Co to jest niedowład nerwu promieniowego?
Nerw promieniowy (nervus radialis) biegnie od szyi w dół przez ramię do palców. Nerw zawiera zarówno włókna przekazujące wrażenia zmysłowe (sygnały czuciowe) z ręki, jak i włókna przekazujące informacje z ośrodkowego układu nerwowego do mięśni (sygnały ruchowe).
Termin niedowład oznacza niepełne porażenie. W niedowładzie nerwu promieniowego powodem jest uszkodzenie nerwu z upośledzeniem przekazywania impulsów. Uszkodzenie może wystąpić w różnych częściach nerwu.
Niedowład nerwu promieniowego może powstać w różny sposób. Najczęściej dochodzi do uciśnięcia lub uszkodzenia nerwu w ramieniu, np. w niekorzystnej pozycji podczas snu.
W którym miejscu uszkodzony jest nerw?
Ryzyko uszkodzenia nerwu promieniowego jest zwiększone w pewnych lokalizacjach anatomicznych. W okolicy pachowej częściej występuje u osób, które korzystają z kul przedramiennych, mają zwichnięty bark lub złamane ramię. W środkowej jednej trzeciej ramienia nerw leży bardzo blisko kości i jest szczególnie zagrożony w przypadku złamań kości. Tak zwany paraliż senny lub paraliż „na ławce parkowej" często pojawia się w głębokim śnie pod wpływem alkoholu, gdy osoba długo leży na ramieniu lub opiera je niewygodnie na krawędzi łóżka. Innym predysponowanym miejscem jest tzw. kanał nerwu promieniowego, w którym nerw przebiega przez staw łokciowy. Nerw może również zostać uciśnięty w okolicy przedramienia i nadgarstka, np. przez zbyt ciasne bransoletki czy nawet kajdanki. Stąd wzięła się nazwa zespołu „porażenie spowodowane krępowaniem".
Objawy
Typowym objawem jest tzw. opadająca dłoń: nadgarstek i palce nie mogą zostać całkowicie wyprostowane. W przypadku uszkodzeń zlokalizowanych w dalszej części ramienia porażony może także zostać mięsień trójgłowy, co uniemożliwia wyprost łokcia. Ponadto możliwe jest zaburzenie percepcji czucia w bocznej części ramienia i przedramienia oraz grzbietu dłoni (kciuk do palca środkowego). Niektóre odruchy na ramieniu mogą być osłabione.
Diagnostyka
Od strony medycznej zazwyczaj nie ma problemu z dokonaniem rozpoznania. Zazwyczaj wystarcza wywiad lekarski i proste badanie. Czasami jednak diagnoza jest trudna, np. przy bólu w łokciu. W tym przypadku niedowład nerwu promieniowego jest trudny do odróżnienia od łokcia tenisisty.
Jeśli istnieje niepewność co do rozpoznania lub jeśli proces zdrowienia przebiega źle, może być zalecane badanie rezonansu magnetycznego (MRI) ramienia. W wyjątkowych przypadkach konieczne mogą być również pomiary prędkości przewodzenia nerwów i funkcji mięśni.
Terapia
Niedowład nerwu promieniowego zwykle ustępuje samoistnie w ciągu kilku tygodni. Zauważa się stopniową poprawę czynnościową. W tym czasie przydatne może być noszenie szyny, która utrzymuje nadgarstek lekko wyprostowany, aby ułatwić korzystanie z ręki. W rzadkich przypadkach niedowład utrzymuje się.
W przypadku długotrwałego bólu spowodowanego uciskiem nerwu, np. w okolicy łokcia, w celu odbarczenia konieczny może być zabieg chirurgiczny.
Rokowanie
Większość chorych ma tylko łagodną formę uszkodzenia nerwu, która goi się w ciągu kilku dni lub tygodni. Jeśli części nerwu są przecięte, powrót do zdrowia trwa czasem kilka miesięcy. W przypadku całkowitego przecięcia nerwu rekonstrukcja chirurgiczna jest jedyną opcją terapeutyczną, która prowadzi do wyleczenia.
Dodatkowe informacje
- Łokieć tenisisty i łokieć golfisty
- Uszkodzenie nerwu promieniowego — informacje dla personelu medycznego
Autorzy
- Anna Zwierzchowska, lekarz, Kraków (recenzent)
- Hannah Brand, lekarka, Berlin
