Regional content

Content

Informacje ogólne

Definicja

• Synonimy: Coxitis fugax, coxitis simplex, serous coxitis, przemijające zapalenie błony maziowej, coxalgia fugax, przeziębienie bioder
• Przemijający, bolesny wysięk w stawie biodrowym, zwykle po infekcji wirusowej¹
  • Jest to objaw, a nie choroba.

Częstość występowania

• Ból biodra jest najczęstszym bólem stawu u dzieci i występuje z częstością 148:100 000.²
  • Najczęstszą przyczyną ostrego, nieurazowego bólu biodra jest przemijające zapalenie stawu bodrowego (Coxitis fugax) występujące z częstością 76:100 000 dzieci.
• Najczęściej występuje w wieku 3–8 lat i dwukrotnie częściej u chłopców niż u dziewcząt.³

Etiologia i patogeneza

• Przemijające zapalenie błony maziowej stawu biodrowego.⁴
• Przyczyna nieznana, ale uważa się, że choroba ma podłoże parainfekcyjne.
  • częste występowanie po zakażeniach wirusowych (zapalenie żołądka i jelit oraz zakażenia górnych dróg oddechowych)⁵

ICD-10

• M12.8 Inne określone artropatie niesklasyfikowane gdzie indziej.

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

• Rozpoznanie Coxitis fugax często dopiero jest potwierdzone przez samoograniczający się przebieg.
• USG wykazuje wysięk w stawie.
• Klinicznie stan ogólny jest dobry.
• W ostrym stanie choroby szczególnie ważne jest odróżnienie od bakteryjnego zapalenia stawów, które może zagrażać życiu
  • badanie laboratoryjne - ocena parametrów stanu zapalnego.

Diagnostyka różnicowa

• Jeśli występują objawy towarzyszące, takie jak złe samopoczucie, niedokrwistość, gorączka lub utrata masy ciała, należy rozważyć chorobę ogólnoustrojową.
• Uraz.
• Hemartroza (krwawienie do stawu) z zaburzeniami krzepnięcia.
• Zespół hipermobilności.
• Różnica w długości kończyn dolnych.
• Bakteryjne zapalenie stawów.
• Choroba Perthesa (choroba Legga-Calvégo-Perthesa).
• Młodzieńcze zapalenie stawów.
• Reaktywne zapalenie stawów.
• Ostra gorączka reumatyczna.
• Borelioza z Lyme.
• Bakteryjne zapalenie kości i szpiku (osteomyelitis).
• Młodzieńcze złuszczenie głowy kości udowej (epiphysiolysis capitis femoris).
• Choroba nowotworowa.

Wywiad lekarski

• Pojawienie się nagłego bólu w pachwinie lub stawie biodrowym zwykle w godzinach porannych po przebudzeniu.
• Trudności w chodzeniu (utykanie) i brak możliwości oparcia ciężaru ciała na kończynie z zjaeym stawem.
• Zazwyczaj ból trwa <2 tygodnie.
• Ból może promieniować do uda i kolana.
• Około połowa pacjentów miała niedawno przebytą infekcję (wirusową) dróg oddechowych.^5-6

Badanie przedmiotowe

• Stan ogólny jest dobry, zwykle nie występuje gorączka.
• Dziecko często spontanicznie zgina i rotuje biodro na zewnątrz do postawy ochronnej.
  • Rozluźnienie torebki zmniejsza nacisk, a tym samym ból.
• Ograniczona ruchomość w stawie biodrowym u 2/3 pacjentów, szczególnie przy odchyleniu kończyny dolnej od osi ciała i ruchu rotacyjnym, przykurcz zgięciowy.⁶

Badania uzupełniające w praktyce lekarza rodzinnego

• Wyniki badań laboratoryjnych w celu wykluczenia bakteryjnego zapalenia stawów
  • CRP, OB, leukocyty

Diagnostyka specjalistyczna

• Badanie USG: wykrywalny wysięk w stawie
  • Jeśli nie ma poprawy klinicznej po 10–14 dniach, kontrolne badanie USG.
  • W przypadku utrzymującego się wysięku wymagany jest RM (rezonans magnetyczny).
  • Jeżeli badanie USG stawu biodrowego jest prawidłowe, należy zbadać również staw kolanowy.
• Jeśli parametry stanu zapalnego w badaniu krwi są podwyższone, należy wykonać diagnostyczne nakłucie stawu w celu wykluczenia septycznego zapalenia stawów.
• RTG w celu wykluczenia innych przyczyn.

Wskazania do skierowania do specjalisty lub hospitalizacji

• Przy podejrzeniu bakteryjnego zapalenia stawów (gorączka, ogólne osłabienie, podwyższone parametry stanu zapalnego) – skierowanie na punkcję (nakłucie) stawu
• W przypadku przedłużającego się przebiegu (powyżej 2 tygodni) lub wątpliwości co do rozpoznania – skierowanie do specjalisty

Lista kontrolna dotycząca skierowania

Leczenie

Cele leczenia

• Łagodzenie bólu

Ogólne informacje o leczeniu

• Leczenie zachowawcze poprzez odciążenie stawu (bez unieruchomienia) i wypoczynek, a w razie potrzeby NLPZ aż do ustąpienia objawów^7-8
  • <5. roku życia: ibuprofen 30 mg/kg m.c. na dobę
  • >5. roku życia: naproksen 10 mg/kg m.c. na dobę
• Antybiotykoterapia w przypadku stwierdzenia infekcji.
• Fizjoterapia.

Przebieg, powikłania i rokowanie

Przebieg

• Zwykle objawy ustępują samoistnie w ciągu 5–14 dni.¹

Rokowanie

• Dobre, pełny powrót do zdrowia.
• Mogą wystąpić nawroty o podobnie łagodnym przebiegu.⁹
  • U <10% pacjentów występuje nawrót choroby.¹⁰

Dalsze postępowanie

• Kontrola u lekarza po około 2 tygodniach.
• W przypadku utrzymywania się dolegliwości, skierowanie do specjalisty w celu diagnostyki różnicowej.

Informacje dla pacjentów

Materiały edukacyjne dla pacjentów

• Przemijające zapalenie stawu biodrowego

Ilustracje

Źródła