Epizod jawnie zagrażający życiu jest stanem o nagłym początku, zagrażającym życiu u niemowląt. W języku angielskim napad ten jest określany skrótem „ALTE“ (Apparent Life-Threatening Event). Termin ten jest również używany w odniesieniu do dzieci, które wydają się być poważnie chore, na przykład z zatrzymaniem oddechu lub napadami duszności, ale bez utraty przytomności. Często w takim przypadku zmienia się kolor skóry, staje się ona blada, sina lub czerwona. Zmienia się również napięcie mięśniowe, a dziecko może sprawiać wrażenie wiotkiego lub sztywnego. Większość takich zdarzeń występuje u dzieci poniżej dziesiątego tygodnia życia. Dla rodziców takie napady są bardzo trudnym doświadczeniem i muszą skontaktować się z lekarzem lub pogotowiem ratunkowym w celu uzyskania natychmiastowej pomocy medycznej.

Przyczyna

Epizod jawnie zagrażający życiu jest wyrazem choroby podstawowej lub zaburzenia, które jednak w nawet 50% przypadków pozostaje nieznane. W około połowie przypadków lekarz znajduje przyczynę napadu. Dlatego ważne jest, aby dzieci z takimi napadami były badane przez lekarza, ale nie ma pewności, że napady są oznaką poważnej choroby. Nie wydaje się, aby istniał związek pomiędzy ALTE a zespołem nagłej śmierci niemowląt. Napady te mogą być oznaką poważnej infekcji lub choroby serca, ale najczęstszym wyjaśnieniem jest choroba refluksowa. Dziecko wymiotuje treścią żołądkową, która podrażnia gardło i powoduje zamknięcie tchawicy, aby zapobiec przedostaniu się treści żołądkowej do płuc. Innymi przyczynami mogą być zaburzenia układu nerwowego lub choroby płuc, na przykład krztusiec, infekcje wirusowe lub miękkie chrząstki w tylnej części podniebienia i gardła. Ryzyko wystąpienia epizodów jawnie zagrażających życiu jest wyższe u wcześniaków.

Diagnostyka

Większość napadów tego typu jest krótkotrwała i dziecko często wraca do zdrowia do czasu badania przez lekarza. Lekarz przyjrzy się zachowaniu dziecka podczas badania i poprosi rodziców o jak najwięcej informacji na temat napadu. Jeśli podczas badania lekarskiego dziecko wydaje się być całkowicie zdrowe, napad prawdopodobnie nie jest spowodowany poważną chorobą. Dalsze badania są zalecane tylko w przypadku podejrzenia ciężkiej choroby lub gdy istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia kolejnych epizodów ALTE. Wiele chorób powodujących takie napady można wykluczyć za pomocą prostych badań krwi. Jeśli napad trwał długo lub jeśli dziecko musiało być reanimowane, zawsze powinno zostać przyjęte do szpitala na obserwację w celu przeprowadzenia dokładnej diagnostyki. Tam podłącza się dziecko do monitora, który monitoruje puls, oddech, bicie serca i nasycenie krwi tlenem.

Terapia

W przypadku ostrego epizodu pacjenci są stymulowani i w razie potrzeby reanimowani. Jeśli podczas badania zostanie stwierdzona choroba podstawowa, jest ona leczona. Dzieci z podwyższonym ryzykiem wystąpienia ALTE (np. zaburzeniami oddychania), sporadycznie zaleca się monitorowanie pracy serca i oddechu w warunkach domowych. Celem terapii jest zapobieganie wystąpieniu nowego epizodu ALTE.

Rodzice chorych dzieci mogą nauczyć się czynności resuscytacyjnych na kursach.

Rokowanie

Po epizodzie jawnie zagrażającym życiu dzieci powinny być dokładnie zbadane. Jeśli lekarze znajdą przyczynę napadu, należy leczyć chorobę podstawową. Jeśli nie ma pewnej przyczyny napadu, nawroty napadów nie są częste. Po czterech tygodniach od epizodu ryzyko wystąpienia kolejnego ALTE nie jest już zwiększone. Termin „epizod jawnie zagrażający życiu" został wybrany, ponieważ napad jest postrzegany przez rodziców jako niezwykle dramatyczny. 

Dodatkowe informacje

• Apparent Life-Threatening Event (ALTE) – informacje dla lekarzy

Autorzy

• Martina Bujard, dziennikarka naukowa, Wiesbaden