Co to jest choroba Scheuermanna?

Definicja

W chorobie Scheuermanna zaburzenie wzrostu kręgosłupa powoduje z czasem nadmierne jego skrzywienie ku tyłowi (kifozę). Trzony kręgów rosną bardziej w tylnej niż w przedniej części. W rezultacie przybierają one kształt klina, którego bardziej płaska część skierowana jest do przodu. Dzieje się to zazwyczaj w piersiowym odcinku kręgosłupa, co skutkuje zwiększonym zaokrągleniem górnej części pleców. Taka deformacja może wystąpić również w odcinku lędźwiowym kręgosłupa i prowadzić do spłaszczenia dolnej części pleców.

Objawy

Osoby dotknięte chorobą wyróżniają się „złą postawą“ lub zaokrąglonymi plecami (garbem). Często nie pojawiają się żadne dolegliwości ani ból. W przebiegu choroby może jednak wystąpić umiarkowany ból w zajętym obszarze kręgosłupa, zwłaszcza po wysiłku fizycznym i pod koniec dnia. Ból zazwyczaj ustępuje w spoczynku.

Przyczyny

Przyczyna choroby nie została jeszcze jednoznacznie wyjaśniona. Jako czynniki wyzwalające wymienia się różnorodne czynniki. Ponieważ podobne deformacje występują również u około 50% rodzeństwa osób dotkniętych chorobą, podejrzewa się udział predyspozycji genetycznych.

Częstotliwość występowania

• Choroba zwykle występuje u nastolatków w wieku od 13 do 16 lat pod koniec fazy wzrostu.
• Częstość występowania choroby ocenia się na 4–8%.
• Chłopcy chorują około dwa razy częściej niż dziewczęta.

Badania dodatkowe

• Zwiększona krzywizna pleców jest najlepiej widoczna, gdy osoba pochyla się do przodu. Skrzywienia nie można wyprostować poprzez pochylenie się do przodu lub do tyłu ani poprzez położenie się na plecach.
• W badaniu rentgenowskim można stwierdzić typowe klinowe zniekształcenia zajętych kręgów.

Leczenie

• Wczesna diagnoza jest kluczowa dla powodzenia terapii.
• Niewielkie skrzywienie kręgosłupa można leczyć za pomocą fizjoterapii. Polega ona na ćwiczeniach wzmacniających mięśnie tułowia i pleców.
• W przypadku poważniejszych skrzywień zalecane jest również noszenie gorsetu podtrzymującego. Może on zapobiec pogorszeniu się choroby i powinien być noszony do czasu zakończenia wzrastania.

Operacja

• W przypadku skrajnego odchylenia krzywizny kręgosłupa, można rozważyć chirurgiczne wyprostowanie kręgosłupa po zakończeniu wzrostu.
• Operacja jest zalecana tylko wtedy, gdy objawy są ciężkie lub upośledzona jest wentylacja płuc.
• To, czy noszenie gorsetu podtrzymującego lub operacja mogą zapobiec ewentualnym następstwom choroby, nie zostało jeszcze jednoznacznie wyjaśnione.

Co możesz zrobić sam?

• Zalecana jest aktywność fizyczna, przy czym bardzo ważne są ćwiczenia siłowe prostowników grzbietu i mięśni brzucha.
• Dzieci powinny unikać pozycji pochylonych, takich jak jazda na rowerze i wiosłowanie.
• Należy unikać sportów, które bardzo obciążają kręgosłup (np. gimnastyka, podnoszenie ciężarów) oraz noszenia ciężkich plecaków.
• W pracy należy unikać czynności, które obciążają kręgosłup.

Rokowanie

Rokowanie zależy od stopnia deformacji i jest dobre u zdecydowanej większości pacjentów, jednak badania długoterminowe sugerują zwiększone bóle pleców w wieku dorosłym, zwłaszcza przy zmianach w kręgosłupie lędźwiowym. Nadwaga zwiększa ryzyko wystąpienia bólu pleców.

Dodatkowe informacje

• Choroba Scheuermanna – informacje dla lekarzy

Autorzy

• Martina Bujard, dziennikarka naukowa, Wiesbaden
• Marleen Mayer, lekarka, Mannheim
• Anna Zwierzchowska, lekarz, Kraków (edytor)