Regional content

Content

Informacje ogólne

Definicja

• Serce płucne jest terminem często używanym w piśmiennictwie, nie ma jednak jasnej, jednoznacznej definicji.¹
• Ogólnie pod pojęciem serce płucne rozumie się rozszerzenie i/lub hipertrofię oraz niekiedy dysfunkcję prawej komory serca w wyniku nadciśnienia płucnego.
• W nieco węższej definicji termin ten jest używany tylko w odniesieniu do nadciśnienia płucnego spowodowanego chorobami płuc lub klatki piersiowej oraz zaburzeniami wentylacji płucnej lub krążenia płucnego.
  • Definicja ta nie obejmuje chorób lewego serca ani wad wrodzonych jako przyczyny nadciśnienia płucnego.²
• Serce płucne może wystąpić w ostrym przebiegu (zator płucny), ale termin ten jest zwykle używany w odniesieniu do przewlekłych zmian w budowie i czynności prawej komory.

Częstość występowania

• Serce płucne występuje u około 5–10% wszystkich pacjentów z chorobami serca i u około 10–30% pacjentów hospitalizowanych z powodu niewydolności serca.
• Dokładne dane dotyczące zapadalności i chorobowości są trudne do ustalenia dla nadciśnienia płucnego ze względu na liczne choroby, powodujące wzrost ciśnienia płucnego. 
  • Nie przeprowadza się systematycznych badań echokardiograficznych ani cewnikowania prawego serca u pacjentów z grupy ryzyka.¹
  • W wielu przypadkach chorobę rozpoznaje się dopiero w końcowym stadium.³
• Współczynnik chorobowości dla nadciśnienia płucnego na całym świecie wynosi >1%, u osób w wieku powyżej 65 lat około 10%.^4-5
  • Występuje najczęściej w związku z zaburzeniami płucnymi i zaburzeniami lewego serca.
    • Zaburzenia płucne i zaburzenia lewego serca są równie częstymi przyczynami nadciśnienia płucnego.⁴
  • Przewlekłe zakrzepowo-zatorowe nadciśnienie płucne (chronic thromboembolic pulmonary hypertension - CTEPH) jest prawdopodobnie niedodiagnozowane i ma niedoszacowany współczynnik chorobowości.
  • współczynnik chorobowości dla tętniczego nadciśnienia płucnego (grupa 1, patrz klasyfikacja) około 15–60/1 000 000 w Europie⁶
• Może występować już w dzieciństwie i w wieku dojrzewania.
  • Częstość występowania nadciśnienia płucnego u dzieci (w tym wady wrodzone) około 3,7/1 mln

Etiologia i patogeneza

• Warunkiem wstępnym rozwoju serca płucnego jest podwyższone ciśnienie w tętnicy płucnej (nadciśnienie płucne).  
• Nadciśnienie płucne definiuje się jako średnie ciśnienie w tętnicy płucnej ≥25 mmHg.⁶
  • Decydującym czynnikiem jest pomiar w spoczynku! (prawidłowe wartości w spoczynku to średnio ok. 14 ± 3 mmHg, górna granica normy ok. 20 mmHg)⁶
    • Nie ma dotychczas zdefiniowanych wartości odcięcia dla rozpoznania nadciśnienia płucnego przy wysiłku fizycznym.³
    • Nie należy zatem używać pojęcia „wysiłkowe nadciśnienie płucne”⁶
  • Określanie średniego ciśnienia w tętnicy płucnej jest możliwe za pomocą cewnikowania prawego serca.
    • Echokardiografia jest jednak najważniejszym badaniem podstawowym w przypadku podejrzenia nadciśnienia płucnego (rejestruje nie średnie, ale skurczowe ciśnienie w tętnicy płucnej!).
• Nadciśnienie płucne mogą wywoływać różne mechanizmy patofizjologiczne (np. niedotlenienie z odruchowym wzrostem tętniczego oporu płucnego), co może ostatecznie doprowadzić do powstania serca płucnego.
  • Poszczególne mechanizmy patofizjologiczne mogą z kolei opierać się na różnych etiologiach (np. niedotlenienie spowodowane przez śródmiąższowe choroby płuc, POChP, bezdech senny, itd.)

Klasyfikacja

• Klasyfikacja kliniczna nadciśnienia płucnego obejmuje pięć szerokich grup, z których każda dzieli się na podgrupy⁷:

1. Grupa: tętnicze nadciśnienie płucne (pulmonary arterial hypertension - PAH)
   • 1.1 idiopatyczne
   • 1.2 dziedziczne
   • 1.3 środki odurzające i toksyny
   • 1.4 związane z: zaburzeniami tkanki łącznej, HIV, nadciśnieniem wrotnym, wrodzonym zaburzeniem serca, schistosomatozą
2. Grupa: nadciśnienie płucne (pulmonary hypertension - PH) w zaburzeniu lewokomorowym
   • 2.1 dysfunkcja skurczowa
   • 2.2 dysfunkcja rozkurczowa
   • 2.3 choroba zastawek serca
   • 2.4 niedrożność przewodu dopływowego/odpływowego
   • 2.5 inne 
3. Grupa: nadciśnienie płucne (PH) przy zaburzeniu płucnym lub niedotlenieniu
   • 3.1 POChP
   • 3.2 śródmiąższowe choroby płuc
   • 3.3 inne zaburzenia płucne z mieszanymi objawami niedrożności/restrykcji
   • 3.4 bezdech senny
   • 3.5 choroby z hipowentylacją pęcherzyków płucnych
   • 3.6 długotrwały pobyt na dużych wysokościach
   • 3.7 zaburzenia rozwojowe płuc
4. Grupa: przewlekłe zakrzepowo-zatorowe nadciśnienie płucne (CTEPH) (i inne niedrożności naczyń)
   • 4.1 przewlekłe zakrzepowo-zatorowe nadciśnienie płucne
   • 4.2 inne niedrożności tętnic płucnych
5. Grupa: nadciśnienie płucne (PH) o niejasnych i/lub wieloczynnikowych mechanizmach
   • choroby hematologiczne
   • choroby ogólnoustrojowe
   • choroby metaboliczne
   • inne

• Klasyfikacja stanu czynnościowego pacjentów z PH według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO-FC)⁸
  • Klasa I - PH nie powoduje ograniczenia aktywności fizycznej. Zwykła aktywność fizyczna nie wywołuje nieadekwatnej duszności lub zmęczenia, bólu w klatce piersiowej lub stanu przedomdleniowego.
  • Klasa II - PH powoduje niewielkie ograniczenie aktywności fizycznej. Dolegliwości nie występują w spoczynku. Zwykła aktywność fizyczna wywołuje nieadekwatną duszność lub zmęczenie, ból w klatce piersiowej lub stan przedomdleniowy.
  • Klasa III - PH powoduje znaczne ograniczenie aktywności fizycznej. Dolegliwości nie występują w spoczynku. Aktywność fizyczna mniejsza niż zwykła wywołuje nieadekwatną duszność lub zmęczenie, ból w klatce piersiowej lub stan przedomdleniowy.
  • Klasa IV – PH uniemożliwia jakiejkolwiek aktywność fizyczną. U pacjentów stwierdza się objawy niewydolności prawego serca. Duszność i/lub zmęczenie mogą występować nawet w spoczynku. Dyskomfort nasila się w następstwie podjęcia jakiejkolwiek aktywności fizycznej.

Czynniki predysponujące

• Czynniki predysponujące do chorób podstawowych, które prowadzą wtórnie do nadciśnienia płucnego i serca płucnego np. palenie tytoniu jako czynnik predysponujący do POChP).

ICD-10

• I26 Zator płucny
  • I26.0 Zator płucny z informacją o ostrym sercu płucnym
• I27 Inne zespoły sercowo-płucne
  • I27.0 Pierwotne nadciśnienie płucne
  • I27.1 Choroba serca w przebiegu kifoskoliozy
  • I27.2 Nadciśnienie płucne wtórne o innej etiologii
  • I27.8 Inne określone zespoły sercowo-płucne
  • I27.9 Zespół sercowo-płucny, nieokreślony (przewlekłe serce płucne)

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

• Obraz kliniczny
• Powiększona i/lub przerośnięta prawa komora w badaniu obrazowym (zwykle echokardiografia)
• Stwierdzenie podwyższonego tętniczego ciśnienia płucnego

Diagnostyka różnicowa

• Kardiomiopatie
• Niewydolność lewokomorowa
• Zwężające zapalenie osierdzia
• Stan po zawale prawokomorowym
• Zwężenie zastawki płucnej
• Niewydolność prawokomorowa w przypadku wrodzonych zaburzeń serca

Wywiad 

Aktualny wywiad lekarski

• Duszność wysiłkowa, nietolerancja wysiłku
• Dławica
• Zmęczenie
• Omdlenia
• Kaszel
• Krwioplucie (rzadko)

Wcześniejsze występowanie w wywiadzie

• Choroby, które mogą być związane z nadciśnieniem płucnym (zobacz sekcja Etiologia i patogeneza), np.:
  • POCHP
  • zatorowość płucna
  • niewydolność serca
  • inne

Badanie przedmiotowe

Wyniki badań wskazujące na nadciśnienie płucne/serce płucne

• Pulsowanie z lewej strony przymostkowo
• Trzeci ton serca
• Uwydatniona płucna składowa drugiego tonu serca
• Szmer holosystoliczny w 4. przestrzeni międzyżebrowej po stronie lewej lub prawej (niedomykalność zastawki trójdzielnej)
• Szmer rozkurczowy w 2. przestrzeni międzyżebrowej lewej (niedomykalność zastawki płucnej)
• Niedrożne żyły szyjne
• Hepatomegalia
• Obrzęki obwodowe
• Wodobrzusze

Wyniki badań wskazujące na chorobę podstawową

• Obniżona przepona, cichy szmer oddechowy w POChP/rozedmie płuc
• Oznaki zespołu pozakrzepowego po przebytym ZŻG
• Zastój w krążeniu płucnym w niewydolności lewokomorowej
• Otyłość w zespole bezdechu sennego, hipowentylacja związana z otyłością
• Inne

Badanie uzupełniające w gabinecie lekarza rodzinnego

EKG

• Możliwe odchylenia od normy (zobacz także artykuł EKG, lista kontrolna):
  
  • tachykardia zatokowa
  • migotanie/trzepotanie przedsionków, tachykardie przedsionkowe
  • P pulmonale
  • zmiany położenia osi serca
    • przesunięcie w prawo elektrycznej osi serca
    • typ S1Q3 lub S1S2S3
  • blok prawej odnogi pęczka Hisa

USG jamy brzusznej

• Diagnostyka chorób wątroby/nadciśnienia wrotnego
• Wykrywanie objawów niewydolności prawokomorowej (niedrożna żyła główna/żyły wątrobowe)

Badania laboratoryjne

• NT-proBNP 
  • podwyższone u pacjentów z istotnym nadciśnieniem płucnym/sercem płucnym
  • niezależny wskaźnik ryzyka⁶
  • Przy niejasnym rozpoznaniu; badanie można pominąć, jeśli istnieje silne podejrzenie kliniczne, wówczas od razu skierować pacjenta na echokardiografię.
• Morfologia krwi
• Próby wątrobowe, (AST, ALT, bilirubina); ew. test serologiczny w kierunku zapalenia wątroby typu B i zapalenia wątroby typu C przy podejrzeniu PAH (tętnicze nadciśnienie płucne)
• TSH

Diagnostyka specjalistyczna

Badania laboratoryjne

• Ew. test serologiczny w kierunku HIV przy podejrzeniu PAH (szczególnie przy zwiększonym ryzyku chorób przenoszonych drogą płciową)
• Ew. ANA przy podejrzeniu PAH
• Ew. badania przesiewowe w kierunku trombofiliiu pacjentów z CTEPH

RTG klatki piersiowej

• Rozszerzenie tętnic płucnych, zmniejszenie rysunku naczyniowego na obwodzie
• Rozedma płuc
• Zastój w krążeniu płucnym w niewydolności lewokomorowej

Echokardiografia

• Zdecydowanie najważniejsza procedura obrazowania w diagnostyce nadciśnienia płucnego/serca płucnego
  • ponadto wykrywanie chorób lewej komory i zastawek, a także wrodzonych wad serca
• Echokardiografia 2D
  • wielkość prawej komory (RV)
  • grubość ściany RV (hipertrofia?)
  • czynność RV
  • spłaszczenie przegrody jako oznaka prawokomorowej niewydolności serca
  • wielkość prawego przedsionka 
  • średnica prawej tętnicy płucnej
  • żyła główna dolna (średnica, zmienność oddychania)
• Kolorowa echokardiografia dopplerowska
  • niedomykalność zastawki trójdzielnej
  • niedomykalność zastawki płucnej
• Echokardiografia dopplerowska
  • określenie maksymalnej prędkości przepływu przy niedomykalności zastawki trójdzielnej i na tej podstawie oszacowanie skurczowego ciśnienia w tętnicy płucnej
  • echokardiograficzne prawdopodobieństwo nadciśnienia płucnego u objawowych pacjentów z podejrzeniem nadciśnienia płucnego:
    • maksymalna prędkość przy niedomykalności zastawki trójdzielnej ≤2,8 m/s: niskie prawdopodobieństwo
    • maksymalna prędkość przy niedomykalności zastawki trójdzielnej 2,9–3,4 m/s: średnie prawdopodobieństwo
    • maksymalna prędkość przy niedomykalności zastawki trójdzielnej >3,4 m/s: wysokie prawdopodobieństwo

Rezonans magnetyczny (RM)

• Alternatywa dla echokardiografii w przypadku niewystarczających warunków akustycznych do oceny prawej (i lewej) komory serca

Tomografia komputerowa (TK)

• HR-TK ze środkiem kontrastowym w diagnostyce:
  • miąższowej choroby płuc
  • przewlekłej zakrzepowo-zatorowej choroby płuc

Scyntygrafia wentylacyjna/perfuzyjna płuca

• Cechy przewlekłej zakrzepowo-zatorowej choroby płuc

Badanie czynności płuc

• Dowody na obturacyjne lub restrykcyjne zaburzenia płucne
• Dowody na zaburzenia dyfuzji płucnej

Spiroergometria

• Ważna metoda szczególnie przy podejrzeniu CTEPH, jeśli inne nieinwazyjne metody (echokardiografia) nie dostarczają jednoznacznych dowodów na nadciśnienie płucne.
• Część stratyfikacji ryzyka w tętniczym nadciśnieniu płucnym (grupa 1)

Gazometria

• Wykrywanie hipoksemii
• Decyzja o tlenoterapii

Cewnikowanie prawej komory

• Cewnikowanie prawego serca jest „złotym standardem” w ostatecznym wykrywaniu nadciśnienia płucnego.
• Oznaczenie:
  • tętniczego ciśnienia płucnego (skurczowego, rozkurczowego, średniego)
  • oporu tętnicy płucnej
  • pojemności minutowej serca
  • ciśnienia w prawej komorze (skurczowego, rozkurczowego)
  • ośrodkowego ciśnienia żylnego (OCŻ)
• Ewentualnie test wazoreaktywności w tętniczym nadciśnieniu płucnym (grupa 1), brak wskazań w pozostałych grupach!
• Jeśli nadciśnienie płucne zostanie wykryte w badaniu echokardiograficznym i należy do grupy 2 (zaburzenie lewokomorowe) lub grupy 3 (zaburzenie płucne), cewnikowanie prawego serca w zasadzie nie jest konieczne! (zobacz Algorytm diagnostyczny)

Inwazyjna angiografia płucna

• Obecnie nie jest to konieczna procedura w ramach wstępnej diagnostyki.
• Do wykonania przed ewentualną planowaną endarterektomią tętnicy płucnej 

Test 6-minutowego marszu

• Stratyfikacja ryzyka i dalsze postępowanie w potwierdzonym tętniczym nadciśnieniu płucnym (grupa 1)

Algorytm diagnostyczny

1. Kliniczne podejrzenie nadciśnienia płucnego (PH) i wyniki badania echokardiograficznego odpowiadające PH
2. Do wykrywania PH grupy 2 (zaburzenie lewego serca) lub PH grupy 3 (zaburzenie płucne)
   • wywiad lekarski
   • badanie fizykalne
   • EKG
   • RTG klatki piersiowej
   • badania czynnościowe płuc
   • HRCT płuc
3. Jeśli potwierdzone zostanie zaburzenie lewego serca lub przyczyny płucne, należy zastosować swoiste leczenie choroby podstawowej.
4. W przypadku ciężkiego PH i/lub dysfunkcji prawej komory, należy skierować pacjenta do specjalistycznego ośrodka w celu wyjaśnienia innych możliwych przyczyn PH.
5. Jeśli nie występują zaburzenia lewego serca ani zaburzenia płucne: scyntygrafia wentylacyjna/perfuzyjna w celu rozróżnienia pomiędzy CTEPH (grupa 4) a PAH (grupa 1)

• • w przypadku prawdopodobnych zaburzeń perfuzji w kilku segmentach CTEPH (grupa 4), uzupełniająco:
    • angiografia płucna TK
    • cewnikowanie prawego serca
    • ewentualnie inwazyjna angiografia tętnic płucnych
  • Jeśli nie stwierdza się nieprawidłowości perfuzji, można podejrzewać PAH (grupa 1).
    • szczególnie u pacjentów z powiązanymi chorobami/czynnikami ryzyka: wywiad rodzinny, choroba tkanki łącznej, HIV, nadciśnienie wrotne, leki/toksyny
    • wykonanie cewnikowania prawego serca i specjalistycznych badań (hematologia, biochemia, immunologia, serologia, USG i genetyka)

Lista kontrolna przy skierowaniu do specjalisty

Leczenie

Cele leczenia

• Poprawa rokowania
• Poprawa i stabilizacja wydolności serca (WHO I–IV)
• Złagodzenie objawów
• Zapobieganie powikłaniom

Ogólne informacje o leczeniu

Ogólna farmakoterapia wspomagająca w sercu płucnym z niewydolnością prawokomorową

• Diuretyki
  • wskazane w przypadku zatrzymania płynów z obrzękami, przekrwienia wątroby, wodobrzusza⁶
  • Można również rozważyć zastosowanie antagonistów aldosteronu (pod systematyczną kontrolą elektrolitów).⁶
  • W miarę możliwości nie stosować diuretyków w leczeniu długoterminowym, ponieważ przerośnięta prawa komora wymaga wystarczającego obciążenia wstępnego.
• Digoksyna
  • w leczeniu tachyarytmii przedsionkowych
• Żelazo
  • Niedokrwistość lub niedobór żelaza powinny zostać wyrównane.
• Tlenoterapia
  • Należy rozważyć ambulatoryjną tlenoterapię przy pO₂ <8 kPa (60 mmHg lub SaO₂ <92%) w pomiarach w trakcie co najmniej dwóch wizyt.^6,8

Dalsze działania

• Szczepienia
  • wskazane szczepienia przeciw grypie i pneumokokom⁹
• Doustne leczenie przeciwkrzepliwe (oral anticoagulation - OAK)
  • Nie ma ogólnego zalecenia do stosowania OAK.
  • zasadniczo tylko u pacjentów z CTEPH lub współistniejącymi chorobami ze wskazaniem do doustnego leczenia przeciwkrzepliwego
• Rehabilitacja: swoiste środki i fizjoterapia służą poprawie:
• wydolności fizycznej
• czynności serca
• jakości życia

Ciąża

• Zwiększone ryzyko powikłań w ciąży u pacjentek z nadciśnieniem płucnym, a zwłaszcza tętniczym nadciśnieniem płucnym (grupa 1)⁹
• Według aktualnych wytycznych ciąża wiąże się z nieprzewidywalnym ryzykiem i może przyspieszać progresję PH, o czym należy poinformować pacjentki planujące zajście w ciążę.⁶

Specjalne leczenie różnych podgrup pacjentów z nadciśnieniem płucnym

• Na temat specjalnego leczenia zobacz też artykuł Nadciśnienie płucne.
• Należy zauważyć, że ukierunkowana terapia przeciwnadciśnieniowa nie jest brana pod uwagę dla wszystkich pacjentów z nadciśnieniem płucnym (PH), ale tylko dla osób z tętniczym nadciśnieniem płucnym (grupa 1) i przewlekłym zakrzepowo-zatorowym nadciśnieniem płucnym (CTEPH, grupa 4).
• Należy również unikać bezkrytycznego stosowania antagonistów wapnia bez wyraźnych wskazań, ponieważ może to w pewnych warunkach doprowadzić do pogorszenia stanu zdrowia, a nawet mieć skutek śmiertelny.
• Podstawowe zasady leczenia nadciśnienia płucnego u pacjentów z zaburzeniem lewego serca (grupa 2) i płucnym (grupa 3) są niemal identyczne.⁵
  • W przypadku pacjentów z nadciśnieniem płucnym z grup 2 (zaburzenie lewego serca), 3 (zaburzenie płucne i/lub niedotlenienie) i 5 (zaburzenie wieloczynnikowe), nacisk kładzie się na leczenie choroby podstawowej (chorób podstawowych), uzupełnione w razie potrzeby lekami i środkami wspomagającymi.

Tętnicze nadciśnienie płucne (grupa I)⁶

• Wysokie dawki antagonistów wapnia u pacjentów z dodatnim wynikiem testu wazoreaktywności podczas cewnikowania prawego serca.
  • Nie wolno podawać wysokich dawek antagonistów Ca bez testu wazoreaktywności!
• W przypadku braku odpowiedzi w teście wazoreaktywności lub niewystarczającej odpowiedzi na działanie antagonistów Ca, należy wybrać leczenie przeciwnadciśnieniowe za pomocą leku z następujących klas substancji:
  • antagoniści receptora endoteliny
    • ambrisentan
    • bosentan
    • macitentan
  • inhibitory fosfodiesterazy typu 5
    • sildenafil
    • tadalafil
    • wardenafil
  • stymulatory cyklazy guanylanowej
    • riociguat
  • Prostanoidy są dostępne w postaci dożylnej, dosercowej lub do inhalacji.
• Możliwa początkowa lub sekwencyjna terapia skojarzona lekami należącymi do różnych klas substancji
• Brak jednoznacznych danych dotyczących doustnego leczenia przeciwkrzepliwego⁶
• Przeszczep płuca jako ostateczność

Przewlekłe zakrzepowo-zatorowe nadciśnienie płucne CTEPH (grupa 4)⁶

• Długotrwałe doustne leczenie przeciwkrzepliwe
• Endarterektomia tętnicy płucnej (pulmonary endarterectomy — PEA)¹⁰ po ocenie przez zespół ekspertów:
  • operacyjność
  • stosunek korzyści do ryzyka
• Obecnie 50–70% pacjentów z CTEPH można operować.⁵
• Leczenie farmakologiczne obniżające ciśnienie za pomocą riociguatu w przypadkach utrzymywania się nadciśnienia po PEA lub u pacjentów nieoperacyjnych
• Angioplastyka balonowa jako stosunkowo nowa opcja terapeutyczna (szczególnie w przypadku subsegmentalnych obszarów naczyń), brak jednak jeszcze długoterminowych danych¹¹
• Badania przesiewowe w kierunku CTEPH u bezobjawowych pacjentów po zatorze płucnym nie są zalecane.

Nadciśnienie płucne przy zaburzeniach lewokomorowych (grupa 2)⁶

• Terapia polega na optymalnym leczeniu choroby podstawowej.
• Testy wazoreaktywności nie są wskazane w tej grupie! (wyjątek przed przeszczepem serca)
• Specjalne leczenie obniżające ciśnienie nie jest wskazane w tej grupie! 
  • Dotyczy to zarówno skurczowej, jak i rozkurczowej niewydolności serca.¹²

Nadciśnienie płucne przy zaburzeniach płucnych/niedotlenieniu (grupa 3)⁶

• Terapia polega na optymalnym leczeniu choroby podstawowej.
  • długotrwała tlenoterapia w przypadku stwierdzonej hipoksemii
• Cewnikowanie prawego serca zazwyczaj nie jest wskazane! (wyjątek w przypadku podejrzenia współistniejącego PAH lub CTEPH lub przed przeszczepem płuca)
• Specjalne leczenie obniżające ciśnienie nie jest wskazane w tej grupie!

Zalecenia dla pacjentów

• Zaprzestanie palenia papierosów, niezależnie od choroby podstawowej
• Zmniejszenie nadwagi
  • Otyłość powoduje upośledzenie czynności oddychania.
• Unikanie potencjalnych źródeł zakażeń

Przebieg, powikłania i rokowanie

Powikłania

• Postępująca niewydolność prawokomorowa
• Wstrząs kardiogenny

Przebieg i rokowanie

• Ogólnie złe rokowanie u pacjentów z ciężkim nadciśnieniem płucnym 
• U pacjentów z tętniczym nadciśnieniem płucnym (grupa 1) rokowanie można ocenić na podstawie stratyfikacji ryzyka.
  • na podstawie wskaźnika śmiertelności w ciągu jednego roku, klasyfikacja na 3 grupy:
    1. niskie ryzyko: śmiertelność <5%
    2. średnie ryzyko: śmiertelność 5–10%
    3. wysokie ryzyko: śmiertelność >10%
  • stratyfikacja ryzyka poprzez określenie następujących parametrów:
    • objawy kliniczne niewydolności prawokomorowej
    • progresja objawów
    • omdlenia
    • klasa czynnościowa według WHO
    • test 6-minutowego marszu
    • sercowo-płucna próba wysiłkowa
    • BNP lub NT-proBNP
    •  echokardiografia
    • RM
    • parametry hemodynamiczne  
• Przy odpowiednich wskazaniach długotrwała tlenoterapia zmniejsza progresję niewydolności prawego serca i poprawia rokowanie.¹

Dalsze postępowanie

• Konieczna jest ścisła obserwacja:
  • co 3–12 miesięcy
  • w przypadku pogorszenia stanu klinicznego
  • w celu zapewnienia informacji dla pacjentów

Informacje dla pacjentów

Informacje dla pacjentów w Deximed

 

Ilustracje