Krwawienia podczas ciąży
Krwawienie podczas ciąży dzieli się w zależności od czasu wystąpienia na krwawienie wczesne — do 12. tygodnia ciąży (to znaczy w I trymestrze) — i późne (w II i III trymestrze ciąży). Może mieć wiele różnych przyczyn. Nie każde krwawienie musi od razu oznaczać koniec ciąży. Czasami krwawienie jest również częścią normalnych procesów, takich jak zagnieżdżenie zapłodnionej komórki jajowej (krwawienie implantacyjne).
Częstotliwość występowania
Około 25% wszystkich kobiet w ciąży doświadcza krwawienia w pierwszych tygodniach ciąży.
Krwawienie w 2. i 3. trymestrze występuje w ok. 6% ciąż
Przyczyny
Krwawienia we wczesnej ciąży
W przypadku zagnieżdżenia zapłodnionej komórki jajowej w błonie śluzowej macicy może wystąpić krwawienie implantacyjne. Odbywa się to na kilka dni przed spodziewanym krwawieniem miesiączkowym i u większości kobiet jest tak słabe, że nie jest widoczne lub nie jest zauważane. Może mu towarzyszyć łagodny ból brzucha, ale zwykle jest bezbolesne. W przeciwieństwie do miesiączki krwawienie implantacyjne jest krótkotrwałe i, jeśli jest widoczne, można je zauważyć jedynie jako pojedyncze krople lub smugi.
Zmiany hormonalne mogą w niektórych przypadkach prowadzić do niepełnego zahamowania miesiączki pomimo istniejącej ciąży. Może wówczas wystąpić plamienie. Niewielkie krwawienie kontaktowe może być również spowodowane stosunkiem płciowym lub badaniami ginekologicznymi, ponieważ w czasie ciąży ukrwienie szyjki macicy i pochwy jest zwiększone. Zazwyczaj takie krwawienia nie stanowią zagrożenia dla ciąży.
Jednakże krwawienia mogą być związane z zaburzeniami ciąży. Dlatego ważne jest, aby w przypadku krwawienia skonsultować się z ginekologiem w celu ustalenia przyczyny za pomocą badania krwi lub USG. W nagłych wypadkach, np. w przypadku bardzo obfitego krwawienia lub silnego bólu, zaleca się jak najszybszą wizytę w szpitalu.
W przypadku bólu, braku miesiączki i lekkiego krwawienia z pochwy może być to ciąża pozamaciczna, gdy zapłodniona komórka jajowa zagnieżdża się poza macicą. W większości przypadków jest ona zlokalizowana w jednym z jajowodów (tzw. ciąża jajowodowa). Przyczynami mogą być np. zrosty po zakażeniach. Ciąża pozamaciczna jest zwykle zauważalna między 6. a 8. tygodniem ciąży. Ból zwykle ogranicza się do jednego punktu, ale może również występować po obu stronach lub rozprzestrzeniać się po całym brzuchu. W przypadku ciąży pozamacicznej jajowód może ulec pęknięciu z powodu rosnącego zarodka. Bóle mogą wcześniej wystąpić w postaci kolkowej i nasilić się gwałtownie w przypadku pęknięcia.
Krwawienia mogą również wystąpić podczas poronienia (poronienie samoistne). Rozróżnia się poronienie wczesne (przed ukończonym 12. tygodniem ciąży) i poronienie późne (po ukończeniu 12. tygodnia ciąży). Wczesne poronienie występuje znacznie częściej. W przypadku zagrażającego poronienia krwawieniu czasami towarzyszy umiarkowany ból w dolnej części brzucha.
We wczesnej ciąży krwawienia może również spowodować zaśniad groniasty. W przypadku zaśniadu groniastego dochodzi do niekontrolowanego wzrostu komórek. Te rozrosty komórek (guzy) są zwykle łagodne, ale w rzadkich przypadkach mogą również ulec przeobrażeniu złośliwemu. Zaśniad groniasty jest spowodowany wadliwym zapłodnieniem.
Do rzadszych przyczyn wczesnego (lub też późnego) krwawienia w czasie ciąży, które nie są związane z ciążą, należą polipy szyjki macicy, zapalenie szyjki macicy, zakażenia pochwy lub nierozpoznany rak szyjki macicy.
Krwawienia w późnym okresie ciąży
Jeśli w późniejszym okresie ciąży wystąpi lekkie krwawienie lub odejście krwawego czopu śluzowego, może to oznaczać krwawienie przedporodowe. Krwawienie przedporodowe jest spowodowane rozpoczęciem rozwierania szyjki macicy. Oznacza on początek porodu i zwykle występuje bezpośrednio przed obliczonym terminem. Jeśli jednak pojawi znacznie przed terminem porodu, może być sygnałem ostrzegawczym zbliżającego się przedwczesnego porodu. W takim przypadku należy się jak najszybciej skonsultować z lekarzem.
W przypadku łożyska przodującego łożysko znajduje się częściowo lub całkowicie przed szyjką macicy (łożysko nisko usadowione). Może to prowadzić do krwawienia w drugiej połowie ciąży. Pojawia się wtedy nagłe, bezbolesne, jasnoczerwone krwawienie, zwykle bez skurczów. Krwawienie może być również bardzo obfite i zagrażać matce i dziecku. Jednakże łożysko przodujące jest zwykle wykrywane na wcześniejszym etapie za pomocą USG i ściśle monitorowane.
Przedwczesne odklejenie łożyska może spowodować nagłe krwawienia pod koniec ciąży i zagrażać dziecku, a w przypadku silniejszych krwawień — również matce. Często towarzyszy mu ból. Macica jest bardzo napięta i wrażliwa na ucisk, szczególnie w miejscu, w którym doszło do odklejenia łożyska. Odklejenie może być również tylko częściowe. Krwawienie jest wtedy zwykle słabsze lub nie występują żadne objawy.
Podczas porodu pęknięciu macicy może również towarzyszyć krwawienie (patrz także krwawienie po porodzie).
Diagnostyka
Aby móc ustalić przyczynę krwawienia podczas ciąży, lekarz zadaje kilka pytań dotyczących czasu trwania ciąży, rodzaju i ilości krwawienia, ostatniej miesiączki i innych objawów (ból lub początek porodu). Ponadto przeprowadzane jest dokładne badanie fizykalne. Badanie przezpochwowe bez uprzedniego USG jest zwykle wykonywane tylko w pierwszym trymestrze ciąży. Jeśli ciąża nie jest jeszcze potwierdzona, należy wykonać badanie moczu lub, w razie potrzeby krwi na obecność hormonu ciążowego (beta-hCG). Jeśli istnieje podejrzenie zakażenia, przeprowadza się w razie potrzeby badania na obecność określonych patogenów. Podczas badania ultrasonograficznego można ewentualnie wykryć nieprawidłowości. W zaawansowanych ciążach mierzy się ponadto skurcze i ocenia tony serca dziecka.
Krwawienia w drugim i trzecim trymestrze ciąży zazwyczaj prowadzą do hospitalizacji. W przypadku silnych krwawień i bólu należy natychmiast zgłosić się do szpitala. W przypadku każdego krwawienia podczas ciąży należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem.
Terapia
Terapia zależy od danej przyczyny.
Rokowanie
W przypadku krwawienia w pierwszym trymestrze ciąży rokowania są dobre. Do poronienia dochodzi w mniej niż 20% przypadków.
Dodatkowe informacje
- Poronienie
- Ciąża pozamaciczna
- Rak szyjki macicy
- Polipy szyjki macicy
- Ostre zapalenie szyjki macicy
- Przewlekłe zapalenie szyjki macicy
- Łożysko przodujące
- Przedwczesne odklejenie łożyska
- Krwawienia podczas ciąży — informacje dla personelu medycznego
Autorzy
- Marcin Major, lekarz, Kraków (recenzent)
- Marleen Mayer, lekarz, Mannheim
Link lists
Authors
Previous authors
Updates
Gallery
Snomed
References
Based on professional document Krwawienia w czasie ciąży. References are shown below.
- Hendriks E, MacNaughton H, MacKenzie MC. First Trimester Bleeding: Evaluation and Management.nAm Fam Physician. 2019 Feb 1;99(3):166-174. www.aafp.org
- Prabhu M, Eckert LO, Belfort M, Babarinsa I, Ananth CV, et al. Antenatal bleeding: Case definition and guidelines for data collection, analysis, and presentation of immunization safety data. Vaccine. 2017;35(48 Pt A):6529. www.ncbi.nlm.nih.gov
- Sakornbut E, Leeman L, Fontaine P. Late pregnancy bleeding. Am Fam Physician 2007; 75: 1199-206. www.aafp.org
- Lykke JA, Dideriksen KL, Lidegaard O, Langhoff-Roos J. First-trimester vaginal bleeding and complications later in pregnancy. Obstet Gynecol 2010; 115: 935-44. PubMed
- Taran FA, Kagan KO, Hübner M, Hoopmann M, Wallwiener D, Brucker S. The diagnosis and treatment of ectopic pregnancy. Dtsch Arztebl Int 2015. www.aerzteblatt.de
- Albers JR, Miller TH. Placenta praevia. BMJ Best Practice, Last updated: 31 Jan 2023 (letzter Zugriff 11.07.23). bestpractice.bmj.com
