Status szczepienia
- Szczepienie zalecane
Preparaty
- Preparaty szczepionek przeciwko meningokokom:
- przeciwko meningokokom grupy B, rekombinowane, podanie domięśniowe
- dolna granica wieku rejestracji zależna od preparatu (najwcześniej od ukończenia 2. miesiąca życia)
- przeciwko meningokokom grupy C, skoniugowana, adsorbowana, podanie domięśniowe
- rejestracja od ukończenia 2. miesiąca życia
- przeciwko meningokokom grupy A, C, W-135, Y, polisacharydowe, skoniugowane, podanie domięśniowe
- dolna granica wieku rejestracji zależna od preparatu (najwcześniej od ukończenia 6. tygodnia życia)
- przeciwko meningokokom grupy B, rekombinowane, podanie domięśniowe
Schemat szczepienia
- Szczepienie przeciwko meningokokom grupy B (schematy różnią się w zależności od preparatu, patrz ChPL):
- szczepienie podstawowe:
- 2-5 miesięcy:
- szczepienie pierwotne: 2 dawki w odstępie 8 tygodni lub 3 dawki odstępach 4 tygodni
- szczepienie uzupełniające: w wieku 12–15 miesięcy, co najmniej 6 miesięcy od ostatniej dawki
- 6-11 miesięcy:
- szczepienie pierwotne: 2 dawki w odstępie 8 tygodni
- szczepienie uzupełniające: w 2. rż., co najmniej 2 miesiące od ostatniej dawki
- 12-23 miesiące:
- szczepienie pierwotne: 2 dawki w odstępie 8 tygodni
- szczepienie uzupełniające: 12–23 miesiące od ostatniej dawki
- ≥ 2 lat: 2 dawki w odstępie 4 tygodni
- 2-5 miesięcy:
- szczepienie przypominające: można rozważyć podanie dawki przypominającej zgodnie z obowiązującymi zaleceniami u osób narażónych w sposb ciągły na zamkażenie N. meningitidis
- szczepienie podstawowe:
- Szczepienie przeciwko meningokokom grupy C:
- szczepienie podstawowe:
- 2 - 4 miesiąc życia: 2 dawki w odstępie 8 tygodni
- > 4 miesiąca życia: 1 dawka
- szczepienie przypominające:
- 2 - 4 miesiąc życia: 1 dawka w 12.–13. miesiącu życia, po upływie co najmniej 6 miesięcy od ostatniej dawki
- > 4 miesiąca życia: brak
- szczepienie podstawowe:
- Szczepienie przeciwko meningokokom grupy A, C, W-135, Y (schematy różnią się w zależności od preparatu, patrz ChPL):
- szczepienie podstawowe:
- 6 tygodni do 5 miesięcy: 2 dawki odstępie 8 tygodni
- ≥ 6 miesięcy: 1 dawka
- szczepienie przypominające:
- 6 tygodni do 11 miesięcy: 1 dawka w wieku 12 miesięcy, co najmniej 2 miesiące od ostatniej dawki
- ≥ 12 miesięcy: brak
- szczepienie podstawowe:
-
Miejsce szczepienia przeciw meningokokom w Kalendarzu Szczepień - patrz artykuł: Program Szczepień Ochronnych
Wskazania
- Jako szczepienie zalecane1:
- niemowlętom od ukończenia 6. tygodnia życia lub 8. tygodnia życia w zależności od rodzaju szczepionki
- dzieciom w wieku od ukończenia 2. miesiąca życia z grup ryzyka zaburzeń odporności oraz szczególnie narażonym na zachorowanie nastolatkom i osobom dorosłym, w szczególności powyżej 65. roku życia
- dzieciom i osobom dorosłym z wrodzonymi niedoborami odporności:
- z anatomiczną lub czynnościową asplenią
- zakażonym wirusem HIV
- nowotworem złośliwym
- chorobą reumatyczną
- przewlekłą chorobą nerek i wątroby
- leczonym ekulizumabem z powodu napadowej nocnej hemoglobinurii lub atypowego zespołu hemolityczno- mocznicowego
- przed i po przeszczepieniu szpiku
- osobom leczonym immunosupresyjnie
- dzieciom i osobom dorosłym narażonym na ryzyko inwazyjnej choroby meningokokowej:
- z bliskim kontaktem z chorym lub materiałem zakaźnym (personel medyczny, pracownicy laboratorium)
- przebywającym w zbiorowiskach (przedszkolach, żłobkach, domach studenckich, internatach, koszarach)
- osobom z zachowaniem sprzyjającym zakażeniu (intymne kontakty z nosicielem lub osobą chorą, np. głęboki pocałunek)
- osobom podróżującym
- Szczepieniami szczepionką skoniugowaną powinny zostać objęte osoby narażone na zakażenie, zamieszkałe na terenach na których występiły nowe ogniska zachorowań meningokokowych2
Przeciwwskazania
- Ogólnie przyjęte przeciwwskazania do szczepień, brak specyficznych przeciwwskazań
Niepożądane odczyny poszczepienne
- Mogą wystąpić:
- objawy ogólne: gorączka, złe samopoczucie, wymioty, utrata apetytu, bóle mięśniowe
- objawy miejscowe: ból, obrzęk i zaczerwienienie w miejscu podania
Informacje dodatkowe
- W Polsce dominują zakażenia spowodowane serogrupą B N. meningitidis, meningokoki serogrupy C i W to zwykle przypadki zawleczone
- Według polskich rekomendacji dotyczących szczepień przeciwko meningokokom zaleca się:
- rozpoczęcie szczepień przeciwko meningokokom w pierwszym półroczu życia z zastosowaniem preparatów przeciwko grupie B oraz A, C, W-135, Y i podawanie obu szczepionek na jednej wizycie
- profilaktyczne podawanie paracetamolu dzieciom do lat 2 szczepionych przeciwko meningokokom grupy B
- podawanie dawek przypominających szczepionek przeciwko meningokokom grup B oraz A, C, W-135, Y pacjentom z grup zwiększonego ryzyka inwazyjnej choroby meningokokowej
- czynne i zdecydowane zalecanie szczepienia przeciwko meningokokom dzieciom i dorosłym
Źródła
Piśmiennictwo
- Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 31 października 2024 r. w sprawie Programu Szczepień Ochronnych na rok 2025, DZ. URZ. Min. Zdr. 2024.93 dziennikmz.mz.gov.pl
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 kwietnia 2009 r. w sprawie metod zapobiegania zakażeniom meningokokowym, Dz.U. 2009r., nr 56, poz 456 isap.sejm.gov.pl
- Wakcynologia praktyczna; red. Ciechanowski P, Mrożek-Budzym D; wyd. Alfa-medica press, wydanie IX, 2023
- Kuchar E., Czajka H. et. al. Aktualizacja rekomendacji dotyczących szczepień przeciwko meningokokom dzieci i osób dorosłych na 2024 rok, Przegląd Pediatryczny 2024; 53 przegladpediatryczny.pl
Autorzy
- Natalia Jagiełła, specjalista medycyny rodzinnej, Kraków