Co to jest choroba Whipple'a?

Definicja

Choroba Whipple'a to choroba zakaźna, która dotyczy głównie jelita cienkiego i jest wywoływana przez bakterię Tropheryma whipplei. Objawia się najpierw bólami stawów, później prowadzi do przewlekłej biegunki i utraty masy ciała. Choroba Whipple'a nieleczona może być śmiertelna.

Objawy

Ból stawów pojawia się we wczesnym stadium choroby i często na wiele lat przed innymi objawami. W miarę postępu choroby pojawia się biegunka (czasem krwawa), utrata masy ciała, ból brzucha i zmęczenie. Może wystąpić powiększenie wątroby i śledziony, a także zapalenie wsierdzia. Możliwe jest również powiększenie węzłów chłonnych, zmiany skórne, zaburzenia pamięci oraz dolegliwości psychiatryczne i neurologiczne.

Przyczyny

Bakteria Tropheryma whipplei jest szeroko rozpowszechniona w środowisku, np. w ściekach, ale dokładne mechanizmy zakażenia i zachorowania nie są jeszcze znane. Podejrzewa się podłoże genetyczne lub immunologiczne, np. w związku z wcześniejszą terapią, w której czynność układu odpornościowego podlegała tłumieniu. Choroba nie jest przenoszona z człowieka na człowieka.

Częstość występowania

Choroba Whipple'a występuje bardzo rzadko. W Europie Środkowej występowanie szacuje się na ok. 1 przypadek choroby na 1 milion osób rocznie. Najczęściej chorują na nią mężczyźni w wieku od 30 do 60 lat, a średni wiek w momencie rozpoznania wynosi 55 lat.

Badania dodatkowe

Oprócz opisu objawów przez pacjenta przeprowadza się szczegółowe badanie fizykalne w celu potwierdzenia choroby Whipple'a. Krew bada się między innymi pod kątem parametrów stanu zapalnego. Podczas endoskopii przełyku, żołądka i dwunastnicy pobierane są próbki tkanek (biopsja), które mogą wykazać typowe dla tej choroby zmiany. Można również wykonać badanie na obecność przeciwciał lub materiału genetycznego bakterii z płynu mózgowo-rdzeniowego.

Leczenie

• Celem terapii jest wyleczenie zakażenia i zapobieganie jego nawrotom.
• Chorobę leczy się za pomocą antybiotyków. Terapia jest długotrwała i polega na przyjmowaniu 2 dawek leku dziennie przez 1 rok.

Rokowanie

• Jeśli choroba nie jest leczona, może prowadzić do śmierci.
• Pomimo antybiotykoterapii mogą wystąpić nawroty, często atakujące ośrodkowy układ nerwowy, a także nowe objawy stanu zapalnego.
• Dolegliwości występujące przy chorobie Whipple'a mogą prowadzić do niewydolności serca.

Dodatkowe informacje

• Antybiotykoterapia
• Choroba Whipple'a — informacje dla lekarzy

Autor

• Markus Plank, MSc BSc, dziennikarz medyczny i naukowy, Wiedeń
• Anna Zwierzchowska, lekarz rezydent, Kraków (edytor/recenzent)