Co to jest liszaj płaski sromu i pochwy?

Zewnętrzne żeńskie narządy płciowe (srom lub wulwa) obejmują łechtaczkę oraz zewnętrzne i wewnętrzne wargi sromowe. Pochwę inaczej określa się terminem „wagina”. W obszarach tych może dojść do rozwoju choroby.

Liszaj płaski jest chorobą, która może wystąpić na skórze i błonach śluzowych różnych części ciała, w tym narządów płciowych i jamy ustnej. Ten przewlekły stan zapalny jest prawdopodobnie pochodzenia autoimmunologicznego. Wyróżnia się trzy różne typy tej choroby sromu i pochwy:

• Liszaj płaski nadżerkowy — najczęstszy typ. W co najmniej 70% przypadków zmiany zapalne objawiają się również w pochwie (w waginie).
• Liszaj płaski grudkowo-krostkowy.
• Liszaj płaski przerostowy.

Liszaj płaski sromu i pochwy jest rzadkim schorzeniem, które zwykle dotyka kobiety w wieku 30–60 lat. Częściej jednak występuje liszaj twardzinowy, z którym choroba ta może być mylona.

Przyczyna

Przyczyna tej choroby autoimmunologicznej jest nieznana. Układ odpornościowy organizmu atakuje komórki skóry i błon śluzowych. Wykazano, że liszaj płaski mogą wywoływać niektóre leki.

Diagnostyka

We wczesnej fazie choroby występuje intensywne zaczerwienienie wokół wejścia do pochwy z błyszczącą purpurową wysypką i białymi plamami wokół krawędzi. Typowe dolegliwości obejmują swędzenie, pieczenie, np.: krwawą wydzielinę (upławy) i ból podczas stosunku płciowego. Jeśli choroba rozwija się dalej, powstają rozległe obszary uszkodzeń tkanki. Wygląd wejścia do pochwy i warg sromowych może ulec zmianie, a pochwa może się zwężać. Badanie ginekologiczne jest bolesne lub niewykonalne. Aby postawić ostateczną diagnozę, należy pobrać próbki tkanek (biopsję) ze zmian w okolicy sromu do badania mikroskopowego.

Zmian mogą również występować w błonie śluzowej dziąseł. Zmiany w tych dwóch obszarach nie muszą pojawiać się jednocześnie.

Leczenie

Celem leczenia jest zatrzymanie pogarszającego się stanu i złagodzenie objawów. Ważną częścią terapii jest dobre poinformowanie pacjenta. Pacjenci powinni być świadomi, że jest to stan przewlekły, który wymaga długotrwałego leczenia i że objawy często nawracają po przerwaniu leczenia.

Wskazane są miejscowe preparaty z kortyzonem, miejscowe środki znieczulające i leki nowszej generacji. Leczenie rozpoczyna się od silnie działającej maści lub kremu z kortyzonem. Lek należy stosować dwa razy dziennie do czasu ustąpienia aktywnej wysypki. W łagodniejszych przypadkach należy stosować maść kortyzonową przed snem. Leczenie należy odstawiać stopniowo. Często konieczna jest terapia podtrzymująca raz lub dwa razy w tygodniu. globulki z hydrokortyzonem mogą stanowić skuteczne leczenie pochwy. Miejscowe środki znieczulające mogą być stosowane w celu złagodzenia swędzenia i dyskomfortu.

Jeśli leczenie miejscowe jest nieskuteczne, przez dwa do czterech tygodni można stosować leczenie kortyzonem w tabletkach, np.: prednizolon w dawce 40–60 mg na dobę.

Rokowanie

Nie wiadomo, czy liszaj płaski sromu i pochwy zwiększa miejscowe ryzyko raka skóry. Ważne jest dalsze monitorowanie choroby i zalecane są regularne badania kontrolne. Należy pobierać próbki z niegojących się zmian skórnych, aby wykluczyć raka skóry.

Dodatkowe informacje

• Liszaj twardzinowy
• Liszaj płaski sromu i pochwy — informacje dla personelu medycznego

Autorzy

• Julia Trifyllis, dr n. med., specjalistka w dziedzinie ginekologii i położnictwa, Münster/W