Co to jest zespół piekących stóp?

Zespół piekących stóp to termin używany przez lekarzy do opisania różnych dolegliwości w obrębie stóp, takich jak np. mrowienie, kłucie, pieczenie i „biegające mrówki”. Ale może też wystąpić drętwienie i wzmożony ból lub uczucie gorąca.

Dolegliwości często są bardziej nasilone w nocy, a w ciągu dnia nieco się zmniejszają. Objawy mogą być łagodne lub ciężkie.

Częstość występowania

Piekące stopy są stosunkowo częstym zjawiskiem.

Co może być przyczyną?

Istnieje wiele różnych chorób lub urazów, które mogą powodować zespół piekących stóp. W większości przypadków faktyczną przyczyną jest uszkodzenie jednego lub kilku nerwów zaopatrujących stopę, spowodowane cukrzycą. Ta dysfunkcja skutkuje następnie odczuwaniem bólu, pieczenia itp.

Najczęstsze przyczyny

Polineuropatia

• Choroba nerwów zaopatrujących palce, stopy i dolne partie nóg. Jest prawdopodobnie najczęstszą przyczyną zespołu piekących stóp.
• Najczęściej dotknięte są tzw. nerwy czuciowe: Nerwy odpowiedzialne za odczuwanie bólu, dotyku, nacisku itp.
• Najczęściej polineuropatia jest spowodowana cukrzycą. Ale przyczyną może być też nadużywanie alkoholu i niedobór niektórych witamin (witaminy B12, B6 czy kwasu foliowego).

Neuralgia Mortona

• Jest jedną z najczęstszych przyczyn bólu podeszwy w przodostopiu, który może promieniować do palców.
• Ból opisywany jest jako tępy, piekący i elektryzujący, nasila się podczas chodzenia.

Zwężone naczynia krwionośne w nogach (choroba okluzyjna tętnic)

• Zwężone naczynia krwionośne w nogach z powodu zwapnienia tętnic (miażdżyca).
• Główne czynniki ryzyka to palenie papierosów, cukrzyca oraz wysokie stężenie lipidów we krwi.
• Głównym objawem jest ból w stopie, podudziu lub udzie, który występuje lub nasila się przy wysiłku fizycznym, a poprawia się w spoczynku.

Zapalenie powięzi podeszwowej

• Częsta przyczyna bólu pięty, który jest zależny od obciążenia.
• Jest to reakcja przeciążeniowa i często występuje u biegaczy.
• Czynnikami ryzyka są stopa wydrążona, płaskostopie i bieganie po twardym podłożu.

Grzybica stóp

• Zdarza się często.
• Zakażeniu grzybiczemu stopy sprzyja pocenie się (np. podczas uprawiania sportu).
• Prowadzi do swędzenia, zaczerwienienia i łuszczenia się skóry.

Rzadkie przyczyny

Zespół cieśni stępu

• Rzadka choroba, ale występuje częściej u sportowców po wcześniejszym urazie lub przeciążeniu. Może wystąpić również w chorobach metabolicznych (cukrzyca, dna moczanowa).
• Nerw piszczelowy jest uciśnięty lub podrażniony w wąskim miejscu — cieśni stępu.
• Objawy obejmują ból, uczucie pieczenia i mrowienia oraz drętwienie.

Złożony zespół bólu regionalnego

• Zespół bólowy występujący po urazach kończyn lub uszkodzeniach nerwów.
• Ból jest uporczywy, często piekący i kłujący, silniejszy niż można by się spodziewać po urazie.
• Mogą też wystąpić zmiany na skórze i pocenie się.

Bolesny rumień kończyn

• Choroba występuje rzadko i charakteryzuje się zaburzeniem funkcji nerwów i naczyń.
• Napadowy, piekący ból z zaczerwienieniem i przegrzaniem skóry, szczególnie na stopach.

Inne przyczyny

• Istnieje wiele innych przyczyn zespołu piekących stóp. Są to m.in. zbyt ciasne buty, przeciążenie stopy czy urazy.
• Również owrzodzenia stopy cukrzycowej, zespół niespokojnych nóg, niedoczynność tarczycy, stwardnienie rozsiane, sarkoidoza, zakażenie HIV oraz działania niepożądane leków mogą powodować to schorzenie.

Badania dodatkowe

Badanie lekarskie

• Ocena stóp: kolor skóry i zmiany, obrzęki, złe ustawienie lub urazy.
• Palpacja: temperatura skóry, wyczuwanie pulsu stopy, ból w różnych punktach nacisku.
• Badanie neurologiczne: badanie wrażliwości, funkcji motorycznych i odruchów mięśniowych. Można również ewentualnie sprawdzić wzorzec chodu.
• Dodatkowo można zbadać parametry krwi.

Skierowanie do specjalisty

• W niektórych przypadkach (np. jeśli nie można ustalić przyczyny dolegliwości), konieczne jest skierowanie do specjalisty, który w razie potrzeby zleci dalsze badania laboratoryjne lub obrazowe.

Co możesz zrobić sam?

• Leczenie zależy od przyczyny zespołu piekących stóp
  • np. kontrola stężenia glukozy we krwi i masy ciała w cukrzycy.
• Do leczenia bólu dostępne są różne leki.
• Działania służące do złagodzenia dolegliwości:
  • chłodzenie stóp w wodzie
  • uniesienie stóp
  • miejscowe stosowanie maści z kapsaicyną w celu złagodzenia bólu i świądu.
•  Ewentualnie mogą pomóc wkładki ortopedyczne.

Dodatkowe informacje

• Zespół piekących stóp – Informacje dla personelu medycznego

Autorka

• Ulrike Boos, redaktor Deximed, Freiburg
• Lek. Kalina van der Bend, recenzent