Poniższe informacje skierowane są do osób w żałobie. Poruszane są ważne tematy i myśli w kontekście procesu żałoby. Każdy z nas ma swój własny sposób radzenia sobie z żałobą i stratą, dlatego poniższych zaleceń nie należy traktować jako gotowych rozwiązań dla każdego. Mogą one raczej służyć jako podstawa do przemyśleń, jak sobie radzić z procesem żałoby.

Uczucia

Silne emocje są normalne

W pierwszych godzinach, dniach czy tygodniach wielu osób w żałobie doświadcza swoistego odrętwienia emocjonalnego, stanu szoku, który pozwala im przejść przez pierwszy trudny czas i funkcjonować. Nie należy więc się dziwić, jeśli emocje przyjdą dopiero dużo później. Nierzadko osoby w żałobie cierpią na niezwykle silne wahania emocjonalne, które wywołują u nich lęk. Silne emocje są całkowicie normalne. Jeśli mimo to nadal przeważają uczucia zmartwienia, należy poszukać pomocy.

Należy przyjąć pomoc

Każdy potrzebuje w jakiś sposób pomocy — nie należy bać się przyjmować oferowanej pomocy. Nawet w przypadku poczucia, że musi się być silnym: ważne jest mieć wokół siebie zaufane osoby, które wiedzą o sytuacji i potrzebie wyrażenia swoich uczuć.

Przekazanie otoczeniu informacji, czy potrzebne nam towarzystwo

Jeśli woli Pan(i) być sam(a) lub pragnie towarzystwa konkretnej osoby, należy to wyraźnie powiedzieć. Wielu osób w żałobie chce, aby ktoś był z nimi w tym trudnym czasie. Nie oznacza to jednak, że te osoby są nieustannie skazane na towarzystwo innych ludzi.

Wiele służb pielęgniarskich oferuje krewnym rozmowę około 6 do 8 tygodni po śmierci. Rozmowa ta ma na celu ocenę i podsumowanie relacji nawiązanych między bliskimi a personelem pielęgniarskim. Ponadto można ustalić, czy krewni potrzebują pomocy w procesie żałoby.
Różne stowarzyszenia i organizacje mają grupy żałobne dla bliskich. Osoby pogrążone w żałobie mają często różne potrzeby. Niektórym pomagają takie grupowe dyskusje, podczas gdy inni przepracowali swój żal już podczas choroby.
Personel szpitalny i pielęgniarski może skierować krewnych do organizacji, które pomagają w procesie żałoby. Jednak największy ciężar zawsze ponoszą sami pogrążeni w żałobie. Przepracowanie żałoby i znalezienie świeżej odwagi, by stawić czoła życiu, to kolejne wielkie zadanie dla bliskich, którzy towarzyszyli bliskiej osobie w jej ostatniej drodze.

Żałoba wymaga czasu

Proces żałoby jest indywidualny dla każdego człowieka i nie jest związany z ustalonymi ramami czasowymi. Niektórzy przepracowują stratę bliskiej osoby lub kogoś bliskiego szybciej, inni potrzebują znacznie więcej czasu.

Zdrowie

Należy zadbać o własne zdrowie

Żałoba może prowadzić do zaniedbania siebie i własnych potrzeb. Duża presja może spowodować chorobę. Dlatego należy zwrócić szczególną uwagę na swoje zdrowie. Należy starać się utrzymać normalne nawyki żywieniowe, nawet jeśli nie ma się ochoty na jedzenie. Należy również zadbać o to, aby znaleźć wystarczająco dużo czasu na odpoczynek, nawet lub szczególnie w przypadku zaburzeń snu.

Wizyta u lekarza

W przypadku złego samopoczucia należy udać się do lekarza. Również jeśli inne osoby z otoczenia sugerują kontakt z lekarzem, należy rozważyć zrobienie tego — nawet jeśli osobiście wydaje się to niepotrzebne. W czasie żałoby często trudno jest zadbać o siebie.

Lekarz rodzinny może z jednej strony zająć się dolegliwościami fizycznymi, a z drugiej pomóc w dolegliwościach psychicznych. Według oceny lekarzy pierwszego kontaktu np. przy wyjątkowo ciężkiej żałobie i rozwoju dalszych problemów psychologicznych może pomóc skierowanie do psychiatry, specjalisty w dziedzinie psychosomatyki lub psychologa. Szukanie profesjonalnej pomocy psychologicznej w trudnych fazach życia nie jest oznaką słabości.

Kontakty społeczne

Utrzymywanie kontaktów z rodziną i przyjaciółmi

Często uwaga przyjaciół i rodziny jest najsilniejsza we wczesnych stadiach żałoby, a następnie stale maleje. Jeśli zachodzi taka potrzeba, należy szukać kontaktu z ludźmi. Nie czekać, aż inni odgadną potrzeby. Może to prowadzić do nieporozumień lub, w razie wątpliwości, do tego, że nie otrzyma się rzeczywiście potrzebne wsparcia.

Należy akceptować ludzi takimi, jacy są.

Wielką pomocą w fazie żałoby może być ktoś, kto może nie jest zbyt bliski, ale jest gotowy wysłuchać. Nikt jednak nie jest w stanie zastąpić osobistej straty. Należy akceptować ludzi i cieszyć się ich towarzystwem. Nie wycofywać się celowo z kontaktów społecznych tylko dlatego, że ludzie w otoczeniu mają swoje wady i niedociągnięcia.

Ostrożność w nowych związkach

W okresie żałoby czasami trudno jest prawidłowo ocenić nowe znajomości i związki. Nie należy się tym zbytnio martwić, ale też niekoniecznie spieszyć się z nowym związkiem. Niektóre osoby mają tendencję do jak najszybszego zrekompensowania straty (np. poprzez adopcję lub nowe małżeństwo), aby móc stłumić ból i smutek po stracie. Nie jest łatwo dokonać prawidłowej oceny nowych przyjaźni lub nowego związku, gdy jest się w środku aktywnego procesu żałoby. Czasem może to poza tym prowadzić do innych problemów.

Radość z dobrych dni

Dzieciom należy wyjaśnić. że bycie smutnym jest normalną sprawą. Jednocześnie jeszcze ważniejsze jest, aby móc cieszyć się dobrymi i szczęśliwymi dniami bez poczucia winy.

Finanse i praca

Formalności

W pierwszym tygodniu po śmierci zwykle jest wiele rzeczy do zrobienia, więc jest się cały czas zajętym. Należy załatwić formalności praktyczne.
Informacje dla osób w żałobie oferują lekarze, służby pielęgniarskie i szpitale oraz inne organizacje. Informacje te mogą być również pomocne dla samych ciężko chorych pacjentów. Dzięki temu osoba chora może mieć wpływ na to, jak należy postąpić w danej sytuacji.
Dlatego należy uzyskać te informacje odpowiednio wcześnie i przeanalizować je wspólnie z osobą chorą. Pogrzeb, pochówek i pochówek urnowy są uregulowane w ustawie o cmentarzach i chowaniu zmarłych.
Istnieją również odpowiednie regulacje dotyczące wsparcia finansowego w związku z pogrzebem/pochówkiem. Informacji i wsparcia może udzielić gminny ośrodek pomocy społecznej.

Unikanie pochopnych decyzji

W pierwszym roku żałoby należy w miarę możliwości unikać podejmowania ważnych decyzji, które mogą wpłynąć na resztę życia. Większość osób w żałobie woli pozostać w znanym sobie otoczeniu do czasu, aż będzie można spojrzeć na przyszłość w bardziej pogodny i spokojny sposób. Nie należy bać się pytać o rady i rekomendacje. Przed podjęciem ważnych decyzji często wskazane jest skonsultowanie się z różnymi osobami.

Praca może pomóc

Jeśli dopisują siły, pomocne może okazać się wznowienie zwyczajowej pracy, podjęcie wolontariatu lub innego regularnego zajęcia. Nie należy jednak przesadzać. Regularna codzienna rutyna może pomóc, ale w żadnym wypadku nie zaspokoi wszystkich indywidualnych potrzeb. Nie należy spieszyć się z powrotem do pracy i w rezultacie zaniedbać rodzinę i przyjaciół.

Wiara i zwątpienie

Wiara może nieść pocieszenie

W okresie żałoby osobista wiara może często przynieść pocieszenie. Ale niektórym ludziom trudno jest też trzymać się wiary w szczególnie trudnych sytuacjach. Obie reakcje mogą prowadzić do utrwalenia i intensyfikacji osobistych postaw religijnych.

Autorzy

• Marie-Christine Fritzsche, lekarz, Freiburg