Co to jest uchyłek przełyku?

W specjalistycznej terminologii wybrzuszenia na przełyku nazywane są: uchyłkami przełyku. Z różnych powodów błona śluzowa przełyku wybrzusza się na zewnątrz od wewnątrz przez szczeliny w ścianie przełyku i tworzy wybrzuszenie z wąskim połączeniem, które pozostaje w przełyku. Jest to bardzo rzadka choroba. Najczęściej występuje u osób starszych i w średnim wieku i często dotyka górnej części przełyku. Nazywa się to wówczas uchyłkiem Zenkera. Uchyłki mogą również występować w środkowej części przełyku lub tuż przed przejściem do żołądka.

Objawy

Objawy uchyłka Zenkera zwykle rozwijają się stopniowo i podstępnie oraz zaczynają się od kaszlu podczas posiłków i dyskomfortu w gardle. Wraz ze stopniowym wzrostem wielkości wybrzuszenia, niewielkie ilości pokarmu mogą utknąć w uchyłku po przełknięciu; zwykle występują zaburzenia połykania. Typowe dla tej choroby jest również odbijanie lub wymioty niestrawionym pokarmem przez kilka godzin po jedzeniu. Często dzieje się to w nocy. Inne objawy obejmują kaszel w nocy, uczucie kluski lub ciała obcego w gardle, miejscowy ból, częste mdłości, chrypka i nieprzyjemny oddech.

U osób starszych istnieje ryzyko zapalenia płuc jeśli resztki jedzenia dostaną się do dróg oddechowych. Około jedna trzecia chorych z powodu dyskomfortu związanego z jedzeniem traci na wadze.

Uchyłki w środkowej/dolnej części przełyku często nie powodują żadnych objawów lub prowadzą do uczucia ucisku w klatce piersiowej, a także do zaburzeń połykania i cofania się resztek pokarmu.

Przyczyny

W przypadku uchyłka Zenkera wybrzuszenie jest zwykle spowodowane tym, że pokarm i płyny nie przedostają się do żołądka wystarczająco szybko. Powód tego jest prawdopodobnie taki, że osoba dotknięta tą chorobą nie jest w stanie dobrze koordynować procesu połykania. Powoduje to wzrost ciśnienia w gardle. Ponieważ ściana przełyku nie jest na całej długości tworzona przez silne mięśnie, błona śluzowa przełyku może wybrzuszać się na zewnątrz w słabszych częściach ściany powodując wybrzuszenie.

Uchyłki w środkowej lub dolnej części przełyku są prawdopodobnie spowodowane tym, że mięśnie przełyku nie współpracują ze sobą dobrze, przez co pokarm jest transportowany dalej z opóźnieniem. Może również wystąpić nieprawidłowe działanie dolnego zwieracza przełyku.

Bardzo rzadko uchyłki są wrodzone, przyczyną uchyłków mogą być też inne choroby (np. guzy, stany zapalne).

Diagnostyka

W celu wykrycia wybrzuszenia (uchyłka) przełyku zwykle wykonuje się badanie rentgenowskie z użyciem środka kontrastowego.

W niektórych przypadkach jest możliwe lub przydatne badanie za pomocą gastroskopii. Jest to elastyczna rurka o grubości palca z wbudowaną kamerą, która jest wprowadzana do przełyku i przez którą lekarz może ocenić przełyk. Jeśli jednak otwór uchyłka w przełyku jest bardzo mały, uchyłek można również przeoczyć podczas gastroskopii.

Leczenie

Samo wybrzuszenie nie jest niebezpieczne, więc w większości przypadków leczenie nie jest konieczne w przypadku małych uchyłków.

Wyjątkiem są jednak pacjenci z poważnymi dolegliwościami. Największym problemem związanym z tą chorobą jest ryzyko zadławienia. Jeśli pokarm lub płyn dostanie się do płuc, może wywołać zapalenie płuc.

Leczenie jest często wykonywane za pomocą endoskopii, która polega na wprowadzeniu do przełyku cienkiej rurki, przez którą można przesunąć instrumenty.

Powszechnie stosowaną metodą jest rozcięcie dolnej krawędzi otworu uchyłka na ścianie przełyku. Powoduje to poszerzenie otworu uchyłka, jego zapadnięcie się i pokarm nie gromadzi się już w wybrzuszeniu, ale może szybko spływać w dół przełyku. Wyniki tej operacji są dobre i występuje niewiele powikłań.

W niektórych przypadkach, a zwłaszcza w przypadku uchyłków w dolnej części przełyku, które powodują dyskomfort, konieczna jest operacja, podczas której uchyłek jest zwykle całkowicie usuwany. Możliwe są tutaj różne techniki.

Zazwyczaj dobrym pomysłem jest spożywanie wyłącznie płynnych/miękkich pokarmów przez kilka dni.

Rokowanie

U niektórych pacjentów dochodzi do nawrotu objawów, dlatego zwykle zalecana jest kontrola po kilku miesiącach.

Dodatkowe informacje

• Gastroskopia
• Uchyłek przełyku – informacje dla personelu medycznego