Co to jest pylica płuc?

Jest to grupa chorób spowodowanych wdychaniem cząstek pyłu. Cząstki pyłu wywołują reakcję zapalną w płucach, która może prowadzić do tworzenia się tkanki bliznowatej w płucach. Cząstki pyłu pozostają w płucach przez wiele lat, a stan zapalny może nabrać charakteru przewlekłego. Jeśli prawidłową tkankę płucną zastąpi tkanka zbliznowaciała, pogorszy się wymiana gazowa w płucach. Im więcej pyłu wdycha pacjent, tym więcej tworzy się tkanki bliznowatej i tym bardziej pogarsza się czynność płuc.

Pylicę płuc klasyfikuje się według rodzaju pyłu, który spowodował chorobę.

Kto może zachorować na pylicę płuc?

Na długotrwałe wdychanie pyłu ludzie narażeni są przede wszystkim w związku z pracą zawodową. Zagrożone grupy zawodowe to pracownicy budowlani, górnicy i robotnicy drogowi.

Jakie są rodzaje pylicy?

Azbestoza

• Azbestoza jest wywoływana przez azbest, zbiorcze określenie grupy włóknistych krzemianów, np. chryzotylu, krokidolitu, amozytu lub tremolitu. Z azbestu wytwarza się przędzę i tkaniny. Substancja ta może być stosowana jako spoiwo wiążące w produkcji paneli dachowych (eternit), paneli izolacyjnych, ścianek działowych i podłóg.
• Dawniej stosowano produkty azbestowe do izolacji rur i kotłów parowych oraz jako okładziny hamulcowe.
• Obecnie azbest jest rzadko stosowany, ale skutki mogą wystąpić wiele lat po ekspozycji. Dlatego ważne jest, aby poinformować o tym lekarza.
• Azbestoza jest nadal najczęstszym rodzajem pylicy w krajach uprzemysłowionych.

Krzemica

• Krzemicę wywołuje kwas krzemowy lub dwutlenek krzemu występujący w takich minerałach jak kwarc, krystobalit i trydymit. Kwarc jest najpowszechniej występującym minerałem w skorupie ziemskiej i występuje w niemal wszystkich pyłach mineralnych w kopalniach, kamieniołomach i podobnych miejscach pracy.
• Minerały przetwarzane przemysłowo, np. skalenie, mika, talk, kaolin, i występujące w glebie okrzemki zawierają różne ilości dwutlenku krzemu.

Antrakoza

• Antrakoza jest spowodowana wdychaniem pyłu węglowego.
• Na tę chorobę zapada około 12% górników i 50% tych, którzy przepracowali w kopalni więcej niż 20 lat.

Objawy

W większości przypadków objawy rozwijają się stopniowo. Zwykle pierwszym objawem zauważanym przez pacjenta są nasilające się trudności z oddychaniem podczas wysiłku. Łagodny suchy kaszel również nie należy do rzadkości. W miarę postępu choroby pacjent odczuwa coraz większe trudności w oddychaniu, a jeśli blizny są rozległe, pacjent może również odczuwać duszność w spoczynku.

Diagnostyka

Pierwsze objawy przypominają wiele chorób płuc i serca, co utrudnia diagnozę we wczesnym stadium. Kluczowe znaczenie dla trafnego rozpoznania ma historia choroby. Dlatego ważne jest, aby pacjent dostarczył lekarzowi jak najwięcej informacji, zwłaszcza na temat swojego środowiska pracy.

Lekarz przeprowadza badanie fizykalne i pobiera próbki krwi, aby na tej podstawie postawić dokładne rozpoznanie. Badania czynnościowe płuc pozwalają określić rodzaj choroby płuc. Bliznowacenie płuc jest niemal zawsze widoczne na zdjęciu rentgenowskim. Jeśli zdjęcia rentgenowskie nie rozwieją wszystkich wątpliwości, można pobrać próbkę tkanki płucnej i przebadać ją pod mikroskopem. Czasami znajduje się przy tym cząstki pyłu, które leżą u podłoża choroby.

Leczenie

Podobnie jak każda inna tkanka bliznowata, również ta w płucach nie zanika. Pacjent musi się zatem liczyć z tym, że zadyszka może nigdy nie ustąpić. Głównym celem leczenia jest zapobieganie dalszemu bliznowaceniu. Dlatego najważniejszym działaniem jest znalezienie przyczyny choroby i jej wyeliminowanie. Może to zapobiec dalszemu bliznowaceniu i pomóc w pewnym stopniu złagodzić objawy. Niestety nie zawsze udaje się zatrzymać przebieg choroby.

Dodatkowe informacje

• Sarkoidoza
• Kortyzon
• Pylica płuc — informacje dla personelu medycznego

Autorzy

• Philipp Ollenschläger, dziennikarz medyczny, Kolonia