Czym są torbiele jajników?

Definicja

Torbiele jajników to wypełnione płynem jamy, które wywodzą się z jajników. Większość torbieli jajnika ma charakter łagodny i jest wykrywana przypadkowo podczas ginekologicznego badania USG.

Objawy

Torbiele często nie powodują żadnych objawów, ewentualnie zaburzenia cyklu menstruacyjnego lub bóle brzucha. Zdarza się, że torbiele powodują objawy tylko wtedy, gdy naciskają na pęcherz lub odbytnicę ze względu na swój rozmiar. Może to powodować dyskomfort podczas oddawania moczu lub wypróżniania. Niektóre torbiele produkują hormony, które mogą wywoływać różne objawy. Jeśli torbiele są bardzo duże, obwód brzucha może się zwiększyć, a torbiel może być wyczuwalna przez powłoki brzuszne. W takim przypadku konieczne jest niezwłoczne leczenie!

W rzadkich przypadkach torbiele posiadające szypułę mogą się wokół niej skręcać. Może to odciąć dopływ krwi do torbieli i spowodować silny ból brzucha. Torbiele mogą również pęknąć, co może prowadzić do wewnętrznego krwawienia.

Przyczyny

Fizjologiczne („normalne“) torbiele

Torbiele jajników u kobiet w wieku rozrodczym są normalnym zjawiskiem. Nazywa się je „torbielami fizjologicznymi“. Są one związane z dojrzewaniem komórki jajowej i owulacją. Zwykle znikają wraz z postępem cyklu.

Torbiele pęcherzykowe

Torbiele pęcherzykowe występują, gdy mimo dojrzewania komórki jajowej w jajniku nie dochodzi do owulacji. Mogą one powodować bóle podbrzusza i zaburzenia cyklu. W ponad 90% przypadków ustępują samoistnie. Jeśli torbiele utrzymują się przez dłuższy czas, przyczyna ich powstawania powinna zostać wyjaśniona przez lekarza w celu wykluczenia innych chorób.

Torbiele ciałka żółtego

Rozwijają się z pęcherzyka jajnikowego po owulacji. Często występują u kobiet w wieku rozrodczym. Torbiele produkują hormon progesteron i mogą w ten sposób powodować zaburzenia cyklu. Badania ultrasonograficzne często ujawniają niegroźny krwotok.

Torbiele luteinowe

Często pojawiają się w związku z leczeniem niepłodności, gdy jajniki pacjentek są stymulowane hormonami. Mogą urosnąć nawet do 20 cm. Zwykle znikają one po zaprzestaniu leczenia hormonalnego.

Zespół policystycznych jajników (PCOS)

W PCOS w jajnikach tworzą się małe torbiele. Różne zmiany hormonalne prowadzą do przewlekłych zaburzeń cyklu ze słabym krwawieniem miesiączkowym lub jego brakiem. Między innymi wzrasta stężenie męskiego hormonu androgenu, co może prowadzić do zwiększonej ilości owłosienia na ciele. Kobiety dotknięte tą chorobą często mają trudności z zajściem w ciążę (niespełnione pragnienie posiadania dzieci).

Torbiele endometrialne

W przypadku endometriozy mogą wystąpić tzw. „torbiele czekoladowe“. Składają się one z błony śluzowej macicy, a ich ciemny, czekoladowy wygląd wynika z krwawienia do wnętrza torbieli. Można je początkowo zaobserwować i usunąć chirurgicznie, jeśli powodują objawy lub powiększają się.

Łagodne guzy jajnika

Na jajnikach mogą rozwijać się różne łagodne nowotwory, które swoją budową przypominają torbiele. Niektóre z nich produkują hormony i mogą wywoływać różne choroby.

Częstość występowania

Na całym świecie 7% kobiet ma torbiel jajnika w pewnym momencie swojego życia. W badaniu USG torbiele są widoczne zarówno przed, jak i po menopauzie.

Badania dodatkowe

Torbiele jajników często wykrywane są przypadkowo podczas ginekologicznego badania USG. Większe torbiele można również wyczuć palpacyjnie podczas badania ginekologicznego.

Leczenie

Większość torbieli jajników jest początkowo obserwowana w ciągu kilku cykli. Często znikają one samoistnie. Jeśli torbiel powiększa się lub powoduje silny dyskomfort, należy ją usunąć chirurgicznie.

Torbiele, które pojawiają się po menopauzie są dokładnie kontrolowane i usuwane chirurgicznie, jeśli zwiększają swoje rozmiary, ponieważ istnieje większe ryzyko, że staną się złośliwe. W większości przypadków operacja jest możliwa dzięki laparoskopii.

Rokowanie

Rokowanie w przypadku łagodnych torbieli jajnika jest dobre. Wiele torbieli ustępuje samoistnie.

Torbiele występujące po menopauzie mają większe ryzyko zezłośliwienia. W zależności od wyników badania USG lekarze mogą zdecydować o krótszym okresie obserwacji niż w przypadku kobiet w wieku rozrodczym. Torbiele, które wyglądają podejrzanie, są zwykle usuwane chirurgicznie bez dalszej obserwacji.

Dodatkowe informacje

• Nieregularne miesiączki
• Klimakterium (menopauza)
• Torbiel jajnika – Informacje dla lekarzy