Czym jest paluch sztywny?
Pojęcie to opisuje zesztywnienie stawu śródstopno-paliczkowego palucha wskutek jego zużycia. Ruchomość w stawie śródstopno-paliczkowym palucha jest ograniczona, zwłaszcza w zakresie ruchu ku górze. Osoby chore mają trudności z pełnym obrotem stopy w trakcie chodzenia lub biegania. W tych przypadkach ruchomość jest zmniejszona z prawidłowych 70 stopni do 30 stopni.
Choroba ta jest stosunkowo powszechna. U 80% pacjentów występuje na obu stopach.
Przyczyny
W wielu przypadkach przyczyną sztywnego palucha są urazy spowodowane skręceniem lub przeciążeniem. Prowadzi to do powstania reakcji zapalnej w stawie. W miarę upływu czasu następuje również degradacja chrząstki i tworzą się wyrośle.
Wśród sportowców zużycie powierzchni stawowych palucha jest dość powszechne, np. u piłkarzy lub biegaczy. Choroba może również rozwinąć się w wyniku przewlekłego stanu zapalnego stawu, np. w przypadku dny moczanowej lub reumatoidalnego zapalenia stawów. W przypadku występowania choroby w rodzinie wzrasta ryzyko zachorowania.
Diagnostyka
Do typowych objawów należą sztywność i ból w stawie śródstopno-paliczkowym palucha, co może w znacznym stopniu utrudniać aktywność fizyczną, a nawet chodzenie. W trakcie badania lekarz stwierdza ograniczenie ruchomości palucha. W górnej części stawu często widoczne jest zgrubienie kości, wynikające z powstawania wyrośli kostnych. Ponadto mogą wystąpić ostre objawy stanu zapalnego, takie jak zaczerwienienie, obrzęk i tkliwość. Po pewnym czasie objawy zużycia można zobrazować za pomocą badań rentgenowskich.
Leczenie
W przypadku ostrych objawów zaleca się schłodzenie stawu, uniesienie kończyny i utrzymywanie jej nieruchomo przez kilka godzin lub nawet dni. Pomocne są również leki przeciwzapalne (NLPZ).
W przypadku przewlekłych dolegliwości zaleca się noszenie butów z nieco sztywniejszą podeszwą i naklejeniu na obszar stawu specjalnych taśm. Należy również pamiętać, by nosić obuwie na płaskim obcasie. Dodatkowo można złagodzić objawy, stosując wkładki do butów i specjalne ortezy na stopy.
Objawy łagodne do umiarkowanych leczy się zastrzykami z kortyzonu i miejscowymi środkami znieczulającymi. Jeśli objawy są nasilone, konieczne może być leczenie chirurgiczne. W trakcie zabiegu chirurgicznego nowo powstała wskutek choroby tkanka kostna jest usuwana albo staw zostaje usztywniony.
Rokowanie
Choroba ma charakter przewlekły, a objawy mogą się nasilać z czasem.
Rokowanie jest dobre, jeśli zużycie chrząstki w stawie nie jest rozległe. Jeśli jednak wystąpi zużycie chrząstki, pacjent może odczuwać trwały dyskomfort i należy rozważyć chirurgiczne zespolenie stawu śródstopno-paliczkowego palucha.
Dodatkowe informacje
- Uraz sportowy podczas gry w piłkę nożną
- Dna moczanowa
- Reumatoidalne zapalenie stawów
- Sztywny paluch – informacje dla lekarzy
Autorzy
- Martina Bujard, dziennikarka naukowa, Wiesbaden