Co to jest ganglion?
Ganglion pojawia się jako obrzęk lub guzek, zwykle o wielkości 1–2 cm, często powyżej nadgarstka (patrz zdjęcie). Jednak może również pojawić się w sąsiedztwie stawów palców, nad pochewkami ścięgien. Ganglion jest łatwy do zauważenia ze względu na swój wygląd. Czasami może powodować ból czy dyskomfort. Niezwykle rzadko rozwijają się w miejscach innych niż dłonie, na przykład na stopach.
Można je spotkać u obu płci, w różnych grupach wiekowych, jednak najczęściej występują w przedziale 20–50 lat. U kobiet występują one trzy razy częściej niż u mężczyzn.
Przyczyny
Przyczyna tworzenia się ganglionów nie jest pewna. Prawdopodobnie powstają one w wyniku wypuklenia fragmentu torebki stawowej lub pochewki ścięgna, która wypełnia się płynem i staje się wyczuwalny jako ganglion. U niektórych osób tendencja do rozwoju ganglionów jest wrodzona i ma związek z wadami strukturalnymi torebek stawowych lub pochewek ścięgien. Poza tym czynnikami ryzyka wydają się być: nadmierne obciążenie (na przykład nadgarstka), powtarzające się urazy, procesy zapalne.
Diagnostyka
Gangliony mogą pojawiać się jako wyraźne obrzęki lub guzki i mogą dawać dolegliwości w postaci bólu stawów (nadgarstków) oraz upośledzaenia ich funkcji. Rozpoznanie można postawić na podstawie wykrycia obrzęku/guzka w charakterystycznej lokalizacji oraz objawów. Dalsze testy lub badania dodatkowe zazwyczaj nie są konieczne.
Jeśli jednak przyczyny bólu w nadgarstku są niejasne, badanie rezonansu magnetycznego (RM) lub badanie ultrasonograficzne (USG) mogą być przydatne do wyjaśnienia i postawienia diagnozy. Często to właśnie podczas takich dodatkowych badań po raz pierwszy odkrywa się ganglion.
Leczenie
Ganglion może ustąpić samoistnie, ale może też nagle pojawić się ponownie jak również zwiększać swoje rozmiary. Przeważnie jednak tego typu torbiel nie wymaga leczenia. Jeśli ganglion powoduje ból, wpływa na funkcjonowanie stawu, znacząco ogranicza jego ruchomość, lub jeśli ma negatywny wpływ na wygląd estetyczny, wskazane może być leczenie.
Podstawowym sposobem leczenia jest ograniczenie ruchu w dotkniętym stawie poprzez jego odciążenie, na przykład za pomocą temblaka, szyny lub ortezy. Innym, sktecznym sposobem leczenia jest nakłucie torbieli igłą przez lekarza i odessanie galaretowatej zawartości. Niemniej jednak u wielu pacjentów ganglion tworzy się ponownie. Wyniki różnych badań dotyczące ryzyka nawrotu są rozbieżne; w zależności od badania szanse powodzenia leczenia wynoszą 30–70%.
Jeśli te próby terapii pozostaną nieskuteczne i dolegliwości w dalszym ciągu się utrzymują, można rozważyć zabieg operacyjny. Operacja jest uważana za bardzo skuteczną, ale u niektórych pacjentów ganglion może powrócić.
Rokowanie
Z reguły ustępują samoistnie. W innych przypadkach konieczna jest operacja, która prowadzi do wyleczenia u wielu pacjentów. Aczkolwiek zdarzają się przypadki nawrotów ganglionów, nawet po takim zabiegu.
Dodatkowe informacje
- Ganglion — informacje dla lekarzy
Autorzy
- Tomasz Tomasik (recenzent)
- Susanne Meinrenken (redaktor/recenzent)
- Magda Łabęcka (redaktor)
