Co to jest wypadanie i wypadnięcie macicy?

Definicja

Wypadanie macicy to stan, w którym macica obniża się w pochwie. Wypadnięcie macicy to poważne obniżenie macicy, w którym narząd ten wystaje z kanału pochwy (łac. prolapsus uteri). Jeśli macica została już usunięta chirurgicznie, kikut pochwy może się jeszcze obniżyć.

Ze względu na lokalizację pomiędzy narządami miednicy, często dochodzi również do uszkodzenia pęcherza moczowego i jelit. Oprócz wypadania macicy może dojść również do uszkodzenia następujących narządów:

• Wpuklanie się części jelita cienkiego w tylną ścianę pochwy (enterocele)
• Wpuklanie się części odbytnicy w tylną ścianę pochwy (rectocele)
• Wpuklanie się pęcherza moczowego w przednią ścianę pochwy (cystocele)

Wypadanie macicy

Wypadnięcie macicy

Rectocele

Enterocele 

Enterocele 

Objawy

Zakres objawów różni się w zależności od osoby – wiele kobiet nie ma żadnych objawów. Osoby dotknięte chorobą często odczuwają ucisk w okolicy narządów płciowych. Przy wypadniętej macicy szyjka macicy wystaje z kanału pochwy, dlatego dotknięte nią kobiety mogą odczuwać dyskomfort podczas siedzenia.

Objawy nasilają się przy staniu, kaszlu, zaparciach i intensywnej aktywności fizycznej, ustępują w pozycji leżącej. Objawy zwykle nasilają się w ciągu dnia.

Wypadanie narządu może prowadzić do osłabienia pęcherza (nietrzymania moczu) z mimowolnym wyciekiem moczu. Całkowite opróżnianie pęcherza może być również zaburzone, przez co resztki moczu zalegające w pęcherzu, co z kolei sprzyja namnażaniu się bakterii, a tym samym może sprzyjać zapaleniom pęcherza moczowego.

Wypadanie macicy może również wpływać na życie seksualne, powodując ból podczas stosunku płciowego.

Przyczyny

Dno miednicy składa się z mięśni i tkanki łącznej (tkanki podporowej). Utrzymuje narządy w dolnej części jamy brzusznej na miejscu. Do wypadania mogą przyczynić się osłabione mięśnie, więzadła i powięzi otaczających narządów.

Ciąża i poród obciążają dno miednicy i otaczające je struktury. Może to spowodować przesunięcie narządów miednicy w dół. Predyspozycje genetyczne również odgrywają rolę w wytrzymałości tkanki łącznej.

Wraz z wiekiem i liczbą porodów wzrasta ryzyko wypadania lub wypadnięcia, a wytrzymałość tkanki maleje. Po menopauzie stężenie estrogenów w organizmie spada, co może sprzyjać osłabieniu struktur dna miednicy.

Czynności, które wiążą się z podnoszeniem ciężkich przedmiotów zwiększają ciśnienie w jamie brzusznej, przez co mogą wywołać wypadanie lub wypadnięcie. Nadwaga i przewlekły kaszel nasilają objawy z powodu dodatkowego ucisku na narządy podbrzusza i miednicy.

Częstość występowania

Najczęściej do wypadnięcia dochodzi po menopauzie. Młodsze kobiety po urodzeniu dziecka również mogą być dotknięte tym problemem.

Połowa wszystkich kobiet doświadcza w ciągu swojego życia wypadania macicy lub sąsiednich narządów. Nie zawsze jednak wiąże się to z dolegliwościami wymagającymi leczenia.

Badania dodatkowe

Rozpoznanie stawia się na podstawie charakterystycznych dolegliwości i potwierdza badaniem ginekologicznym. Wykonuje się badanie palpacyjne pochwy i ocenia mięśnie dna miednicy. W razie potrzeby przeprowadza się również badanie palpacyjne odbytnicy.

Dalsze możliwe badania obejmują badanie ultrasonograficzne narządów miednicy, bardziej szczegółowe badania pęcherza moczowego i nerek oraz kontrolę mięśni dna miednicy.

Leczenie

Celem terapii jest złagodzenie objawów, a tym samym poprawa jakości życia.

Subiektywne dolegliwości pacjentki mają decydujące znaczenie dla planowania terapii. W przypadku łagodnego wypadania i niewielkich dolegliwości, można poczekać i zobaczyć, ponieważ często dochodzi do samoistnej regresji.

Trening mięśni dna miednicy

Trening mięśni dna miednicy może mieć pozytywny wpływ na przebieg choroby. Pacjentki w dłuższej perspektywie mogą wykonywać trening samodzielnie, ale najlepiej, aby przy ćwiczeniu prawidłowych technik wspierali je fizjoterapeuci.

Utrata masy ciała przy nadwadze

W przypadku nadwagi zalecana jest utrata masy ciała. Poza tym powinno się unikać podnoszenia lub przenoszenia ciężkich przedmiotów. W niektórych przypadkach łagodne wypadnięcie może ustąpić po zastosowaniu tych środków.

Terapia estrogenowa

Często zalecana jest miejscowa terapia estrogenowa w postaci kremu lub czopków dopochwowych, która może być również stosowana w celu przygotowania do dalszego leczenia, takiego jak terapia pessarami. Terapia estrogenowa wzmacnia błony śluzowe pochwy, a tym samym pomaga zmniejszyć odleżyny, a także uczucie ucisku, które może być spowodowane przez założenie pessara.

Pessar

Stosowanie pessara może złagodzić objawy wypadania dna miednicy. Pessary wykonane są z plastiku lub silikonu i występują w różnych kształtach (kostka, pierścień, miseczka). Wprowadzane są do pochwy i podtrzymują obniżone narządy. Stałe stosowanie pessarów może złagodzić objawy i zapobiec ich nasileniu u wielu kobiet.

.

Pessar pierścieniowy unosi i stabilizuje dno pęcherza moczowego.

Operacja

W przypadku nasilonych objawów i gdy inna terapia nie przyniosła rezultatu, można rozważyć zabieg chirurgiczny. W zależności od rodzaju i rozległości wypadania macicy, dostępne są różne techniki. Często macica jest zachowywana, a wypadanie leczy się poprzez wprowadzenie siatki lub przymocowanie jej do więzadeł narządów jamy brzusznej.

W niektórych przypadkach macica jest usuwana całkowicie.

 Rokowanie

Łagodne wypadnięcia mogą ustąpić samoistnie. Wypadnięcia wyższego stopnia mają tendencję do pogarszania się, jeśli nie są leczone, zwłaszcza gdy w dolnej części jamy brzusznej nadal występuje wysokie ciśnienie (np. z powodu regularnego podnoszenia ciężkich przedmiotów).

W przypadku cystocele (obniżenie pęcherza moczowego) opróżnianie pęcherza może być utrudnione, co może prowadzić do zalegania moczu w pęcherzu i powtarzających się zakażeń układu moczowego. W takim przypadku należy podjąć leczenie.

Stosowanie pessarów może powodować odleżyny na szyjce macicy.

Operacja dobrze rokuje, ale nie można wykluczyć nawrotów.

Dodatkowe informacje

• Nietrzymanie moczu u kobiet
• Zakażenia układu moczowego u kobiet
• Nadwaga
• Obniżenie narządu rodnego/wypadnięcie narządu rodnego – Informacje dla lekarzy