Definicja

    Wydzielina wydzielana przez gruczoły w przewodzie słuchowym nazywana jest woskowiną uszną lub woskiem usznym. Hamuje rozwój bakterii i chroni przewód słuchowy.
Czasami tworzy się czop, który może blokować przewód słuchowy i powodować dyskomfort.

Objawy

    Typowe dolegliwości spowodowane zatkaniem przewodu słuchowego z powodu woskowiny usznej to:

• pogorszenie słuchu
• uczucie ucisku i swędzenia
• „uczucie waty" w uchu
• szum w uszach (dzwonienie w uszach)
• ból ucha
• sporadyczne zawroty głowy.

Przyczyny

   Czop woskowinowy tworzy się łatwiej u osób, które używają aparatów słuchowych lub zatyczek do uszu. Stosowanie patyczków kosmetycznych do uszu również zwiększa ryzyko. Ale nawet jeśli przewód słuchowy jest wąski, nierównomiernie ukształtowany lub bardzo owłosiony, woskowina uszna łatwo się gromadzi.

Inne czynniki sprzyjające to:

• egzema w przewodzie słuchowych
• zawody które wiążą się z narażeniem na pył i brud (np. kominiarz)
• małe dzieci i osoby starsze
• osoby niepełnosprawne
• mieszkańcy placówek opiekuńczych.

Częstotliwość występowania

   Zablokowanie przewodu słuchowego przez woskowinę jest częste. Dotyczy to około:

• 10 na 100 dzieci
• 5 na 100 dorosłych
• 30 na 100 osób niepełnosprawnych oraz
• 57 na 100 osób starszych.

Badania

   Czop woskowinowy jest łatwy do rozpoznania przez lekarza podczas badania ucha za pomocą otoskopu (wziernika usznego). Czop częściowo lub całkowicie blokuje widok na błonę bębenkową.

Leczenie

   Zbita woskowina może być zmiękczona specjalnymi kroplami do uszu, dzięki czemu sama się rozpuści. Jeśli to wciąż nie wystarcza, woskowinę można usunąć z przewodu słuchowego w gabinecie lekarza rodzinnego za pomocą irygacji ucha lub w gabinecie laryngologicznym przez odessanie lub za pomocą małego haczyka.

Co można zrobić we własnym zakresie?

   Nadmiar woskowiny usznej lub czop woskowinowy można również usunąć w domu. W aptece można dostać gruszka do płukania i krople zmiękczające, zamiast kropli do uszu można ewentualnie spróbować oliwy z oliwek. 15–30 minut po zastosowaniu kropli powoli i ostrożnie przepłukać ucho gruszką i ciepłą wodą, aż woskowina uszna wypłynie wraz z roztworem do irygacji. Końcówka strzykawki powinna być skierowana w stronę górnej, tylnej części przewodu słuchowego. Jednocześnie należy pociągnąć małżowinę uszną w górną, tylną stronę.
Irygacji uszu nie wolno przeprowadzać w następujących przypadkach:
uszkodzona błona bębenkowa (wtedy należy usunąć czop w gabinecie laryngologicznym)
drenik tympanostomijny
po operacji ucha.

Profilaktyka

   Wkraplanie oleju spożywczego do przewodu słuchowego może pomóc w ograniczeniu powstawania czopów woskowinowych.
Regularne irygacje w domu lub w gabinecie lekarskim również mają działanie zapobiegawcze.
Z kolei patyczki kosmetyczne nie nadają się do czyszczenia woskowiny usznej z przewodu słuchowego. Za ich pomocą wosk wpychany jest jeszcze głębiej.

Rokowania

   Z wiekiem coraz częściej dochodzi do zatkania uszu i dyskomfortu.

Dodatkowe informacje

• Czop woskowinowy – informacje dla personelu medycznego

Autor

• Karen Zoufal, dziennikarz medyczny, Helmstedt
• Lek. Kalina van der Bend, recenzent