Co to jest zapalenie wielomięśniowe i inne zespoły zapalenia mięśni?

Zapalenie wielomięśniowe to ciężkie zaburzenie reumatyczne, które atakuje mięśnie. Objawy rozwijają się stopniowo w ciągu 3–6 miesięcy. Pierwsze dolegliwości to często osłabienie mięśni okolic bioder i barków oraz kończyn. Wielu chorych zgłasza bóle mięśni w udach i górnej części ramion. Jeśli choroba dotyczy mięśni gardła i/lub przełyku, mogą wystąpić problemy z przełykaniem. Do tego dochodzą bóle stawów, trudności podczas klękania, wchodzenia po schodach, podnoszenia rąk i wstawania. Może również występować sztywność poranna, zmęczenie, osłabienie, gorączka, utrata apetytu i utrata masy ciała.

Zapalenie wielomięśniowe jest chorobą rzadką. Rocznie zapada na nią 1 na 100 000 osób. Kobiety chorują około dwukrotnie częściej niż mężczyźni, a większość osób chorych ma 45–60 lat.

Do grupy zapalnych chorób mięśni szkieletowych (zapalenia mięśni) należą również inne schorzenia. Cztery główne formy zapalenia mięśni to, oprócz zapalenia wielomięśniowego, zapalenie skórno-mięśniowe, martwicze zapalenie mięśni i wtrętowe zapalenie mięśni. Zapalenie wielomięśniowe, w przeciwieństwie do zapalenia skórno-mięśniowego, prawie nigdy nie występuje u osób poniżej 20. roku życia.

Przyczyny

Zapalenie wielomięśniowe wynika z nieprawidłowej reakcji układu immunologicznego, która powoduje, że atakuje on własne tkanki organizmu (reakcja autoimmunologiczna), zwłaszcza mięśnie i naczynia krwionośne. Onecnie nie jest wiadomo, dlaczego układ immunologiczny reaguje w ten sposób. U niektórych pacjentów zapalenie wielomięśniowe jest związane z chorobą nowotworową, u innych występuje w kontekście zakażeń wirusowych lub innych zaburzeń immunologicznych.

Rozpoznanie

W przypadku podejrzenia zapalenia wielomięśniowego lekarz bada czynność mięśni pacjenta, dodatkowo ocenia skórę, stawy, płuca, serce i przewód pokarmowy. Potwierdzenie rozpoznania mogą przynieść wyniki niektórych badań krwi. W razie podejrzenia zapalenia wielomięśniowego diagnostykę i terapię prowadzą specjaliści w dziedzinie neurologii lub reumatologii. EMG może być pomocne w ocenie uszkodzeń włókien mięśniowych. Badaniu poddaje się przewodnictwo elektryczne w mięśniach, RM pozwala zidentyfikować inne zajęte grupy mięśniowe. W celu potwierdzenia rozpoznania zwykle pobiera się próbkę tkanki (biopsja).

Leczenie

W leczeniu często stosowane są glikokortykosteroidy oraz niektóre rodzaje chemioterapeutyków lub immunomodulatorów. Konieczne może być leczenie przez całe życie.

Co możesz zrobić sam?

Poprzez aktywność fizyczną pacjent sam może się przyczynić do zwiększenia szans powodzenia leczenia. Zaleca się wczesne wdrożenie fizjoterapii i dietę wysokobiałkową w celu podtrzymania siły i mobilności. Podczas leczenia glikokortykosteroidami zaleca się przyjmowanie wapnia i witaminy D w ramach profilaktyki osteoporozy.

Rokowanie

Terapia w większości przypadków przynosi poprawę. Nowoczesne metody leczenia pozwalają całkowicie wyleczyć 50% chorych. U około 20% pacjentów choroba pozostaje trwale aktywna. Bez leczenia dochodzi do stopniowego nasilania się objawów.

Dodatkowe informacje

• Zaburzenia autoimmunologiczne
• Zapalenie skórno-mięśniowe
• Aktywność fizyczna: lekarstwo dla ciała i ducha
• Witamina D w produktach spożywczych
• Zapalenie wielomięśniowe — informacje dla lekarzy

 Autorzy

• Hannah Brand, absolwentka studiów medycznych (Cand. med.), Berlin
• Marie-Christine Fritzsche, lekarz, Freiburg
• Anna Zwierzchowska, lekarz, Kraków (edytor)