Nietrzymanie moczu — częsty problem kobiet

Nietrzymanie moczu dotyka wiele kobiet. Około 15% z nich zgłasza, że czasami zdarza się im mimowolne oddawanie moczu. Międzynarodowe badania pokazują, że ok. 7% wszystkich kobiet odczuwa nietrzymania moczu jako poważne upośledzenie i ograniczenie w kontaktach społecznych. Niemniej jednak, tylko co druga kobieta dotknięta tą chorobą szuka pomocy lekarza. Istnieją różne metody terapeutyczne, które mogą okazać się pomocne — od środków pomocniczych, takich jak specjalne tampony, pessary i wkładki neutralizujące zapachy, po środki fizjoterapeutyczne, takie jak ćwiczenia mięśni dna miednicy, czyurządzenia wspomagające, takie jak elektrostymulacja, leczenie farmakologiczne, a nawet operacyjne.

Postacie i przyczyny nietrzymania moczu

Nie każdy przypadek nietrzymania moczu jest taki sam. Istnieją różne jej postacie i przyczyny, z których najczęstszą jest tak zwane wysiłkowe nietrzymanie moczu. Jest ono spowodowane osłabieniem więzadeł i mięśni, które mają zamykać pęcherz moczowy. W starszym wieku, wskutek nadwagi, a zwłaszcza przez ciąże i porody, dno miednicy jest przeciążone i traci stabilność. Wzrost ciśnienia w jamie brzusznej, na przykład w wyniku śmiechu, kichania, kaszlu, podnoszenia ciężaru lub uprawiania sportu i tańca, prowadzi do mimowolnego wydalania niewielkich ilości moczu. Wiele kobiet cierpi na wysiłkowe nietrzymanie moczu w pierwszych miesiącach po porodzie. W większości przypadków można temu zaradzić poprzez ukierunkowane ćwiczenia poporodowe i ćwiczenia mięśni dna miednicy. Jednak kobiety po kilku porodach, zwłaszcza drogą pochwową, są narażone na zwiększone ryzyko wystąpienia długotrwałego nietrzymania moczu po menopauzie, kiedy więzadła i mięśnie miednicy tracą elastyczność z powodu niedoboru żeńskich hormonów płciowych.

W starszym wieku sytuację często komplikuje inna forma nietrzymania moczu: nietrzymanie moczu z parcia naglącego. W tym wypadku mimowolne oddawanie większych ilości moczu jest związane z nagłym uczuciem parcia na mocz. Częstą przyczyną nietrzymanie moczu z parcia naglącego jest nadreaktywny pęcherz moczowy, który mimowolnie kurczy się nawet wtedy, gdy jest tylko nieznacznie wypełniony, i przez to powoduje mimowolne oddawanie moczu. Dokładne przyczyny tego zaburzenia nie są znane. Jednoczesne występowanie wysiłkowego nietrzymania moczu i nietrzymania moczu z parcia naglącego nazywa się mieszanym nietrzymaniem moczu.

Diagnostyka

Diagnozę częstych postaci nietrzymania moczu — wysiłkowego nietrzymania moczu i nietrzymania moczu z parcia naglącego, jak również mieszanego nietrzymania moczu — stawia się zwykle na podstawie wywiad lekarskiego, tj. rozmowy między lekarzem a pacjentką, w której opisuje ona swoje dolegliwości. Należy jednak wziąć również pod uwagę i w razie podejrzenia wykluczyć rzadkie postacie choroby, wymagające specjalnego leczenia. Należą do nich na przykład choroby rdzenia kręgowego, zaburzenia układu moczowego, cukrzyca lub otępienie. Również zakażenia dróg moczowych mogą powodować mimowolne oddawanie moczu, zazwyczaj w połączeniu z silnym naglącym parciem na mocz i pieczeniem przy oddawaniu moczu.

Pomocne w rozpoznaniu i rozróżnieniu postaci nietrzymania moczu jest prowadzenie tak zwanego dzienniczka mikcji (mikcja to pochodzące z łaciny słowo oznaczające oddawanie moczu). Pacjentka zapisuje w nim ilość wypitych napojów i epizody nagłego parcia na mocz, oddawania moczu i mimowolnego wycieku moczu.

Aby stwierdzić wysiłkowe nietrzymanie moczu, można w razie potrzeby wykonać w gabinecie lekarza prostą próbę obciążeniową, która pozwala zaobserwować wypływ moczu podczas kaszlu.

Zazwyczaj nie ma potrzeby specjalistycznej diagnostyki ginekologicznej lub urologicznej. Tylko wtedy, gdy istnieją niejasności co do rozpoznania lub gdy dolegliwości mimo ponawianych prób leczenia nie poprawiają się wyraźnie, należy skonsultować się ze specjalistą. Również w celu zaplanowania operacji należy przeprowadzić badania u specjalisty.

Leczenie

Dostępnych jest wiele operacyjnych i nieoperacyjnych metod leczenia nietrzymania moczu.

Wybór leczenia zależy od postaci nietrzymania moczu. W obu najczęstszych postaciach, wysiłkowym nietrzymaniu moczu i nietrzymaniu moczu z parcia naglącego, należy zawsze przed rozważeniem operacji wyczerpać wszystkie środki nieoperacyjne. Duże znaczenie mają przeprowadzane systematycznie działania fizjoterapeutyczne, przede wszystkim trening mięśni dna miednicy.

Rokowanie

Przy konsekwentnym leczeniu istnieją duże szanse zmniejszenia, a nawet usunięcia dolegliwości. Metody nieoperacyjne mogą wyraźnie poprawić jakoś życia chorych, rzadko jednak powodują całkowite przywrócenie trzymania moczu. Metody operacyjne dają większe szanse na całkowite wyleczenie. W tym wypadku jednak należy rozważyć korzyści w odniesieniu do możliwych powikłań, związanych z operacją.

Dodatkowe informacje

• Wysiłkowe nietrzymanie moczu
• Nietrzymanie moczu z parcia naglącego
• Nietrzymanie moczu u mężczyzn
• Trening mięśni dna miednicy