Co to jest zapalenie wątroby typu D?

Definicja

Wirus zapalenia wątroby typu D ( Hepatitis D Virus - HDV) jest niepełnym wirusem, który może wywołać zapalenie wątroby tylko razem z wirusem zapalenia wątroby typu B (Hepatitis B Virus - HBV). Wirus zapalenia wątroby typu D potrzebuje do zakażenia otoczki wirusa zapalenia wątroby typu B. Do zakażenia HBV i HDV może dojść jednocześnie (zakażenie równoczesne), ale przewlekli nosiciele HBV mogą również w późniejszym czasie ulec zakażeniu HDV (nadkażenie), co zwykle prowadzi do ciężkich, przewlekłych przebiegów choroby.

Objawy

Obraz kliniczny odpowiada zapaleniu wątroby typu B i można go podzielić na trzy fazy:

1. 45–180 dni, tj. 1,5–6 miesięcy, po zakażeniu może wystąpić zmęczenie, znużenie, utrata apetytu, nudności, ból brzucha, bóle stawów, pokrzywka, gorączka i/lub biegunka.
2. Po pierwszym etapie choroby u chorych pojawia się żółtaczka z zażółceniem skóry i oczu. Mogą też występować jasno zabarwione stolce i ciemno zabarwiony mocz.
3. U części pacjentów rozwija się przewlekłe zapalenie wątroby ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia marskości wątroby oraz wcześniejszego wystąpienia raka wątrobowokomórkowego.

Przyczyny

Do przeniesienia dochodzi poprzez krew lub płyny ustrojowe, takie jak ślina, płyn łzowy, nasienie, wydzielina z pochwy i krew menstruacyjna. Wirus zapalenia wątroby typu D może dostać się do organizmu poprzez zranienie skóry lub błony śluzowej i jest przenoszony przede wszystkim poprzez używanie zakażonych igieł, stosunki seksualne oraz skażoną krew lub produkty krwiopochodne. Szczególne ryzyko zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu D istnieje, jeśli już występuje zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu B.

Dochodzi do zapalenia wątroby, które jest spowodowane podwójnym zakażeniem wirusami zapalenia wątroby typu B i D. Taki stan zapalny prowadzi do uszkodzenia wątroby, co powoduje gromadzenie się barwnika żółciowego, który następnie uwalniany jest do krwi. Rozprowadzany w organizmie barwnik żółciowy powoduje m.in. żółknięcie skóry, co nazywane jest żółtaczką.

Częstotliwość występowania

Wirus zapalenia wątroby typu D jest szeroko rozpowszechniony na świecie, ale rzadki w Europie Środkowej. Najczęściej występuje w basenie Morza Śródziemnego, na Środkowym Wschodzie, w Pakistanie, Azji Środkowej i Północnej, Japonii, Tajwanie, Grenlandii, Afryce i dorzeczu Amazonki. Około 5% wszystkich przewlekle zakażonych nosicieli HBV jest również zakażonych HDV.

Badania dodatkowe

• W przypadku znanego zakażenia HBV rozpoznanie ustala się poprzez wykrycie przeciwciał anty-HDV.
• Jeśli nie wiadomo wcześniej o zakażeniu HBV, wskazówki mogą dać wspomniane wcześniej objawy ogólne, dolegliwości brzuszne i żółtaczka.
• Badane jest ryzyko związane z dożylnym przyjmowaniem narkotyków, częstą zmianą partnerów seksualnych, zakażonymi osobami w rodzinie lub w najbliższym otoczeniu, a także z wykonywaniem zawodu w sektorze opieki zdrowotnej.
• W badaniu fizykalnym stwierdza się zażółcenie skóry lub oczu, powiększenie wątroby, powiększenie śledziony lub obrzęk węzłów chłonnych.
• W przypadku wykrycia przeciwciał anty-HBV i -HDV można oznaczyć obecność materiału genetycznego HBV/HDV w celu oszacowania ostrej wiremii. Ponadto sprawdzane są zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu C lub E oraz innymi wirusami, takimi jak HIV, wirus Epsteina-Barr lub cytomegalowirus.
• Można oznaczyć dokładne warianty wirusów zapalenia wątroby typu B lub typu D.
• Badanie ultrasonograficzne może wykryć uszkodzenie wątroby lub kamienie żółciowe. Wątrobę bada się również za pomocą wartości wątrobowych we krwi, a w razie potrzeby także biopsji.

Leczenie

• Przewlekłych nosicieli wirusa z ciężkim przewlekłym zapaleniem wątroby można leczyć pegylowanym interferonem. Interferon jest substancją, która stymuluje układ odpornościowy, ale leczenie to jest skuteczne tylko u około 30% chorych.
• Dzięki bulewirtydowi dostępna jest swoista terapia lekowa dla WZW D. Zapobiega on wnikaniu HDV i HBV do komórki i może być podawany w połączeniu z pegylowanym interferonem.
• Pacjenci z marskością wątroby lub ostrym wirusowym zapaleniem wątroby typu D mogą wymagać przeszczepu wątroby.
• W grupach ryzyka zaleca się szczepienia profilaktyczne przeciwko wirusowi zapalenia wątroby typu B, ponieważ chronią one również przed zapaleniem wątroby typu D.
• Osoby z przewlekłym WZW B mogą się chronić przed nadkażeniem HDV tylko poprzez unikanie ryzykownych zachowań (przyjmowanie narkotyków dożylnie lub kontakty seksualne bez zabezpieczenia).

Rokowanie

• Jednoczesne zakażenie HBV i HDV prowadzi z reguły do ciężkiego ostrego zapalenia wątroby, ale tylko około 5% pacjentów pozostaje przewlekle zakażonych.
• Nadkażenie HDV u nosicieli HBV prowadzi zwykle do przewlekłego zapalenia wątroby z szybko postępującym uszkodzeniem wątroby i rozwojem marskości wątroby w ciągu 10 lat.
• Śmiertelność zależy od tego, czy wystąpi marskość, niewydolność wątroby lub rak wątrobowokomórkowy.
• W leczeniu bulewirtydem w skojarzeniu z pegylowanym interferonem po 48 tygodniach nastąpiło znaczne zmniejszenie wiremii. RNA HDV spadł poniżej granicy wykrywalności w połowie przypadków.

Dodatkowe informacje

• Zapalenie wątroby typu B
• Marskość wątroby
• Nowotwór wątroby
• Zapalenie wątroby typu D — informacje dla personelu medycznego

 Autor