda
- naderwanie mięśni grupy przyśrodkowej uda
- zerwanie ścięgna Achillesa
- rozerwanie włókien mięśni łydki
Złamania kości (fractures)
Przyczynami złamań kości w piłce nożnej są zwykle zderzenia, kopnięcia, upadki, skręcenia i niewłaściwe wylądowanie po wyskoku. Długotrwałe przeciążenie może prowadzić do złamań zmęczeniowych (stress fractures). Złamania wiążą się często z długimi okresami wyłączenia z treningów.
Więcej informacji na temat najczęstszych złamań:
- informacje ogólne o złamaniach kości
- złamania w stawie skokowym
- zwichnięcie w obrębie stępu
- złamanie rzepki
- złamanie rzepki
- złamanie obojczyka
- złamanie kości piszczelowej
- złamanie kości udowej, część dolna
- złamanie kości udowej, część środkowa
- złamanie kości śródstopia
- złamania żebra
- złamanie palucha
- złamanie palca stopy
- złamanie zmęczeniowe (stress fractures)
Uszkodzenie łąkotki
Łąkotka składa się z dwóch krążków chrzęstnych, które pełnią funkcję amortyzatorów w stawie kolanowym. Do rozerwania tych krążków może dojść podczas ruchu skrętnego kalana, co często zdarza się przy próbie odebrania piłki przeciwnikowi oraz podczas wykonywania zwodów. Aktywni piłkarze po urazach łąkotek zazwyczaj są poddawani operacji, w której usuwa się uszkodzone fragmenty chrząstki.
Więcej informacji związanych z urazami łąkotek:
Uszkodzenie więzadeł krzyżowych
W stawie kolanowym znajdują się dwa silne więzadła krzyżowe – przednie i tylne. W piłce nożnej więzadło krzyżowe może ulec zerwaniu w wyniku naciągnięcia lub skręcenia stawu kolanowego. Do urazu może dojść przy kontakcie z innym zawodnikiem lub bez takiego kontaktu, na przykład podczas wykonywania zwodu, upadania po wyskoku lub przy próbie odebrania piłki przeciwnikowi, lub w przypadku zaczepienia stopą o podłoże. U aktywnych piłkarzy najczęściej wykonywany jest zabieg operacyjny uszkodzonych więzadeł krzyżowych. Po leczeniu operacyjnym konieczna jest długa rehabilitacja. Należy zakładać, że powrót zawodnika do pełnej sprawności zajmie co najmniej pół roku.
Więcej informacji o urazach więzadeł krzyżowych:
Zapalenie ścięgien
Do uszkodzenia ścięgien i ich przyczepów może dojść zarówno w wyniku długookresowego ich przeciążenia, jak i nagłego ruchu. Piłkarze są szczególnie narażeni na urazy w obrębie pachwiny. Tego rodzaju urazy wymagają odciążenia i odpoczynku, a także rehabilitacji w postaci odpowiednich ćwiczeń poprawiających ruchomość i ćwiczeń wzmacniających.
Więcej informacji o istotnych urazach ścięgien:
- urazy i naciągnięcia mięśni
- zapalenie ścięgien gęsiej stopki (łac. pes anserinus)
- kolano skoczka
- zespół Haglunda
- choroba Osgooda-Schlattera
- choroba Severa
- zapalenie ścięgna łydki
- zapalenie kaletki piętowej tylnej
- zapalenie ścięgna Achillesa
- zapalenie ścięgna mięśnia prostego uda
Inne urazy
Piłkarze mogą doznawać też masę innych urazów, np:
Środki zapobiegawcze
Przygotowanie boiska
- Z boiska i jego bezpośredniego otoczenia należy usunąć twarde i ostre przedmioty.
Dostosowanie się do aktualnej nawierzchni
- Podczas gry na lodzie należy stosować odpowiednie buty z wkręcanymi kolcami, dzięki którym można uniknąć upadków i zderzeń.
- Należy jednak zrezygnować z długich kolców w przedniej części podeszwy, aby zmniejszyć ryzyko urazu u samego zawodnika, kolegów z drużyny własnej i przeciwnej. Używając obuwia z wkrętami i kolcami należy uważać podczas prób odbioru piłki przeciwnikowi.
- Podczas gry na śliskich nawierzchniach (sztuczna trawa), używany sprzęt powinien zapobiegać urazom, które mogą wynikać z tarcia o podłoże (oparzenia).
Zasady gry
- Gra musi mieć jasno sformułowane zasady, które wyraźnie określają granice zachowań agresywnych.
- Sędzia musi egzekwować reguły gry i interweniować w sytuacjach konfliktowych, aby nie doprowadzić do urazu.
Przygotowanie osobiste zawodnika
- Szczególnie ważna jest dobra baza treningowa i dobra rozgrzewka.
- Trening siłowy stanowi solidną ochronę przed urazami stawów i więzadeł.
- Należy przestrzegać przepisów dotyczących czasu gry w młodszych grupach wiekowych (podobnie w pozostałych rocznikach).
Środki ogólne
- Piłkarze muszą być szkoleni, jak unikać urazów.
- Należy zapewnić wykwalifikowaną opiekę medyczną.
- Na miejscu wypadku należy we właściwy sposób udzielać pierwszej pomocy.
- Odpowiednia rehabilitacja po urazach zapobiegnie ponownym kontuzjom.
Dodatkowe informacje
- Badania rezonansu magnetycznego
- Ćwiczenia rozciągające po urazach
- Trening siłowy po urazach
- Zakwasy mięśni
Autorzy
- Lek. Marie-Christine Fritzsche, Freiburg
