Szczepienie przeciw meningokokom

Status szczepienia

  • Szczepienie zalecane

Preparaty

  • Preparaty szczepionek przeciwko meningokokom:
    • przeciwko meningokokom grupy B, rekombinowane, podanie domięśniowe
      • dolna granica wieku rejestracji zależna od preparatu (najwcześniej od ukończenia 2. miesiąca życia)
    • przeciwko meningokokom grupy C, skoniugowana, adsorbowana, podanie domięśniowe
      • rejestracja od ukończenia 2. miesiąca życia
    • przeciwko meningokokom grupy A, C, W-135, Y, polisacharydowe, skoniugowane, podanie domięśniowe
      • dolna granica wieku rejestracji zależna od preparatu (najwcześniej od ukończenia 6. tygodnia życia)

Schemat szczepienia

  • Szczepienie przeciwko meningokokom grupy B (schematy różnią się w zależności od preparatu, patrz ChPL):
    • szczepienie podstawowe:
      • 2-5 miesięcy:
        • szczepienie pierwotne: 2 dawki w odstępie 8 tygodni lub 3 dawki odstępach 4 tygodni
        • szczepienie uzupełniające: w wieku 12–15 miesięcy, co najmniej 6 miesięcy od ostatniej dawki
      • 6-11 miesięcy:
        • szczepienie pierwotne: 2 dawki w odstępie 8 tygodni
        • szczepienie uzupełniające: w 2. rż., co najmniej 2 miesiące od ostatniej dawki
      • 12-23 miesiące:
        • szczepienie pierwotne: 2 dawki w odstępie 8 tygodni
        • szczepienie uzupełniające: 12–23 miesiące od ostatniej dawki
      • ≥ 2 lat: 2 dawki w odstępie 4 tygodni
    • szczepienie przypominające: można rozważyć podanie dawki przypominającej zgodnie z obowiązującymi zaleceniami u osób narażónych w sposb ciągły na zamkażenie N. meningitidis
  • Szczepienie przeciwko meningokokom grupy C:
    • szczepienie podstawowe:
      • 2 - 4 miesiąc życia: 2 dawki w odstępie 8 tygodni
      • > 4 miesiąca życia: 1 dawka
    • szczepienie przypominające
      • 2 - 4 miesiąc życia: 1 dawka w 12.–13. miesiącu życia, po upływie co najmniej 6 miesięcy od ostatniej dawki
      • > 4 miesiąca życia: brak
  • Szczepienie przeciwko meningokokom grupy A, C, W-135, Y (schematy różnią się w zależności od preparatu, patrz ChPL):
    • szczepienie podstawowe
      • 6 tygodni do 5 miesięcy: 2 dawki odstępie 8 tygodni
      • ≥ 6 miesięcy: 1 dawka
    • szczepienie przypominające
      • 6 tygodni do 11 miesięcy: 1 dawka w wieku 12 miesięcy,  co najmniej 2 miesiące od ostatniej dawki
      • ≥ 12 miesięcy: brak
  • Miejsce szczepienia przeciw meningokokom w Kalendarzu Szczepień - patrz artykuł: Program Szczepień Ochronnych

Wskazania

  • Jako szczepienie zalecane1:
    • niemowlętom od ukończenia 6. tygodnia życia lub 8. tygodnia życia w zależności od rodzaju szczepionki
    • dzieciom w wieku od ukończenia 2. miesiąca życia z grup ryzyka zaburzeń odporności oraz szczególnie narażonym na zachorowanie nastolatkom i osobom dorosłym, w szczególności powyżej 65. roku życia
    • dzieciom i osobom dorosłym z wrodzonymi niedoborami odporności:
      • z anatomiczną lub czynnościową asplenią
      • zakażonym wirusem HIV
      • nowotworem złośliwym
      • chorobą reumatyczną
      • przewlekłą chorobą nerek i wątroby
      • leczonym ekulizumabem z powodu napadowej nocnej hemoglobinurii lub atypowego zespołu hemolityczno- mocznicowego
      • przed i po przeszczepieniu szpiku
      • osobom leczonym immunosupresyjnie
    • dzieciom i osobom dorosłym narażonym na ryzyko inwazyjnej choroby meningokokowej:
      • z bliskim kontaktem z chorym lub materiałem zakaźnym (personel medyczny, pracownicy laboratorium)
      • przebywającym w zbiorowiskach (przedszkolach, żłobkach, domach studenckich, internatach, koszarach)
      • osobom z zachowaniem sprzyjającym zakażeniu (intymne kontakty z nosicielem lub osobą chorą, np. głęboki pocałunek)
      • osobom podróżującym
  • Szczepieniami szczepionką skoniugowaną powinny zostać objęte osoby narażone na zakażenie, zamieszkałe na terenach na których występiły nowe ogniska zachorowań meningokokowych2

Przeciwwskazania

  • Ogólnie przyjęte przeciwwskazania do szczepień, brak specyficznych przeciwwskazań

Niepożądane odczyny poszczepienne

  • Mogą wystąpić:
    • objawy ogólne: gorączka, złe samopoczucie, wymioty, utrata apetytu, bóle mięśniowe
    • objawy miejscowe: ból, obrzęk i zaczerwienienie w miejscu podania

Informacje dodatkowe

  • W Polsce dominują zakażenia spowodowane serogrupą B N. meningitidis, meningokoki serogrupy C i W to zwykle przypadki zawleczone
  • Według polskich rekomendacji dotyczących szczepień przeciwko meningokokom zaleca się:
    • rozpoczęcie szczepień przeciwko meningokokom w pierwszym półroczu życia z zastosowaniem preparatów przeciwko grupie B oraz A, C, W-135, Y i podawanie obu szczepionek na jednej wizycie
    • profilaktyczne podawanie paracetamolu dzieciom do lat 2 szczepionych przeciwko meningokokom grupy B
    • podawanie dawek przypominających szczepionek przeciwko meningokokom grup B oraz A, C, W-135, Y pacjentom z grup zwiększonego ryzyka inwazyjnej choroby meningokokowej
    • czynne i zdecydowane zalecanie szczepienia przeciwko meningokokom dzieciom i dorosłym

Źródła

Piśmiennictwo

  1. Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 31 października 2024 r. w sprawie Programu Szczepień Ochronnych na rok 2025, DZ. URZ. Min. Zdr. 2024.93 dziennikmz.mz.gov.pl
  2. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 kwietnia 2009 r. w sprawie metod zapobiegania zakażeniom meningokokowym, Dz.U. 2009r., nr 56, poz 456 isap.sejm.gov.pl
  3. Wakcynologia praktyczna; red. Ciechanowski P, Mrożek-Budzym D; wyd. Alfa-medica press, wydanie IX, 2023
  4. Kuchar E., Czajka H. et. al. Aktualizacja rekomendacji dotyczących szczepień przeciwko meningokokom dzieci i osób dorosłych na 2024 rok, Przegląd Pediatryczny 2024; 53 przegladpediatryczny.pl

Autorzy

  • Natalia Jagiełła, specjalista medycyny rodzinnej, Kraków

Link lists

Authors

Previous authors

Updates

Gallery

Snomed

Click to edit