Co to jest zapalenie brzegów powiek?

Definicja

Zapalenie brzegów powiek lub zapalenie powiek to ostry lub przewlekły stan zapalny powodowany zakażeniem. Może też stanowić objaw innego schorzenia podstawowego.

Objawy

Objawami zapalenia brzegów powiek są podrażnienie, uczucie pieczenia i swędzenie na brzegu powieki oraz zaczerwieniona zgrubiała powieka. Osoby chore zgłaszają obecność wydzieliny i przesuszonej, łuszczącej się skóry na brzegach powiek, szczególnie rano. Dodatkowo pojawia się częste mruganie i nadwrażliwość na światło. Jeśli choroba dotyka również spojówki, widoczne jest zaczerwienienie oka (zapalenie spojówek).

Dolegliwości pojawiają się najpierw w jednym oku, a w miarę przebiegu choroby często rozprzestrzeniają się na drugie oko. Zmiany dotyczą albo zewnętrznego albo wewnętrznego obszaru brzegu powieki.

Najczęstszą przyczyną zapalenia brzegów powiek są bakterie występujące naturalnie na skórze (gronkowce). Ponadto zapalenie powiek może być wywołane przez inne bakterie lub wirusy (np. wirusy opryszczki), a także roztocza lub wszy łonowe, które znajdują się na powiekach.

Częstość występowania 

• Zapalenie brzegów powiek jest jedną z najczęstszych chorób oczu.
Prawdopodobieństwo wystąpienia zapalenia brzegów powiek jest znacznie zwiększone przy chorobach skóry np.:
• wyprysk łojotokowy (nadmierne łuszczenie się skóry)
• wyprysk atopowy lub atopowe zapalenie skóry (tworzenie się suchych, zaczerwienionych obszarów skóry z towarzyszącym świądem)
• trądzik różowaty (zaczerwienienie twarzy z powiększonymi naczynkami krwionośnymi i krostami)
• choroby ziarniniakowe (przewlekłe choroby zapalne naczyń krwionośnych)
• Na zapalenie brzegów powiek często cierpią też osoby, które mają zbyt suche oczy lub alergie np. na kosmetyki do oczu lub na krople do oczu.

Badania

Typowe dla zapalenia brzegów powiek są zaczerwienione i spuchnięte powieki. Często występuje wydzielina i przesuszona, łuszcząca się skóra na brzegach powiek, a także blizny z częściowo wypadniętymi rzęsami. Ponadto od czasu do czasu tworzą się pęcherze, które mogą swędzieć. Rozpoznanie jest zazwyczaj łatwe do postawienia poprzez dokładne obejrzenie miejsc dotkniętych chorobą.

Lekarz sprawdzi czy brzeg powieki drugiego oka lub same oczy są również zmienione chorobowo. Może być również konieczne zbadanie innych obszarów ciała, takich jak skóra, w celu ustalenia obecności choroby powodującej dolegliwości.

Skierowanie do gabinetu okulistycznego jest konieczne, jeśli zapalenie brzegów powiek występowało częściej lub jeśli ma Pan(i) dodatkowe choroby, które mogą być jego przyczyną (patrz sekcja: Częstość występowania).

Leczenie

• Ważna jest staranna higiena oczu.
• Ostre zapalenie leczy się kroplami lub maściami do oczu z antybiotykiem, które działają przeciw nadmiernemu rozwojowi bakterii.
• Dodatkowo może być konieczne zastosowanie kremu z hydrokortyzonem lub kombinacji obu tych środków.
• W przypadku przewlekłego zapalenia brzegów powiek zaleca się stosowanie preparatów zastępujących łzy oraz ciepłych, wilgotnych okładów.
• Jeśli zdiagnozowano u Pana(i) schorzenie, które jest przyczyną zapalenia brzegów powiek, to również należy je leczyć.

Co można zrobić we własnym zakresie?

Istnieją pewne środki, które może Pan(i) podjąć, aby samodzielnie złagodzić objawy. Szczególnie ważne jest utrzymanie czystości okolic oczu. Należy unikać częstego i silnego pocierania oczu. Zapalenie może więc łatwo przenieść się na drugie oko.

Ogromne znaczenie ma dokładne oczyszczenie powiek. W tym celu należy stosować ciepłe, wilgotne okłady od dwóch do czterech razy dziennie. Dodatkowo zaleca się usunięcie łuszczącej się skóry z brzegu powieki za pomocą wacika i szamponu dla dzieci. W pielęgnacji skóry powiek często pomocne jest również stosowanie zwykłej maści do oczu.

Z reguły nie zaleca się noszenia soczewek kontaktowych do czasu ustąpienia stanu zapalnego, ponieważ mogą one dodatkowo podrażniać oko. Ponadto nie powinno się nakładać kosmetyków na oczy.

Profilaktyka 

 W celu zapobiegania zaleca się regularne staranne czyszczenie i pielęgnację powiek. Substytuty łez pomagają w przeciwdziałaniu suchości oczu.

Rokowanie

Rokowanie jest dobre. Z reguły niepowikłane zapalenie brzegów powiek goi się samoistnie. Często jednak występują nawroty, które wymagają powtórzenia leczenia.

Dokładna higiena oczu jest szczególnie ważna w leczeniu stanów ostrych i zapobieganiu nawrotom choroby.

Dodatkowe informacje

• Zakaźne zapalenie spojówek
• Atopowe zapalenie skóry
• Wyprysk łojotokowy
• Trądzik różowaty
• Zapalenie powiek – informacje dla lekarzy

Autor

• Catrin Grimm, lekarz w trakcie specjalizacji z psychiatrii i psychoterapii dzieci i młodzieży, Klingenberg nad Menem