Streszczenie
- Definicja: Łagodna zmiana, który rozwija się w wyniku miejscowej proliferacji nabłonka endometrium. Dokładna przyczyna jest nieznana.
- Częstość występowania: Częste występowanie, zwłaszcza po 40. roku życia.
- Objawy: Może objawiać się jako nieregularne krwawienie z pochwy lub krwawienie po stosunku.
- Obraz kliniczny: Niektóre polipy są widoczne w badaniu ginekologicznym w zewnętrznej części szyjki macicy, jako makroskopowo czerwone, miękkie i lekko krwawiące w kontakcie zmiany. Niekiedy można je uwidocznić w jamie macicy podczas badania USG.
- Diagnostyka: Badanie histopatologiczne usuniętego polipa.
- Leczenie: Usunięcie polipa (polipektomia).
Informacje ogólne
Definicja
- Polipy endometrium są zwane również polipami trzonu macicy.
- Hiperplastyczne narośla tkanki gruczołowej lub zrębu endometrium, które tworzą wypukłość na powierzchni endometrium.
- W niektórych przypadkach są one uszypułowane i wypadają przez szyjkę macicy (polipy szyjki macicy).1
- Mogą rozwijać się w dowolnym miejscu macicy, ale objawy dają głównie polipy szyjki macicy.
Częstość występowania
- Ryzyko zachorowania w ciągu całego życia wynosi 8–35%, a zapadalność wzrasta wraz z wiekiem.2
- Polipy mogą pojawić się w każdym wieku, choć najczęściej stwierdza się je u kobiet po 40. roku życia.
- W 80% przypadków występują jako zmiany pojedyncze, w 20% jako mnogie.
- Najczęstsze łagodne zmiany w endometrium.
Etiologia i patogeneza
- Przyczyna nie jest dokładnie poznana.3
- Wydaje się, że pewną rolę odgrywa stymulacja estrogenowa.
- Na komórkach gruczołowych polipów występuje znacznie zwiększona liczba receptorów estrogenowych.4
- Wydaje się, że rolę odgrywają również czynniki hamujące apoptozę.4
- Możliwy jest również wpływ zmian cytogenetycznych: translokacje chromosomowe w komórkach zrębu prowadzą do wzrostu polipów.4
- Mikroskopowo polipy są często pokryte nabłonkiem cylindrycznym, ale może być również obecny metaplastyczny nabłonek płaski.
Czynniki ryzyka
- Zwiększona produkcja endogennych estrogenów
- Zwiększona podaż egzogennych estrogenów
- Antagonistyczne do estrogenów działanie tamoksyfenu na endometrium, zwiększa ryzyko polipów w tej lokalizacji.4
ICD-10
- N84 Polip żeńskiego układu rozrodczego
- N84.1 Polip szyjki macicy
Diagnostyka
Kryteria diagnostyczne
- Stwierdzenie obecności polipów podczas badania ginekologicznego (polipy szyjki macicy).
- Uwidocznienie w badaniu USG przezpochwowym (polipy wewnątrzmaciczne).
Różnicowanie
- Zmiany przedrakowe (rzadko)
- Rak płaskonabłonkowy lub gruczolakorak z polipowatym rozrostem (rzadko)
- Inne przyczyny krwawień między miesiączkami
- Inne przyczyny krwawienia pomenopauzalnego
Wywiad lekarski
- Zwykle bezobjawowe
- Acykliczne krwawienie z pochwy (krwawienie między miesiączkami), takie jak plamienie i ewentualnie krwawienie po stosunku5
- Krwawienia pomenopauzalne
Badanie fizykalne
- Brak nieprawidłowości w ogólnym badaniu przedmiotowym
- Wymagane badanie ginekologiczne
Diagnostyka u specjalisty (ginekologia)
- Badanie ginekologiczne
- Jeśli polip wypadnie, może wystawać z szyjki macicy.
- 1 lub więcej polipów o wielkości od kilku mm do kilku cm
- Miękka, czerwona, lekko krwawiąca, zwykle uszypułowana wypukłość, która zwisa przez zewnętrzną część szyjki macicy.
- Szypuła jest zazwyczaj długa i cienka.
- USG przezpochwowe: wizualizacja polipowatych wypukłości w jamie macicy.
- Badanie histopatologiczne po usunięciu polipów.
Wskazania do skierowania do specjalisty
- Ocena ginekologiczna w przypadku jakichkolwiek podejrzeń i, jeśli to konieczne, usunięcie
Leczenie
Cele leczenia
- Potwierdzenie rozpoznania
- W razie potrzeby usunięcie polipa (polipów)
- Profilaktyka nawrotów
- Leczenie niepłodności
Ogólne informacje o leczeniu
- Leczenie jest chirurgiczne.
- Bezobjawowe pacjentki z małymi polipami (<1 cm) mają wysoki wskaźnik spontanicznej regresji po 1 roku i niskie ryzyko złośliwości.6
- Jeśli przeprowadzane są regularne kontrole, można w tym przypadku zrezygnować z usuwania polipów.4
- Polipy szyjki macicy powinny zostać usunięte, jeśli są objawowe (krwawienie, obfite wypływ wydzieliny), duże (>1,5 cm średnicy), liczne7 lub wyglądają nietypowo.
- W przypadku istniejącej niepłodności zwykle nie dochodzi do samoistnej remisji polipów i wskazane jest ich chirurgiczne usunięcie.4
Leczenie chirurgiczne
- Złotym standardem jest histeroskopowe wycięcie polipa.8
- W zależności od wielkości i kształtu polipów, usunięcie może być wykonywane różnymi metodami:
- Większe polipy są usuwane za pomocą resektoskopu.
- polipy nieuszypułowane przy użyciu pętli elektrochirurgicznej
- mniejsze (<20 mm) lub uszypułowane polipy nożyczkami elektrycznymi.7
- Usunięcie podstawnej części polipa wydaje się zmniejszać częstość nawrotów.4
- Wszystkie tkanki powinny zostać przesłane do badania histopatologicznego.
Przebieg, powikłania i rokowanie
Rokowania
- U niektórych pacjentek, po wycięciu polipa może dojść do nawrotu.
- W rzadkich przypadkach (<1%) może dojść do hiperplazji w obrębie polipa i transformacji nowotworowej (<1%).4
- Polipy endometrium mogą wiązać się z niepłodnością; po usunięciu polipów inseminacja domaciczna skutkuje znacznie wyższym wskaźnikiem ciąż.4
Dalsze postępowanie
- Kontrola, jeśli zaburzenia krwawienia nie ustąpią lub nawrócą po leczeniu.
- W przeciwnym razie nie jest konieczne celowane monitorowanie.
Informacje dla pacjentów
O czym należy poinformować pacjentki?
- Polipy szyjki macicy występują często.
- W większości przypadkó (>99%) są to zmiany łagodne/niegroźne.
Informacje dla pacjentów w Deximed
Ilustracje

Polipy szyjki macicy

Polip szyjki macicy w USG przezpochwowym (źródło: Wikimedia https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Cervical_polyp.jpg)
Źródła
Pismiennictwo
- Mutter GL, Nucci, MR, Robboy SJ. Endometritis, metaplasias, polyps, and miscellaneous changes. In: Robboy's Pathology of the Female Reproductie Tract, 2nd ed., Robboy SJ, Mutter GL, Prat J, et al (Eds), Churchill Livingston Elsevier, Oxford 2009. p.343.
- Salim S, Won H, Nesbitt-Hawes E, Campbell N, Abbott J. Diagnosis and management of endometrial polyps: a critical review of the literature. J Minim Invasive Gynecol. 2011;18(5):569–581. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
- Indraccolo U, DiIorio R, Matteo M, et al. The pathogenesis of endometrial polyps: a systematic semi-quantitative review. Eur J Gynaecol Oncol 2013; 34(1): 5–22. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
- Nijkang NP, Anderson L, Markham R, Manconi F. Endometrial polyps: Pathogenesis, sequelae and treatment. SAGE Open Med. 2019 May 2;7:2050312119848247. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
- Salim S, Won H, Nesbitt-Hawes E, et al. Diagnosis and management of endometrial polyps: a critical review of the literature. J Minim Invasive Gynecol 2011; 18:569. PubMed
- Lieng M, Istre O, Sandvik L, et al. Prevalence, 1-year regression rate, and clinical significance of asymptomatic endometrial polyps: cross-sectional study. J Minim Invasive Gynecol 2009; 16(4): 465–471. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
- Kanthi J, Remadevi C, Sumathy S, et al. Clinical study of endometrial polyp and role of diagnostic hysteroscopy and blind avulsion of polyp. J Clin Diagn Res 2016; 10(6): QC01-14. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
- Abdollahi Fard S, Mostafa Gharabaghi P, et al. Hysteroscopy as a minimally invasive surgery, a good substitute for invasive gynecological procedures. Iran J Reprod Med 2012; 10(4): 377–382. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Autorzy
- Joanna Dąbrowska-Juszczak, lekarz (recenzent)
- Franziska Jorda, Dr. med., Fachärztin für Viszeralchirurgie, Ärztin in Weiterbildung Allgemeinmedizin, Kaufbeuren