Ból w stawie skokowym

Sygnały i objawy alarmujące oraz odwracalny niebezpieczny przebieg choroby

Sygnały i objawy alarmujące

Niebezpieczna choroba wymagająca leczenia

Gorączka >38,5°C, dreszcze, czasem ostry stan splątania

Stan po naruszeniu torebki stawowej, operacje stawu skokowego

Septyczne zapalenie stawów

Uraz, któremu towarzyszą:

  • deficyty neurologiczne
  • nieprawidłowe ułożenie (w tym złamanie)
  • nieprawidłowa perfuzja (uczucie zimna, bladość)
  • zaburzenia krzepnięcia

Złamanie, krwawienie w przestrzeni stawowej, wysięki, uszkodzenie naczyń, uszkodzenie nerwu lub ucisk nerwu

Objawy zapalenia:

  • ból
  • zaczerwienienie
  • obrzęk
  • wzmożone ucieplenie
  • ograniczenie ruchomości

Septyczne zapalenie stawów, zapalenie kości i szpiku, nowotwór

Ograniczenia ruchowe, blokada stawu 

Hemartroza (krwawienie, gromadzenie się krwi w stawie), wysięk, rozwarstwiające zapalenie kości i chrząstki

Narkotyki podawane drogą dożylną

Septyczne zapalenie stawów

Hemofilia

Hemartroza

Informacje ogólne

  • Niniejszy artykuł dotyczy bólu w stawie skokowym, który często jest spowodowany przeciążeniem.1
  • Przyczyny bólu stawów stopy i kostki obejmują uszkodzenie kości (złamanie), więzadeł (naciągnięcie, zerwanie), mięśni, ścięgien (tendinopatie) lub powięzi.
  • Informacje na temat bólu stawu skokowego po urazie można znaleźć w artykule Ostry uraz stawu skokowego.

Anatomia kliniczna

  • Staw skokowy górny:
    • staw skokowo-goleniowy (articulatio talocrurialis)
    • połączenie kostne między „widełkami kostki” (z dystalnej części kości strzałkowej i piszczelowej) a kością skokową
    • mobilność
      • zgięcie podeszwowe i zgięcie grzbietowe.
  • Staw skokowy dolny:
    • składa się z 2 komór:
      • staw skokowy przedni dolny
        • staw skokowy dolny (skokowo-piętowo-łódkowy, articulatio talocalcaneonavicularis)
      • staw skokowy tylny dolny
        • staw skokowo-piętowy (articulatio talocalcanea)/skokowo-piętowo-łódkowy
    • komory są oddzielone od siebie więzadłem międzykostnym skokowo-piętowym
    • mobilność
      • ewersja (unoszenie bocznej krawędzi stopy) i inwersja (unoszenie przyśrodkowej krawędzi stopy). 
  • Mięśnie:
    • mięśnie poruszające stawem skokowym przebiegają nad kością skokową, ale żadne ze ścięgien nie jest do niej przyczepione
    • podział na zginacze, prostowniki i mięśnie strzałkowe (ewersja).
  • Pochewki ścięgniste:
    • ze względu na długie ścięgna, z których niektóre przeplatają się poprzecznie, wokół stawu skokowego znajdują się liczne pochewki ścięgien i kaletki
    • predysponowane do zapalenia ścięgien i zapalenia pochewki ścięgnistej.
  • Miejsca cieśni nerwów:
    • głowa kości strzałkowej, gdzie powierzchownie przebiega nerw podkolanowy boczny
    • kanał stępu, który biegnie za i pod wewnętrzną kostką, z nerwem piszczelowym.

Epidemiologia

  • Współczynnik chorobowości bólu stawu skokowego u dorosłych wynosi 12%.2

Czynniki ryzyka3

  • Niedopasowane obuwie.
  • Zaawansowany wiek.
  • Wysoki wskaźnik BMI.
  • Wysoki poziom stresu zawodowego.

Rozważania diagnostyczne

  • Najczęstsze przyczyny:
    • uraz
    • przeciążenie — nowa aktywność sportowa, zwiększenie liczby treningów. 
  • Wcześniejsze skręcenie stawu skokowego: przewlekła niestabilność.
  • Głęboki ból w stawie skokowym: patologia wewnątrzstawowa:
    • choroba zwyrodnieniowa stawów
    • uszkodzenie chrząstki.
  • Obrzęk niezależny od urazu:
    • choroba reumatyczna
    • dna moczanowa
    • choroba zwyrodnieniowa stawów.

Niebezpieczne choroby wymagające leczenia

ICD-10

  • M65 Zapalenie błony maziowej i pochewki ścięgnistej.
  • M67 Inne choroby błony maziowej i ścięgien.
  • M70 Choroby tkanek miękkich związane z ich używaniem, przemęczeniem i przeciążeniem.
  • M79.97 Choroba tkanek miękkich, nieokreślona: kostka i stopa. 
  • S82 Złamanie podudzia, łącznie ze stawem skokowym.

Diagnostyka różnicowa

Przewlekła niestabilność stawu skokowego

  • Patrz artykuł Niestabilność stawu skokowego.
  • Przyczyny:
    • nawracające skręcenia 
      • czynnościowe: osłabiona propriocepcja
        • słabsza kontrola grupy strzałkowej (boczne stabilizatory mięśniowe stawu skokowego)
      • mechaniczne: niewygojone lub nadmiernie rozciągnięte więzadła poboczne.
  • Częstość występowania:
    • stosunkowo powszechne, zwłaszcza wśród sportowców.
  • Objawy i dolegliwości:
    • poczucie niestabilności
    • powtarzające się potknięcia lub urazy
    • ból.
  • Obraz kliniczny:
    • niestabilność mechaniczna:
      • dodatni test szuflady przedniej (wysunięcie kości skokowej)
      • dodatnie przechylenie boczne (przechylenie kości skokowej) 
    • niestabilność czynnościowa:
      •  test równowagi, ćwiczenia równowagi na chybotliwej desce.
  • Inne badania:
    • w razie potrzeby RTG:
      • objaw niestabilności mechanicznej
    • w razie potrzeby RM:
      • obrazowanie aparatu więzadłowego.

Urazy kostno-chrzęstne

  • Patrz artykuł Uraz chrząstki w stawie skokowym.
  • Przyczyny:
    • wcześniejsze lub nawracające skręcenia kostki
    • zwłaszcza w przypadku urazów o wysokiej energii
      • szybki bieg lub lądowanie po wysokim skoku.
  • Częstość występowania:
    •  6% wszystkich skręceń kostki.4
  • Objawy i dolegliwości:
    • utrzymujący się lub nawracający ból, który pojawia się jakiś czas po właściwym urazie kostki.
  • Obraz kliniczny:
    • potencjalnie sztywność i blokada stawu (przy wolnym korpusie stawu).
  • Inne badania:
    • obrazowanie metodą TK (układ kostny) lub RM (chrząstka, więzadła).

Martwica oddzielająca chrzęstno-kostna (osteochondritis dissecans - OCD)

  • Oderwanie fragmentu chrząstki stawowej od podłoża.
  • Przyczyny:
    • czynniki genetyczne, niedokrwienie i uraz.5
  • Częstość występowania:
    • względnie rzadkie.
  • Objawy i dolegliwości:
    • ból, sztywność, objawy uwięźnięcia („klikanie”, zablokowanie). 
  • Obraz kliniczny:
    • w niektórych przypadkach nad uszkodzonym obszarem może występować bolesność uciskowa
      • często dotyczy przyśrodkowej okolicy kości skokowej i jest bardziej wyczuwalny w zgięciu podeszwowym.
  • Inne badania:
    • RTG:
      • u  1/3 wszystkich pacjentów zdjęcie RTG początkowo może nie wykazywać zmian.
    • RM.
  • Leczenie:
    • próba leczenia zachowawczego
    • artroskopia, jeśli objawy nie ustępują.

Zapalenie błony maziowej stawu skokowego

  • Przyczyny:
    • powikłania po krwawieniu
    • niestabilność więzadeł.
  • Częstość występowania:
    • stosunkowo częste.
  • Objawy i dolegliwości:
    • ból obciążeniowy, który może występować bocznie, przyśrodkowo, brzusznie lub grzbietowo.
  • Obraz kliniczny:
    • ból przy palpacji w chorym miejscu
    • obrzęk, miejscowe ucieplenie, ograniczenie ruchomości.
  • Inne badania:
    • ew. RM i artroskopia. 

Zapalenie stawów

  • Przyczyny:
  • Częstość występowania:
    • rzadko w stawie skokowym.
  • Objawy i dolegliwości:
    • ból, obrzęk, ograniczenie ruchomości
    • często rozpoznana choroba podstawowa.
  • Obraz kliniczny:
    • ból, obrzęk, miejscowe ucieplenie, ograniczenie ruchomości.
  • Inne badania:
    • badania krwi
    • aspiracja płynu maziowego do badań mikroskopowych
    • RTG.

Złamanie przeciążeniowe/zmęczeniowe

  • Patrz artykuł Złamanie przeciążeniowe.
  • Przyczyny:
    • uszkodzenia spowodowane przeciążeniem.
  • Częstość występowania:
    • raczej rzadkie; bardziej powszechne w sportach z dużym obciążeniem stóp (biegi i skoki) 
    • złamania kości łódkowatej są częstsze niż złamania kości skokowej.
  • Objawy i dolegliwości:
    • ból związany z obciążeniem.
  • Obraz kliniczny:
    • miejscowy ból przy palpacji.
  • Inne badania:
    • RM lub scyntygrafia.

Zespol zatoki stępu (sinus tarsi syndrome)

  • Patrz artykuł Zespół zatoki stępu.
  • Zwężenie zatoki stępu (kanał kostny między kością skokową i piętową z więzadłem międzykostnym skokowo-piętowym, które prowadzi naczynia krwionośne do kości skokowej). 
  • Przyczyny:
    • zapalenie błony maziowej w bocznych obszarach przedniego stawu skokowego-piętowego
    • powikłanie po wcześniejszym urazie stawu skokowego z zajęciem więzadeł skokowo-piętowych
    • urazy związane z nadmiernym obciążeniem spowodowane zwiększoną tendencją do pronacji
    •  zapalenie stawów, np. w przebiegu RZS.
  • Częstość występowania:
    • do 14% wszystkich pacjentów z przewlekłą niestabilnością stawu skokowego.6
  • Objawy i dolegliwości:
    • uporczywy ból po zewnętrznej stronie stawu skokowego
    • często silny ból rano, który zmniejsza się po rozgrzaniu
    • nasilenie dolegliwości podczas biegania po miękkim podłożu, np. trawie.
  • Obraz kliniczny:
    • miejscowy ból i ból przy palpacji nad zatoką stępu
    • ból często występuje przy pełnej supinacji/pronacji
    • potwierdzenie rozpoznania poprzez brak bólu po wstrzyknięciu miejscowych środków znieczulających.
  • Inne badania:
    • w razie potrzeby RM (diagnostyka zmian zapalnych w zatoce stępu).

Uraz więzozrostu

  • Przyczyny — typowy mechanizm urazu:
    • rotacja zewnętrzna stawu skokowego w pozycji neutralnej lub zgiętej (np. w przypadku skręcenia stopy w bucie narciarskim)
    • urazy współistniejące w złamaniach Webera B i C stawu skokowego.
  • Częstość występowania:
    • rzadko, ale należy rozważyć, jeśli ból utrzymuje się po urazie kostki.
  • Objawy i dolegliwości:
    • ból więzozrostu przedniego podczas obciążania stawu skokowego.
  • Obraz kliniczny:
    • dodatni wynik testu ściskania
      • ucisk podudzia w środkowej jednej trzeciej prowadzi do bólu dystalnej części podudzia w okolicy więzozrostu.
    • ból podczas palpacji.
  • Inne badania:
    • RTG.
  • Leczenie:
    • przy stabilnym stawie: leczenie zachowawcze z unieruchomieniem na 6 tygodni 
    • przy niestabilnym stawie: leczenie chirurgiczne.

Konflikt tylny stawu skokowego, zespół brzusznego uwięźnięcia stawu stawu skokowego górnego 

  • Patrz artykuł Konflikt tylny stawu skokowego.
  • Przyczyny:
    • powtarzające się silne zgięcie podeszwowe podczas kopania piłki lub podłoża
      • tworzenie się osteofitów brzusznych.
  • Częstość występowania:
    • typowe urazy u sportowców uprawiających piłkę nożną.
  • Objawy i dolegliwości:
    • przewlekły ból i ograniczenie funkcji stawu skokowego
      • ból, zwłaszcza przy maksymalnym wyprostowaniu grzbietowym i w związku z rozpoczynaniem lub zatrzymywaniem ruchów. 
  • Obraz kliniczny:
    • ból podczas palpacji
    • ból przy wymuszonym prostowaniu grzbietowym. 
  • Inne badania:
    • na zdjęciu rentgenowskim (w projekcji bocznej) często widoczne są kostne przyczepy na szyjce kości skokowej lub brzegu kości piszczelowej.

„Zespół wklinowania przedniego”, zespół uwięźnięcia w stawie skokowym, grzbietowy

  • Patrz artykuł Zespół uwięźnięcia w stawie skokowym, grzbietowy.
  • Przyczyny:
    • zakleszczenie struktur kostnych i/lub tkanek miękkich między kością skokową a tylną dolną powierzchnią stawową kości piszczelowej.
  • Częstość występowania:
    • szczególnie u tancerzy baletowych, ale także gimnastyków i piłkarzy.
  • Objawy i dolegliwości:
    • ból podczas zgięcia podeszwowego.
  • Obraz kliniczny:
    • prowokacja bólu poprzez wymuszone zgięcie podeszwowe
    • często bolesny jest obszar tylno-boczny za ścięgnami strzałkowymi.
  • Inne badania:
    • na zdjęciu rentgenowskim (w projekcji bocznej) często widoczne są mocowania kostne nad guzkiem tylnym lub kostką trójkątną (os trigonum).

Uraz ścięgien strzałkowych

  • Umiejscowienie:
    • w bocznym przedziale podudzia.
  • Funkcja:
    • wsparcie dla ewersji i zgięcia podeszwowego
    • aktywna stabilizacja górnego stawu skokowego.
  • Przyczyny:
    • często niewystarczająca rehabilitacja skręcenia stawu skokowego.
  • Objawy i dolegliwości:
    • powinien być zawsze brany pod uwagę u pacjentów z ostrym lub przewlekłym inwersyjnym bocznym skręceniem kostki7
    • ból, obrzęk i miejscowe ucieplenie wokół ścięgien strzałkowych.8
  • Obraz kliniczny:
    • nasilenie bólu przy biernej inwersji/zgięciu podeszwowym 
    • ból podczas palpacji.
  • Inne badania:
    • badanie rentgenowskie w celu wykluczenia nieprawidłowości kości
    • w razie potrzeby USG lub rezonans magnetyczny (RM) do precyzyjnej oceny ścięgien.
  • Leczenie:
    • zwykle zachowawcze poprzez fizyczne oszczędzanie kończyny dolnej
    • leczenie chirurgiczne może być wskazane w przypadku częściowych zerwań lub uporczywych, bolesnych, nawracających zwichnięć.

Dysfunkcja/zerwanie ścięgna mięśnia piszczelowego tylnego

  • Patrz artykuł Tendopatia ścięgna mięśnia piszczelowego tylnego.
  • Przyczyny:
    • przeciążenie
    • zerwanie jest często spowodowane ostrym urazem.
      • wymuszony ruch pronacji z rotacją na zewnątrz i prostowaniem grzbietowym (np. podczas zrobienia kroku w dołek).
  • Częstość występowania:
    • zerwania występują bardzo rzadko.
    • bolesne dysfunkcje są bardziej powszechne.
  • Objawy i dolegliwości:
    • długotrwały, tępy ból pod kostką przyśrodkową, czasami w okolicy przyśrodkowo-podeszwowej stopy
    • przy całkowitym zerwaniu ból w dotkniętym obszarze ścięgna.
  • Obraz kliniczny:
    • przy całkowitym zerwaniu wyczuwalny palpacyjnie defekt
    • trudności w staniu na palcach stóp:
      • tylna część stopy w pozycji koślawej
      • „ostre płaskostopie”.
  • Inne badania:
    • zdjęcie rentgenowskie w celu wykluczenia współistniejącego urazu kości
    • RM w celu potwierdzenia rozpoznania w przypadku całkowitego pęknięcia (ale nie w przypadku dysfunkcji)
      • możliwa alternatywna diagnostyka ultrasonograficzna.

Zespół kanału stępu

  • Patrz artykuł Zespół kanału stępu.
  • Ucisk nerwu piszczelowego pod troczkiem zginaczy po wewnętrznej stronie stawu skokowego.
  • Przyczyny:
    • bezpośrednie uszkodzenie nerwu
    • uwięźnięcie, np. z powodu krwiaka lub ganglionu.
  • Częstość występowania:
    • stosunkowo rzadkie
      • częstsze u sportowców lub osób z cukrzycą (neuropatią obwodową).
  • Objawy i dolegliwości:
    • ból, parestezje, pieczenie
    • przy zaangażowaniu gałęzi motorycznych - niedowład mięśni stopy.
  • Obraz kliniczny:
    • możliwy dodatni objaw Tinela-Hoffmanna, opukiwanie pnia nerwu za kostką wewnętrzną
    • deficyty neurologiczne mięśni stopy są trudne do rozpoznania.
  • Inne badania:
    • EMG i ENG
    • RM.

Choroba zwyrodnieniowa stawu skokowego

  • Patrz artykuł Choroba zwyrodnieniowa stawu skokowego
  • Przyczyny:
    • często po złamaniach lub poważnych urazach więzadeł stawu skokowego.
  • Częstość występowania:
    • zwiększa się wraz z wiekiem.
  • Objawy i dolegliwości:
    • ból 
    • ograniczenie ruchomości
    • obrzęk.
  • Obraz kliniczny:
    • ograniczenie ruchomości, szczególnie podczas wyprostu grzbietowego.
  • Inne badania:
    • RTG w celu potwierdzenia rozpoznania.

Kompleksowy zespół bólu regionalnego, dystrofia odruchowa

  • Patrz artykuł Zespół wieloobjawowego bólu miejscowego (complex regional pain syndrome – CRPS).
  • Przyczyny:
    • pourazowe
    • pooperacyjne
    • idiopatyczna.
  • Częstość występowania:
    • rzadko.
  • Objawy i dolegliwości:
    • zazwyczaj po urazie następuje początkowa poprawa, po czym objawy nagle nasilają się po kilku tygodniach lub miesiącach
    • nasilający się ból, obrzęk, uczucie ciepła lub zimna na skórze 
    • ból promieniuje poza rzeczywisty obszar zaopatrzenia nerwów i czasami może obejmować całą kończynę dolną.
  • Obraz kliniczny:
    • zmiany dystroficzne (np. miejscowe pocenie się, zmiany koloru i temperatury skóry). 
  • Inne badania:
    • badanie rentgenowskie w celu wykrycia demineralizacji (w zaawansowanym stadium).

Wywiad lekarski

  • Czas.
    • Kiedy i jak rozpoczęły się dolegliwości?
    • Jak rozwijał się istniejący stan?
  • Wcześniejsze urazy stawu skokowego.
    • Poprzednie wyniki badań?
    • Działania terapeutyczne?
  • Aktywność sportowa.
    • Biegacze są szczególnie podatni na złamania przeciążeniowe i zespół mięśnia piszczelowego tylnego.
    • Predyspozycje do zespołów uwięźnięcia: piłkarze, tancerze baletowi i gimnastycy. 
  • Obciążenia specjalne.
    • W pracy, w wolnym czasie, podczas uprawiania sportu?
    • Częste chodzenie lub bieganie po twardych podłożach?
    • Powtarzające się i długotrwałe obciążenie, zwłaszcza na twardych powierzchniach, predysponuje do złamań przeciążeniowych?
  • Obuwie.
    • Czy dolegliwości mogą być związane z niektórymi butami używanymi do pracy, rekreacji lub sportu?
  • Umiejscowienie bólu.
    • Może wskazywać na rozważane stany chorobowe.

Badanie fizykalne

Informacje ogólne

  • Wszystkie badania stawu skokowego powinny być rozszerzone na całą kończynę.

Badanie

  • Nieprawidłowe ułożenia:
    • kolano szpotawe lub koślawe
    • łuk stopy
    • szpotawość czy koślawość kości piętowej?
  • Wysięk do stawu:
    • możliwy obrzęk zarówno okolicy podeszwowej, jak i grzbietowej
    • wskazuje raczej na patologię wewnątrzstawową niż tendinopatię.
  • Atrofia mięśni.

Ocena czynnościowa

  • Chodzenie i bieganie (szczególnie u sportowców):
    • asymetrie we wzorcu chodu?
  • Stanie na czubkach palców stóp:
    • prostowanie łuku stopy przy aktywacji mięśni
    • osłabienie przy porównaniu stron?
  • Przysiad bez podnoszenia pięt z podłogi (głęboki przysiad):
    • ocena symetrii mobilności przy wyproście grzbietowym 
      • ograniczenia wskazują na skrócenie mięśnia trójgłowego łydki/ścięgna Achillesa lub ciasnotę.

Diagnostyka czynnościowa

  • Każdorazowo należy udokumentować zakres ruchu w porównaniu ze stroną przeciwną.
  • Ocena zakresu ruchu stawu skokowego podczas zgięcia stawu kolanowego.
  • Bierne prostowanie grzbietowe i zgięcie podeszwowe stawu skokowego.
    • Ból w pronacji stopy z wymuszonym zgięciem podeszwowym lub wyprostem grzbietowym może wskazywać na ciasnotę tylną (zespół wklinowania przedniego) lub przednią (zespół wklinowania tylnego).
  • Bierna inwersja i ewersja.
    • Inwersja pozwala ocenić stabilność aparatu więzadłowego bocznego, podczas gdy ewersja pozwala ocenić stabilność aparatu więzadłowego przyśrodkowego.
  • Prawidłowy zakres ruchu:
    • wyprost grzbietowy: 20o
    • zgięcie podeszwowe: 30–50o
    • pronacja (nawracanie): 15–30o
    • supinacja (odwracanie): 45–60o.
  • Bierne zgięcie-wyprost, inwersja-ewersja i odwodzenie-przywodzenie stawów śródstopia (przodostopia):
    • dna moczanowa, dawniej podagra, może prowadzić do bólu i ograniczonej mobilności.

Palpacja

  • Struktury do zbadania:
    • powierzchnia zewnętrzna i wewnętrzna kości skokowej, kość łódkowata, kości śródstopia, zatoka stępu, ścięgna mięśni strzałkowych oraz ścięgna mięśnia piszczelowego przedniego i tylnego. 
  • Dodatni objaw Tinela-Hoffmanna:
    • parestezje wywołane lekkim uderzeniem powyżej nerwu piszczelowego tylnego
    • Wskazuje na zespół cieśni stępu.

Diagnostyka specjalistyczna

Diagnostyka obrazowa

  • Zastosowanie zasad Ottawa Ankle Rules do oceny konieczności wykonania badania RTG po urazie stawu skokowego:
    • algorytm redukcji liczby zdjęć rentgenowskich.
  • Ostrożne badanie lekarskie może z dużą dozą pewności wykluczyć złamanie na podstawie określonych kryteriów, z pominięciem badania rentgenowskiego:
    • brak bólu uciskowego w okolicy kostki bocznej i przyśrodkowej
    • brak bólu w okolicy śródstopia
      • badanie palpacyjne kości śródstopia, podstawa kości V (basis os metatarsale V)
      • badanie palpacyjne kości łódkowatej (os naviculare)
    • co najmniej 4 bezbolesne kroki.
  • W przypadku bólu w okolicy kostki:
    • RTG przednio-tylne i boczne stawu skokowego górnego (rotacja do wewnątrz o 20o = projekcja mortise view). 
  • W przypadku bólu w okolicy śródstopia:
    • RTG śródstopia w 2 płaszczyznach.
  • Szacunkowe ograniczenie narażenia na promieniowanie rentgenowskie przy użyciu kryteriów ottawskich: 15–40%.

Próba wysiłkowa

  • Porównanie z drugą stroną.
  • Test szuflady przedniej (wysunięcie kości skokowej):
    • stabilizacja dolnej części kończyny (goleni) od przodu
    • chwycenie pięty, ocena wysunięcia przedniego 
    • przy zerwaniu więzadła skokowo-strzałkowego przedniego: wysunięcie zwiększone.
  • Pochylenie boczne (pochylenie kości skokowej):
    • ustawienie stopy pacjenta w zgięciu podeszwowym 20–30o
    • stopa w pozycji lekko supinującej/odwróconej 
    • przy jednoczesnym uszkodzeniu więzadła piętowo-strzałkowego: zwiększona supinacja w porównaniu bocznym.

Test równowagi

  • Ocena umiejętności proprioceptywnych.
  • Pacjent stoi na jednej nodze, z drugą nogą zgiętą w kolanie pod kątem 90o, ze skrzyżowanymi ramionami i patrząc przed siebie.
  • Wynik prawidłowy:
    • pacjent stoi na jednej nodze przez jedną minutę
    • do korekcji postawy używana jest tylko stopa na której stoi.
  • Wynik lekko nieprawidłowy:
    • pacjent stoi na jednej nodze przez minutę i tylko od czasu do czasu podnosi drugą nogę
    • postawa jest korygowana kilka razy za pomocą ruchów okrężnych
    • należy również skorygować pozycję stawu skokowego.
  • Wynik nieprawidłowy:
    • pacjent stoi na jednej nodze przez minutę i tylko od czasu do czasu podnosi drugą nogę
    • obie stopy nie mogą być używane do korekcji postawy, zamiast tego należy używać całego ciała.
  • Wynik wysoce nieprawidłowy:
    • pacjent nie może stać na jednej nodze dłużej niż kilka sekund.

Badania uzupełniające

W ramach podstawowej opieki zdrowotne

Diagnostyka u specjalisty

  • RTG:
    • m.in. przy podejrzeniu złamania lub choroby zwyrodnieniowej stawów
    • jeśli podejrzewa się uderzenie przednie lub tylne, należy wykonać zdjęcie rentgenowskie w projekcji bocznej. 
  • Scyntygrafia kości:
    • w przypadku podejrzenia choroby nowotworowej.
  • Badanie USG:
    • do wizualizacji więzadeł i ścięgien.
  • TK lub RM:
    • wskazany w szczególności w przypadku głębokiego bólu w stawie skokowym (np. zmiany osteochondralne).

Postępowanie i zalecenia

Wskazania do skierowania do specjalisty

  • W przypadku poważnych obrażeń lub braku możliwości udzielenia odpowiedniej pomocy, należy skierować pacjenta do specjalisty.

Działania

  • Środki pierwszej pomocy: schemat RICE:
    • Rest (odpoczynek), Ice (lód), Compression (ucisk), Elevation (uniesienie).
  • W razie potrzeby NLPZ.
  • W przypadku urazu z nasilonym obrzękiem, ponowne badanie po 5 dniach: 
    • uszkodzenia więzadeł można łatwiej rozpoznać po ustąpieniu obrzęku.9
  • Profilaktyka:
    • wykazano, że ustrukturyzowany program rozgrzewki przed treningiem zmniejsza liczbę urazów kolan i kostek u młodych sportowców10
    • ustrukturyzowany program treningu równowagi jest znacznie skuteczniejszy w zapobieganiu skręceniom stawu skokowego niż tradycyjny trening siłowy i kondycyjny.11

Informacje dla pacjentów

Materiały edukacyjne dla pacjentów

Ilustracje

Bóle stawu skokowego
Przyśrodkowy aparat więzadłowy stawu skokowego

Bóle stawu skokowego
Boczny aparat więzadłowy stawu skokowego
Bóle stawu skokowego
Zerwanie więzadeł bocznych stawu skokowego

Źródła

Piśmiennictwo

  1. Simpson MR, Howard TM. Tendinopathies of the foot and ankle. Am Fam Physician 2009; 80: 1107-14. American Family Physician
  2. Murray C, Marshall M, Rathod T, et al. Population prevalence and distribution of ankle pain and symptomatic radiographic ankle osteoarthritis in community dwelling older adults: A systematic review and cross-sectional study. PLoS One 2018; 13(4): ePub. www.ncbi.nlm.nih.gov
  3. Tojo M, Yamaguchi S, Amano N, et al. Prevalence and associated factors of foot and ankle pain among nurses at a university hospital in Japan: A cross-sectional study. J Occup Health 2018; 60(2): 132-9. www.ncbi.nlm.nih.gov
  4. Flick AB, Gould N. Osteochondritis dissecans of the talus (transchondral fractures of the talus): review of the literature and new surgical approach for medial dome lesions. Foot Ankle Clin Int 1985; 5(4): 165-85. www.ncbi.nlm.nih.gov
  5. Higuera J, Laguna R, Peral M, Aranda E, Soleto J. Osteochondritis dissecans of the talus during childhood and adolescence. J Pediatr Orthop 1998; 18: 382-32. PubMed
  6. Fallat L, Grimm DJ, Saracco JA. Sprained ankle syndrome: prevalence and analysis of 639 acute injuries. J Foot Ankle Surg 1998; 37: 280-5. PubMed
  7. Sobel M, Geppert MJ, Warren RF. Chronic ankle instability as a cause of peroneal tendon injury. Clin Orthop Relat Res 1993; 296: 187-91. PubMed
  8. Clarke HD, Kitaoka HB, Ehman RL. Peroneal tendon injuries. Foot Ankle Int 1998; 19: 280-8. PubMed
  9. Tiemstra JD. Update on acute ankle sprains. Am Fam Physician 2012; 85(12): 1170-6. www.ncbi.nlm.nih.gov
  10. Olsen O-E, Myklebust G, Engebretsen L, Holme I, Bahr R. Exercises to prevent lower limb injuries in youth sports: cluster randomised controlled trial. BMJ 2005; 330: 449. PubMed
  11. McGuine TA, Keene JS. The effect of a balance training program on the risk of ankle sprains in high school athletes. Am J Sports Med 2006; 34: 1103-11. PubMed

Opracowanie

  • Wiesława Fabian (recenzent)
  • Tomasz Tomasik (redaktor)
  • Lino Witte (recenzent/redaktor)

Link lists

Authors

Previous authors

Updates

Gallery

Snomed

Click to edit