Co to jest wydzielina z sutka?

Definicja

Wydzielina z sutka to wyciek płynu z przewodów mlecznych gruczołu sutkowego przez brodawkę sutkową; może występować u kobiet i rzadziej u mężczyzn.

Pod koniec ciąży, jak również podczas karmienia piersią, wydzielanie mleka z piersi jest całkiem normalne. Płyn może wyciekać z sutka także poza okresem ciąży, co w wielu przypadkach może być nieszkodliwe. Istnieją jednak objawy alarmowe, które wskazują na chorobę wymagającą leczenia.

Objawy

Wydzielina z sutka to płyn wydobywający się z jednego lub obu sutków. W zależności od przyczyny, wygląd płynu, jak również towarzyszące mu objawy mogą być różne.

Wydzielina może być przejrzysta, mleczna, krwista, ropna lub zielonkawo-brązowa. Może pojawić się samoistnie lub dopiero po uciśnięciu piersi. Pierś może wydawać się niezmieniona lub może być boleśnie obrzęknięta i zaczerwieniona. Rzadko może być wyczuwalny guzek w piersi lub sutek może wydawać się wciągnięty.

Niektóre osoby mogą odczuwać zmęczenie, zauważyć zmniejszenie owłosienia łonowego pod pachami, zwiększony wzrost zarostu na twarzy lub nie mieć żadnych innych objawów.

Przyczyny

Przyczyny mogą być bardzo różne i często są niegroźne. Może jednak istnieć również poważny powód.

Ciąża/karmienie piersią

Pierś składa się z gruczołów, które po porodzie produkują mleko. Zaraz po porodzie przysadka mózgowa uwalnia duże ilości prolaktyny, hormonu stymulującego jego  produkcję. W niektórych przypadkach gruczoły sutkowe nie przestają całkowicie pracować po okresie karmienia piersią i nadal produkują mleko. Ilość wytwarzanej prolaktyny rózni się znacząco u różnych osób. Różna jest również wrażliwość gruczołów sutkowych na stymulację prolaktyną.

Ucisk/mechaniczna stymulacja piersi

Piersi i sutki mogą być stymulowane przez bodźce mechaniczne, ściskanie/głaskanie/łaskotanie sutków lub aktywność seksualną. Stymulacja może zwiększyć stężenie prolaktyny u kobiet, a następnie doprowadzić do wycieku mleka z piersi.

Cierpienie psychiczne

W niektórych przypadkach przyczyną może być przewlekły stres.

Brodawczak przewodu mlecznego

Jest to łagodny guz przewodu mlecznego, którego wydzielina często może być krwawa.

Leki

Przyczynę mogą stanowić niektóre leki, które mają hamujący wpływ na uwalnianie dopaminy lub jej receptor:

• Trójcykliczne leki przeciwdepresyjne, leki przeciwdepresyjne z grupy SSRI, rysperydon, morfina, kodeina, heroina
• Leki przeciwhistaminowe
• Hormonalne środki antykoncepcyjne
• Werapamil

Zapalenie piersi (mastitis) lub ropień gruczołu sutkowego

Pierś jest obrzęknięta, zaczerwieniona, nadmiernie ocieplona i bolesna w dotyku. Wydzielina może mieć ropny charakter.

Wzrost stężenia prolaktyny

• Może być spowodowany łagodnym guzem przysadki mózgowej (prolaktynoma).
• Czasami wynika z nieprawidłowego funkcjonowania nerek lub wątroby, co prowadzi do nagromadzenia prolaktyny w organizmie.
• Pojawia się w przypadku niedoczynności tarczycy.

Mlekotok u noworodków

Ze względu na przenoszenie prolaktyny z matki na dziecko przez pępowinę, u noworodka może wystąpić przejściowy wyciek z brodawek sutkowych.

Mastopatia włóknisto-torbielowata

• Łagodna choroba piersi często z obecnością bolesnych guzków i torbieli w tkance piersi.
• Możliwy jest wyciek zielonkawo-brązowej wydzieliny z sutka.

Rak piersi

• Jest to rzadka przyczyna wydzieliny z sutka.
• Wydzielina może być krwawa lub różowawa, podobna do łagodnego brodawczaka przewodu mlecznego.
• Ponadto w piersi może być wyczuwalny guzek, skóra może być zmieniona lub obolała lub sutek może być wciągnięty w miąższ piersi.

Częstość występowania

Wydzielina z sutka występuje częściej u kobiet w wieku od 20 do 35 lat, u dzieci i kobiet, które nigdy nie były w ciąży, wydzielina z sutków występuje rzadziej.

Wydzielina z brodawek sutkowych może również występować u mężczyzn, ale znacznie rzadziej niż u kobiet.

Kiedy należy zasięgnąć porady lekarskiej?

Pomocy medycznej w celu wyjaśnienia przyczyn należy szukać w następujących przypadkach:

• Jeśli nie ma pewności co do pochodzenia wydzieliny z sutka
• Jeśli wydzielina jest krwawa, ropna lub zabarwiona
• W przypadku wycieku wydzieliny z jednostronnej brodawki sutkowej
• Jeśli jesteś mężczyzną
• W przypadku bólu w okolicy piersi
• W przypadku wyczuwalnych lub widocznych zmian w piersi
• Jeśli produkcja mleka w piersiach trwa jeszcze 6 miesięcy po porodzie, gdy nie karmisz już piersią
• W przypadku wystąpienia objawów towarzyszących, takich jak zmęczenie, zaburzenia widzenia lub zaburzenia miesiączkowania

Badania dodatkowe

Lekarz zada Ci pytania dotyczące przebytych chorób i innych dolegliwości oraz zbada piersi. W przypadku podejrzenia ciąży wykonuje się test ciążowy z moczu lub krwi, a w razie potrzeby bada się inne parametry krwi.

Jeśli przyczyna wydzieliny z sutka jest niejasna lub konieczne są dalsze badania, zostaniesz skierowana do specjalisty. W zależności od podejrzenia, dodatkowe badania mogą obejmować ultrasonografię piersi, mammografię (badanie rentgenowskie tkanki piersi) lub galaktografię (badanie rentgenowskie układu przewodów mlecznych). Próbka wydzieliny może być zbadana w laboratorium pod kątem składu i zawartości komórek (cytologia). 

W przypadku podejrzenia guza przysadki mózgowej wykonuje się badanie obrazowe z wykorzystaniem rezonansu magnetycznego (MRI) głowy.

Leczenie

Przyczyny wydzielania gruczołów sutkowych są różnorodne, dlatego w zależności od pochodzenia konieczne są różne działania terapeutyczne.

Rokowanie

Ze względu na mnogość przyczyn nie można określić ogólnego rokowania. W wielu przypadkach przyczyna wydzieliny z sutków jest nieszkodliwa i nie wymaga leczenia lub można ją łatwo wyleczyć. W niektórych przypadkach jednak mogą się za nią kryć poważne choroby, które znacząco wpływają na rokowanie.

Autorzy

• Anna Zwierzchowska, lekarz, Kraków
• Natalie Anasiewicz, Dr n. med., Davos