Co to jest zapalenie ścięgna mięśnia podgrzebieniowego?

Mięsień podgrzebieniowy, mięsień i ścięgno

Mięsień składa się z brzuśca mięśniowego i ścięgien zabudowanych z tkanki łącznej. Ścięgno to wąska część mięśnia, która łączy go z kością.

Mięsień podgrzebieniowy (łac. musculus infraspinatus) wchodzi w skład tzw. stożka rotatorów, który stabilizuje staw ramienny. Mięsień ten obraca ramię na zewnątrz w stawie ramiennym. Ruch ten jest wykonywany na przykład podczas sięgania do tyłu po pas bezpieczeństwa, siedząc w samochodzie.

Jednostronne i powtarzające się czynności mogą prowadzić do zapalenia ścięgna. Niewłaściwa pozycja ciała przy pracy, na przykład z ramionami trzymanymi powyżej poziomu barków, może również przyczynić się do powstania stanu zapalnego w tym ścięgnie. Jeszcze inną przyczyną może być przebyty uraz (np. upadek na bark).

Zapalenie ścięgna mięśnia podgrzebieniowego jest drugą co do częstości tendinopatią ścięgien w obrębie barku. Ból występuje zwykle z boku ramienia i narasta przy wysiłku.

Co można zrobić samemu?

Jedną z form leczenia o udokumentowanym działaniu jest określony typ treningu siłowego, który polega na krótkim i intensywnym obciążaniu przyczepów ścięgna chorego mięśnia. Obciążenie powinno stymulować tworzenie nowej, zdrowej tkanki łącznej ścięgna. Podczas treningu ścięgno poddawane jest większym obciążeniom, zmuszającym organizm do poprawy jego struktury.

Ponieważ u wiele osób uskarżających się na przewlekłe problemy ze ścięgnami, często występuje ograniczona kurczliwość zajętego mięśnia, korzystne jest również rozciąganie mięśni. Dodatkowo można stosować ćwiczenia stabilizujące łopatkę.

Należy unikać ruchów i czynności wywołujących ból, a przede wszystkim czynności obciążających bark podczas pracy zawodowej lub uprawiania sportu.

Zasady treningu

Poproś fizjoterapeutę, aby pokazał Ci ćwiczenia, a następnie wykonuj je samodzielnie w domu.

Trening może być na początku nieprzyjemny, a nawet bolesny. Ważną rzeczą jest dostosowanie obciążenia. Zacznij od niewielkich obciążeń, a następnie zwiększaj je stopniowo do granicy bólu.

Jeśli masz problemy z barkami i wykonujesz tego typu ćwiczenia, zwróć uwagę, aby pod obciążeniem był wykonywany przede wszystkim ruch w dół (do pozycji wyjściowej). Oznacza to używanie mięśnia do spowolnienia lub przeciwdziałania ruchowi po stronie chorej. 

Trening przynosi najlepsze efekty wtedy, gdy jest wykonywany regularnie przez dłuższy okres czasu.

Jak należy stosować trening w dłuższym okresie czasu?

Zacznij od swojego własnego poziomu obciążenia. Ból jest jego wyznacznikiem. Lekki ból podczas ćwiczeń jest dopuszczalny, jednak jeśli stwierdzisz, że ból jest zbyt intensywny lub ma charakter kłujący, powinieneś zmniejszyć obciążenie. Obciążenie zwiększaj stopniowo, odpowiednio do tempa ustępowania bólu po treningu.

Po instruktażu, jaki otrzymasz od fizjoterapeuty, możesz wykonywać ćwiczenia samodzielnie w domu. Jeśli jesteś początkujący, zacznij od ćwiczenia nr 1 i wykonaj jedną serię. Jeśli ćwiczenie wydaje Ci się zbyt łatwe, możesz przejść do następnego.

• Ćwiczenie 1: Wzmacnianie mięśnia podgrzebieniowego bez oporu (jedynie siła grawitacji)
• Ćwiczenie 2: Wzmacnianie mięśnia podgrzebieniowego z niewielkim oporem
• Ćwiczenie 3: Wzmacnianie mięśnia podgrzebieniowego z regulowanym oporem

Dla dodatkowego zwiększenia obciążenia zwykle wykorzystuje się przyrządy treningowe. Ćwiczenia na przyrządach przypominają wówczas typowy trening siłowy. Przykłady typowych ćwiczeń mięśnia podgrzebieniowego, które możesz wykonać na siłowni:

• Rotacja zewnętrza ramienia na przyrządzie
• Rotacja zewnętrza ramienia z wykorzystaniem hantli.

Program ćwiczeń

Najlepiej wykonywać trening raz dziennie przez 3 miesiące, tym niemniej nawet przy mniejszej częstości treningów prawdopodobnie odczujesz ich efekt.

Każda sesja treningowa powinna składać się z dwóch rodzajów ćwiczeń: Pierwszym jest ćwiczenie rozciągające, które zwiększa elastyczność mięśnia, a drugim ćwiczenie wzmacniające siłę, dzięki któremu poprawia się struktura chorego ścięgna. Rozciąganie mięśni należy wykonywać zarówno przed, jak i po treningu siłowym. Jeden trening obejmuje łącznie trzy serie ćwiczeń rozciągających i trzy wzmacniających.

Jak długo muszę trenować, żeby wyleczyć chorobę?

Nieleczona przewlekła choroba ścięgien może powodować dolegliwości o różnym stopniu nasilenia przez wiele lat. Przy regularnym treningu natomiast poprawa jest odczuwalna już po 6–12 tygodniach. 

W przypadku ostrego zapalenia ścięgien objawy ustępują zwykle po 1–2 tygodniach.

Autorzy

• Anna Zwierzchowska, lekarz, Kraków (recenzent)
• Martina Bujard, dziennikarz naukowy, Wiesbaden