Co to są ropnie i przetoki odbytu?

Definicja

Ropień odbytu

Ropień to nagromadzenie ropy w nowo powstałej jamie w tkance. Przy ropniu odbytu jama wypełniona ropą znajduje się w gruczołach wokół odbytu.

Ropień odbytu

Przetoka odbytu

Przetoka odbytu to wąski przewód, który utworzył się między wewnętrzną częścią kanału odbytu a skórą wokół odbytu.

Przetoka odbytu

Objawy

Ropień odbytu zwykle powoduje ostre objawy i może przekształcić się w przetokę odbytu, jeśli utrzymuje się przez dłuższy czas.

W przypadku ropnia odbytu często występuje opuchlizna i zaczerwienienie wokół odbytu. Wielu pacjentów skarży się na silny ból i trudności z wypróżnianiem. Może wystąpić ogólne złe samopoczucie z gorączką i dreszczami. W takim przypadku konieczna jest szybka wizyta u lekarza, aby uniknąć dalszych konsekwencji, np. zakażenia krwi.

Z przetoki odbytu może wyciekać płyn. Ponadto skóra wokół ujścia przetoki może być bolesna i powodować uczucie pieczenia.

Przyczyny

Ropień odbytu jest spowodowany zakażeniem bakteryjnym gruczołów w okolicy odbytu. Bakterie wnikają do błony śluzowej lub skóry i namnażają się pod jej powierzchnią. Komórki odpornościowe migrują, aby zwalczyć bakterie i zamknąć zmienioną chorobowo tkankę. Komórki skóry i układu odpornościowego łączą się z bakteriami w tej jamie, tworząc ropienie.

Przetoka odbytu zwykle rozwija się z (być może niezauważonego) ropnia. Przetoka odbytu jest więc formą przewlekłą, ropień odbytu formą ostrą.

Osoby cierpiące na chorobę Leśniowskiego-Crohna, przewlekłą chorobę zapalną jelit, są narażone na zwiększone ryzyko rozwoju ropnia odbytu lub przetoki odbytu. Z tego powodu w przypadku wystąpienia przetok odbytu należy wyjaśnić, czy występuje choroba Leśniowskiego-Crohna.

Ponadto szczególnie narażone są osoby, które cierpią na wrzodziejące zapalenie jelita grubego, cukrzycę, choroby układu krwiotwórczego lub HIV, które mają nadwagę, siedzącą pracę i palą tytoń.

Częstość występowania

Ta choroba częściej dotyka mężczyzn niż kobiety (3:1). Choroba występuje u 2 na 10 000 mieszkańców rocznie, a jej częstość jest największa między 30. a 50. rokiem życia. U 30–40% pacjentów z ropniami odbytu w przebiegu choroby dochodzi do rozwoju przetok.

Badania dodatkowe

Charakterystyczny wywiad lekarski i badanie fizykalne pozwalają zwykle na jednoznaczne rozpoznanie.

Dalszym diagnozą i leczeniem zajmują się zwykle chirurdzy. Badanie krwi z określeniem stężenia parametrów stanu zapalnego może być wykonane dodatkowo w celu określenia stopnia zaawansowania stadium stanu zapalnego.

W przypadku przetoki odbytu należy ustalić dokładny przebieg pasażu. Stosowane są przy tym różne procedury, w tym USG, MR i wziernikowanie kanału odbytu (w narkozie).

W przypadku podejrzenia przewlekłego zapalenia jelit w celu dalszej diagnostyki wykonuje się kolonoskopię.

Leczenie

Ropnie i przetoki odbytu powinny być zawsze leczone chirurgicznie. Ropień odbytu to ostry stan zapalny, który wymaga natychmiastowego leczenia.

Ropień jest otwierany, aby umożliwić odpływ nagromadzonego ropnia. następnie przeprowadza się intensywne płukanie. Dla procesu gojenia duże znaczenie ma dobra pielęgnacja rany.

Istnieją różne techniki chirurgiczne leczenia przetok odbytu, takie jak zwykłe rozcięcie lub całkowite usunięcie. Operację wykonuje się jak najdelikatniej, tak aby zachować mięśniowy aparat zamykający odbyt w celu uniknięcia nietrzymania kału. W zależności od lokalizacji i rozległości przetoki można również zastosować nowsze procedury, np. klej autologiczny (klej fibrynowy, z osocza krwi), iniekcje z kolagenem/komórkami macierzystymi lub zabiegi laserowe.

Po operacji klasycznej rana jest regularnie kontrolowana i pielęgnowana. Kąpiele nasiadowe mogą poprawić higienę odbytu. Dieta bogata w błonnik powoduje, że stolce są bardziej miękkie, co ułatwia wypróżnienia.

Rokowanie

Terapia powinna odbyć się jak najwcześniej. Jeśli ropnie i przetoki odbytu nie są odpowiednio leczone, istnieje ryzyko, że staną się one większe i staną się przewlekłe. W najgorszym przypadku istnieje ryzyko nietrzymania kału. Dlatego w przypadku podejrzenia ropnia lub przetoki odbytu należy wcześnie szukać pomocy lekarskiej.

Dodatkowe informacje

• Choroba Leśniowskiego-Crohna
• Wrzodziejące zapalenie jelita grubego
• Cukrzyca
• HIV i AIDS
• Nadwaga i otyłość
• Palenie szkodzi zdrowiu
• Ropień odbytu i przetoka odbytu — informacje dla lekarzy

Autorzy

• Susanna Allahwerde, specjalista medycyny rodzinnej, Berlin
• Dietrich August, lekarz, Fryburg Bryzgowijski
• Lek. Kalina van der Bend, recenzent