Co to jest zapalenie skórno-mięśniowe?

Zapalenie skórno-mięśniowe to ciężka choroba reumatyczna, które atakuje skórę i mięśnie. Objawy rozwijają się powoli, a pierwsze pojawia się często osłabienie mięśni bioder i barków. Spadek siły mięśniowej może również dotyczyć ud i górnych partii ramion. Chorzy często odczuwają w obrębie tych mięśni ból i dyskomfort. Bólom mięśni mogą towarzyszyć różne postaci czerwono-fioletowej wysypki skórnej.

Zapalenie skórno-mięśniowe jest rzadką chorobą, która najczęściej dotyka dzieci w wieku 5–14 lat i dorosłych w wieku ok. 40 lat.

Mogą jej towarzyszyć następujące objawy: problemy z wchodzeniem po schodach, podnoszeniem ramion lub wstawaniem. Niekiedy problemów może nastręczać przełykanie. Często występuje również gorączka, osłabienie i utrata apetytu.

Wśród chorób zapalnych mięśni szkieletowych (zapalenia mięśni) wyróżniamy cztery główne postaci zapalenia mięśni: zapalenie skórno-mięśniowe, zapalenie wielomięśniowe, martwicze zapalenie mięśni i sporadyczne wtrętowe zapalenie mięśni.

Przyczyna

Zapalenie skórno-mięśniowe jest spowodowane wadliwą reakcją układu immunologicznego, która prowadzi do tego, że atakuje on własne tkanki organizmu, zwłaszcza mięśnie i naczynia krwionośne, i powoduje zaburzenia ukrwienia skóry. Choroby tego rodzaju noszą nazwę zaburzeń autoimmunologicznych. Dotychczas nie jest wiadomo, dlaczego układ immunologiczny reaguje w ten sposób. Pewną rolę w tej chorobie odgrywają prawdopodobnie czynniki środowiskowe.

Rozpoznanie

W razie podejrzenia zapalenia skórno-mięśniowego lekarz przeprowadza badanie czynności mięśni pacjenta. Ponadto bada skórę, stawy, płuca, serce i przewód pokarmowy. Potwierdzenie rozpoznania mogą przynieść wyniki niektórych badań krwi. W szpitalu wykonuje się badania przewodnictwa nerwowego (elektromiografię, EMG) i zwykle pobiera się próbkę tkanki (biopsja). Konieczne może się okazać wykonanie innych badań, na przykład zdjęcia rentgenowskiego.

Terapia

Zastosowanie znajdują różnorodne leki. Często stosuje się glikokortykoidy oraz niektóre rodzaje chemoterapii. Konieczne może być leczenie przez całe życie.

Poprzez aktywność fizyczną pacjent sam może się przyczynić do powodzenia leczenia. Łagodząco na objawy mogą wpływać zarówno ćwiczenia rozciągające, jak i trening wytrzymałościowy oraz siłowy. Powodzenie leczenia często może wspomóc także fizjoterapeuta, układając odpowiedni program ćwiczeń. Również zdrowa dieta może się przyczynić do osłabienia objawów. Pod wpływem światła słonecznego stan chorego może się pogorszyć, dlatego należy stosować środki ochronne z wysokim filtrem UV i unikać silnie nasłonecznionych miejsc.

Osoby mające problemy z przełykaniem nie powinny jeść w ciągu ostatnich godzinach przed spaniem. Należy też w razie konieczności podjąć dalsze środki ostrożności, aby zapobiec zakrztuszeniu się pacjenta.

Rokowanie

Bez leczenia choroba stopniowo postępuje. Dzięki nowoczesnym metodom leczenia natomiast u większości chorych następuje poprawa, a często dochodzi wręcz do całkowitego wyleczenia. Część pacjentów ma dolegliwości, które utrzymują się całymi latami.

Dodatkowe informacje

• Zapalenie skórno-mięśniowe — informacje dla lekarzy

Autorzy

• Marie-Christine Fritzsche, lekarz, Freiburg
• Anna Zwierzchowska, lekarz, Kraków (edytor)