Status szczepienia

• Szczepienie obowiązkowe w ramach profilaktyki poekspozycyjnej wścieklizny lub zalecane dla szczególnych grup pacjentów - patrz: WSKAZANIA
• Więcej informacji na temat profilaktyki poekspozycyjnej wścieklizny - patrz artykuł:  Profilaktyka poekspozycyjna - wścieklizna

Preparaty

• Zarejestrowany jeden preparat szczepionki przeciw wściekliźnie:
  • szczepionka inaktywowana, podanie domięśniowe lub podskórne

Schemat szczepienia

• Szczepienie przedekspozycyjne: 
  • szczepienie podstawowe:
    • schemat tradycyjny: 0, 7, 21 (lub 28) doba - podanie domięśniowe
    • schemat tygodniowy: 0, 7 doba - podanie domięśniowe lub 0 (2 dawki), 7 (2 dawki) doba - podanie podskórne
      • schemat tygodniowy nie powinien być stosowany u pacjentów z obniżoną odpornością
  • szczepienie przypominające: 1 dawka co 2 - 5 lat
    • u pacjentów stale narażonych na kontakt z wirusem, lepsza opcją jest doszczepianie pod kontrolą przeciwciał  (za miano ochronne uznaje się stężenie >0,5 j.m./ml), niż podawanie dawek przypominających
    • przeciwciała na poziomie ochronnym po szczepieniu podstawowym utrzymują się co najmniej 5 lat
• Szczepienie poekspozycyjne - kwalifikację przeprowadza lekarz specjalista chorób zakaźnych¹:
  • ekspozycja w przypadku pacjentów wcześniej nieszczepionych przeciwko wściekliźnie:
    • schemat Essen: 0, 3, 7, 14, 28 doba
    • schemat Zagrzeb: 0 (2 dawki), 7, 21 doba
    • w przypadku schematu Zagrzeb i konieczności podania dwóch dawek szczepionki w pierwszej dobie, należy podać je w osobne okolice anatomiczne
  • ekspozycja w przypadku pacjentów uprzednio szczepionych przeciwko wsciekliźnie:
    • 0, 3 doba
    • dotyczy osób szczepionych w ramach profilaktyki poeskpozycyjnej w przeszłości lub szczepionych w ramach szczepień zalecanych
    • jako osoby uprzednio szczepione traktujemy (wg WHO): osoby zaszczepione w ramach szczepień profilaktycznych pełnym schematem lub szczepione w ramach szczepień poekspozycyjnych (w przypadku niepełnej profilaktyki poekspozycyjnej, minimum 2 dawki) i mogą ten fakt udokumentować

• Miejsce szczepienia przeciw wściekliźnie w Kalendarzu Szczepień - patrz artykuł: Program Szczepień Ochronnych

Wskazania

• Jako szczepienie obowiązkowe - poekspozycyjne:
  • swoiste zapobieganie wściekliźnie u osób mających styczność ze zwierzęciem chorym lub podejrzanym o zakażenie wirusem wścieklizny
  • więcej informacji na temat profilaktyki poekspozycyjnej wścieklizny - patrz artykuł:  Profilaktyka poekspozycyjna - wścieklizna
• Jako szczepienia zalecane - przedekspozycyjne:
  • osobom planującym pobyt w regionie występowania zagrożenia zakażeniem wirusem wścieklizny¹ 
  • zgodnie z rozpodządzeniem o szczepieniach pracowniczych²³: dla osób narażonych na kontakt z wirusem w ramach pracy zawodowej (diagnostyka laboratoryjna wścieklizny, kontakt z nietoperzami, lekarze i technicy weterynarii)
    • w tych przypadkach szczepienie finansowane jest przez pracodawcę

Przeciwwskazania

• W przypadku szczepień przedekspozycyjnych przeciwko wściekliźnie przeciwwskazaniem do szczepień jest wystąpienie ciężkiej reakcji alergicznej po poprzedniej dawce szczepionki
• W przypadku profilaktyki poekspozycyjnej przeciwko wściekliźnie (szczepienie, podanie immunoglobulin) - BRAK PRZECIWWSKAZAŃ - wynika to z faktu, iż wścieklizna jest chorobą śmiertelną, a swoista profilaktyka poekspozycyjna jest jedyną metodą zapobiegającą zgonom osób narażonych.

Niepożądane odczyny poszczepienne

• Mogą wystąpić:
  • odczyny miejscowe: zaczerwienienie w miejscu podania, obrzęk, ból
  • odczyny ogólne: gorączka, bóle głowy, pokrzywka

Informacje dodatkowe

• Więcej informacji na temat profilaktyki poekspozycyjnej wścieklizny - patrz artykuł:  Profilaktyka poekspozycyjna - wścieklizna
• W każdym przypadku pogryzienia przez zwierzę, wymagającym kwalifikacji do zastosowania swoistej profilatyki przeciwko wściekliźnie należy skierować pacjenta na pilną konsultację w poradni chorób zakaźnych - kwalifikację do podania profilaktyki poekspozycyjnej przeprowadza lekarz chorób zakaźnych
• Szczepienia przedekspozycyjne może przeprowadzić każdy POZ. 

• W Polsce oraz innych krajach rozwiniętych dzięki masowym szczepieniom zwierząt dzikich i domowych oraz profilaktyce przed- i poekspozycyjnej, wścieklizna została niemal całkowicie wyeliminowana.

  • ostatnie zarejestrowane przypadki wścieklizny u ludzi w Polsce miały miejsce w roku 2000 i 2002
  • masowe szczepienia lisów żywą szczepionką doustną rozrzucaną drogą powietrzną są przeprowadzane w Polsce zgodnie z rozporządzeniem ministra rolnictwa w sprawie przeprowadzania ochronnych szczepień lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie¹
  • zgodnie z ustawą o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt⁴, właściciele psów, po ukończeniu przez zwierzę 3 miesięcy są zobowiązani do ich corocznych szczepień, natomiast szczepienia kotów są zalecane