Rozwój w okresie dojrzewania – skala Tannera

• Skala Tannera (znana również jako klasyfikacja Tannera) służy do oceny dojrzewania płciowego dzieci, młodzieży i dorosłych.
• Została opublikowana przez Marshalla i Tannera w 1969 roku (dziewczęta)¹ i 1970 roku (chłopcy).²
• Klasyfikacja ta definiuje różne etapy rozwoju w oparciu o zewnętrzne pierwotne i wtórne cechy płciowe. Są to w szczególności gruczoły piersiowe u dziewcząt, narządy płciowe i rozwój owłosienia łonowego.
• Fizjologiczny początek dojrzewania i jego przebieg różnią się znacznie w zależności od płci, pochodzenia etnicznego i czynników środowiskowych. ³
• O ile nie zaznaczono inaczej, artykuł opracowano na postawie tego źródła literaturowego.³

Początek dojrzewania

• Początek dojrzewania definiuje się na podstawie pierwszych zewnętrznych oznak rozwoju pokwitania.
  • dziewczęta: stadium wzrostu gruczołów piersiowych B2
  • chłopcy: objętość jąder 4 ml (pomiar orchidometrem)

Skala Tannera: wzrost owłosienia łonowego u dziewcząt i chłopców (pubarche)

• P1: Brak różnic w stosunku do otaczającego obszaru ciała, brak wzrostu włosów.
• P2: Pojedyncze, słabo pigmentowane, proste lub nieco skręcone włosy na wargach sromowych większych lub u nasady prącia.
• P3: Owłosienie ciemniejsze, skręcone, grubsze, powyżej spojenia łonowego.
• P4: Owłosienie ciemne, jak u osoby dorosłej, bez zajęcia przyśrodkowej powierzchni ud.
• P5: typu dorosłego, w kształcie odwróconego trójkata, przejście na wewnętrzne powierzchnie ud; z wiekiem rozprzestrzeniające się wzdłuż kresy białej.

Skala Tannera: dziewczęta – gruczoły piersiowe (thelarche)

• T1: Brak wyczuwalnej tkanki gruczołowej, widoczny tylko kontur brodawki sutkowej.
• T2: Stadium pączka: wyczuwalna tkanka gruczołowa, widoczne niewielkie uniesienie brodawki i poszerzenie średnicy otoczki.
• T3: Tkanka gruczołowa większa niż otoczka, płynny kontur między nimi, ciemniejsza barwa otoczki.
• T4: Wtórny wzgórek, otoczka i brodawka sutkowa uniesiona
• T5: Stadium piersi dojrzałej: regularny zarys sutka , wykształcona otoczka i brodawka.

Skala Tannera: Chłopcy – narządy płciowe (genitalia)

• G1: Okres przedpokwitaniowy: jądra, moszna i prącie jak we wczesnym dzieciństwie, objętość jąder ≤4 ml.
• G2: Jądra nieznacznie powiększone do 8 ml, skóra moszny nieznacznie pofałdowana, wydłużony worek mosznowy.
• G3: Powiększenie długości i obwodu prącia, oraz jąder (do 12 ml) i moszny, wyraźna pigmentacja skóry moszny.
• G4: Dalsze powiększanie długości i obwodu prącia. Początek rozwoju żołędzi prącia. Dalszy wzrost jąder (do 20 ml) i moszny; skóra moszny ciemniejsza i cieńsza.
• G5: Jądra, moszna i prącie jak u dorosłego, objętość jąder >20 ml.

Ilustracje

Stadia dojrzewania u chłopców w skali Tannera (Źródło: M. Komarniczak, Wikimedia Commons)

Stadia dojrzewania u dziewcząt w skali Tannera (Źródło: M. Komarniczak, Wikimedia Commons)

Źródła

Piśmiennictwo

1. Marshall WA, Tanner JM. Variations in pattern of pubertal changes in girls. Arch Dis Child 1969; 44: 291-303. PubMed
2. Marshall WA, Tanner JM. Variations in the pattern of pubertal changes in boys. Arch Dis Child 1970; 45: 13-23. PubMed
3. Emmanuel M, Bokor BR. Tanner Stages. 2021 Dec 15. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022 Jan–. PMID: 29262142. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29262142/. www.ncbi.nlm.nih.gov

Autorzy

• Joanna Dąbrowska-Juszczak, lekarz (redaktor)
• Moritz Paar, Dr. med., Facharzt für Allgemeinmedizin, Münster