Czym jest zapalenie płuc wywołane przez mikoplazmy?

Definicja

Zapalenie płuc wywołane przez mikoplazmy to choroba spowodowana przez te bakterie odróżniające się od innych brakiem ścian komórkowych, przez co nie można ich skutecznie zwalczać popularnym antybiotykiem, penicyliną. Są stosunkowo niegroźne, a układ odpornościowy organizmu zazwyczaj dobrze sobie z nimi radzi. Z tego powodu zapalenie płuc wywołane przez mikoplazmy ma zazwyczaj łagodny przebieg.

Objawy

Objawy zapalenia płuc wywołanego przez mikoplazmy pojawiają się stopniowo. Zazwyczaj jest to uporczywy kaszel, który utrzymuje się przez kilka tygodni. Pacjenci czują się źle, są zmęczeni, występują u nich bóle głowy oraz lekka gorączka. W niektórych przypadkach pojawia się także jednocześnie ból szyi i uszu. W porównaniu do zapalenia płuc wywołanego przez inne patogeny objawy są jednak znacznie łagodniejsze. Bardzo często nie dochodzi do zapalenia płuc (dalszych dróg oddechowych), lecz infekcja ogranicza się do górnych dróg oddechowych.

Częstotliwość występowania

Zapalenie płuc wywołane przez mikoplazmy może występować we wszystkich grupach wiekowych. Najczęściej spotyka się je jednak u dzieci, młodzieży oraz młodych dorosłych. Ta postać choroby stanowi ok. 10% przypadków pozaszpitalnego zapalenia płuc.

Mikoplazmy są zaraźliwe. Z tego powodu choroba szczególnie szybko rozprzestrzenia się wśród osób zgromadzonych na niewielkiej przestrzeni, na przykład w szkołach, domach czy w placówkach opieki. Od zakażenia do objawów choroby mija zazwyczaj od 1 do 3 tygodni (czas inkubacji).

Badania

Lekarz przeprowadza badanie fizykalne i osłuchuje płuca. Dzięki temu może ocenić, w jakim stopniu rozwinęła się tam już infekcja. W większości przypadków nie ma to jednak miejsca.

Podczas epidemii diagnozę można postawić na podstawie dłuższego przebiegu choroby i stosunkowo nieznacznych dolegliwości. Nie trzeba wówczas przeprowadzać dodatkowych badań. Można ewentualnie zlecić badanie krwi pozwalające kontrolować oznaki stanu zapalnego. Nie da się jednak na tej podstawie postawić diagnozy. W większości przypadków nie trzeba także przeprowadzać badania rentgenowskiego.

Jedynym sposobem na wykrycie patogenu jest wykonanie wymazu z nosa i gardła oraz przebadanie ich w laboratorium, co trwa kilka dni. W przypadku łagodnego przebiegu choroby nie ma jednak takiej potrzeby.

Postępowanie

Zapalenie płuc wywołane przez mikoplazmy zazwyczaj ustępuje samoczynnie, bez leczenia może jednak utrzymywać się przez dłuższy czas. W przypadku wykrycia patogenów zaleca się antybiotykoterapię. Należy przy tym pamiętać, że z uwagi na swoje właściwości mikoplazmy są odporne na działanie penicyliny. Do leczenia tej postaci zapalenia płuc wykorzystuje się zatem antybiotyki o innym mechanizmie działania, takie jak doksycyklina czy erytromycyna. Ten ostatni stosuje się głównie u dzieci poniżej 9. roku życia. Leczenie trwa zazwyczaj 5–7 dni.

Co można zrobić we własnym zakresie?

Podczas choroby należy unikać intensywnych treningów. Po wyzdrowieniu można jednak stopniowo powracać do aktywności sportowej. Podobnie jak w przypadku innych infekcji, również i tutaj zaleca się przyjmowanie wystarczających ilości płynów i pożywienia. Mając kontakt z innymi osobami, należy profilaktycznie często myć ręce.

Rokowanie

Bez wdrożenia odpowiedniego leczenia choroba często utrzymuje się przez dłuższy czas (od ok. 3 do 4 tygodni). Leczenie pozwala uzyskać zauważalną poprawę w ciągu tygodnia.

Zapalenie płuc wywołane przez mikoplazmy jest w większości przypadków mniej poważne niż najczęstsza postać tej choroby, za którą odpowiadają pneumokoki lub streptokoki. U chorych występują zwykle jedynie umiarkowane dolegliwości. Zdecydowana większość z nich w pełni zdrowieje. Powikłania występują niezwykle rzadko, najczęściej dotyczą osób starszych z chorobami współistniejącymi. 

Do lekarza należy zgłosić się ponownie wówczas, gdy antybiotykoterapia nie przynosi pożądanych skutków, a ogólne samopoczucie pogarsza się.

Dodatkowe informacje

• Zapalenie płuc
• Antybiotykoterapia
• Zapalenie płuc wywołane przez mikoplazmy – informacje dla lekarzy

Autorka

• Dr n. med. Natalie Anasiewicz, Davos