Czym jest zapalenie chrząstek żebrowych, po łacinie costochondritis?

Costa to żebro, a chondritis znaczy zapalenie chrząstki. Chrząstki dotknięte stanem zapalnym znajdują się między żebrami a mostkiem. Zapalenie zazwyczaj ustępuje samoczynnie. Powoduje ono ból w przedniej części klatki piersiowej. Często jest mylone z zespołem Tietzego.

Zapalenie chrząstek żebrowych to choroba, która może wystąpić zarówno u dzieci, jak i dorosłych. U 10–30% dorosłych z ostrym bólem w klatce piersiowej rozpoznaje się zapalenie chrząstek żebrowych. Jest to zatem częsta diagnoza.

Jak zbudowana jest klatka piersiowa?

Żebra składają się z kości, które połączone są z kręgosłupem i biegną do przodu i lekko w dół. Siedem górnych żeber łączy się z mostkiem. W obszarze między żebrami a mostkiem znajduje się chrząstka żebrowa, która tworzy rodzaj elastycznego połączenia chrząstkowego między żebrami a mostkiem. Żebra od ósmego do dziesiątego połączone są z przodu z mostkiem poprzez wspólny łuk żebrowy składający się z chrząstek. Ostatnie dwa żebra nie mają połączenia z mostkiem.

Żebra poruszają się podczas oddychania, przy ruchach ramion oraz gdy ciało jest obrócone lub zgięte.

Przyczyny

W przypadku zapalenia chrząstek żebrowych dochodzi do zapalenia tkanek chrzęstnych zwykle kilku żeber. Nie jest do końca jasne, dlaczego takie stany zapalne występują. Wielu pacjentów z zapaleniem chrząstek żebrowych zgłasza utrzymujący się kaszel, mówi o niedawnym wysiłku fizycznym (podnoszenie ciężkich przedmiotów) lub aktywności fizycznej, która obciąża ramiona (wiosłowanie, pływanie).

Diagnostyka

Rozpoznanie stawia się na podstawie typowego wywiadu chorobowego, wyników badania i wykluczenia innych chorób.

Do najczęstszych objawów należą bóle o różnym nasileniu w obrębie klatki piersiowej. Pacjenci często opisują ból jako ostry, kłujący lub uciskający. Ból się często nasila przy ruchach górnej części ciała, a także przy głębokich oddechach lub wysiłku fizycznym.

Objawy często poprzedza długotrwały kaszel, ale również intensywny wysiłek fizyczny lub aktywność fizyczna, która obciąża ramiona. Zazwyczaj zapalenie dotyczy połączeń chrząstkowych żebra z mostkiem – od drugiego do piątego, zwłaszcza przy trzecim i czwartym żebrze. Jednak zapalenie może dotyczyć wszystkich siedmiu połączeń chrząstkowych, ale często tylko po jednej stronie ciała.

Ból, który występuje przy nacisku na obszary połączeń chrząstkowych żebra z mostkiem, uważa się za objaw zapalenia chrząstek żebrowych. Poruszanie ramieniem po stronie, gdzie występuje ta przypadłość, również często wywołuje ból. W tym przypadku szczególnie ważne jest wykluczenie problemów z sercem i innych poważniejszych chorób jako przyczyny bólu. Dlatego też często wykonuje się również badanie EKG. W niektórych przypadkach konieczne może być wykonanie prześwietlenia klatki piersiowej.

Terapia

Jak wspomniano, stan zapalny ustępuje samoczynnie. Można wprowadzić leczenie mające na celu złagodzenie bólu. Obecnie stosuje się paracetamol lub leki przeciwzapalne takie jak ibuprofen.

Należy ograniczyć czynności, które wywołują ból. W przypadku bolesnego kaszlu ulgę mogą przynieść na przykład leki przeciwkaszlowe. Jeśli nie nastąpi poprawa po dłuższym czasie, można wprowadzić fizjoterapię.

Rokowanie

U prawie wszystkich pacjentów objawy ustępują. Przebieg ma charakter zmienny, a objawy mogą trwać od kilku tygodni do miesięcy, ale zwykle ustępują najpóźniej po roku.

Dodatkowe informacje

• Zespół Tietzego
• Ból w klatce piersiowej
• Kaszel
• Zapalenie chrząstek żebrowych – informacje dla lekarzy

Autorzy

• Markus Plank, MSc BSc, dziennikarz medyczny i naukowy, Wiedeń