Kręgosłup


Kręgosłup składa się z 33-34 kręgów: 7 kręgów szyjnych, 12 kręgów piersiowych, 5 kręgów lędźwiowych, kości krzyżowej i oraz kości ogonowej. Każdy kręg skma charakterystyczną budowę: trzon, łada się z trzonuuk kręgugowy,blaszek łukuotwór kręgowego, otworu kręgowegogowy (centralna jamaprzestrzeń, przez którą przebiega rdzeń kręgowy), wyrostkawyrostek kolczystegokolczysty (wystającegocy prostodo (w kierunku powierzchni skórytyłu) oraz dwóchdwa wyrostkówwyrostki poprzecznych,poprzeczne wystających (po obu stronach). Pomiędzy dwoma sąsiednimi kręgami znajdujeznajdują się krążekki międzykręgowygowe, któryre pedziałniają funkcjęjak amortyzatoraamortyzatory, łagodząc wstrząsy podczas ruchu.
Rdzeń kręgowy biegnieprzebiega wewnątrz kanału kręgowego, a jego funkcję polega na przesyłaniu impulsów nerwowych między mózgiem a resztą ciała. Nerwy wychodzące z kręgosłupa. Jest on chroniony przez tkankę kostną i płyn mózgowo-rdzeniowy – przezroczysty płyn, który otacza rdzeń kręgowy. Z kręgosłupa odchodzą korzenie nerwowe, zaopatrując ciało poniżej głowy we włókna nerwowe. Nerwy ulokowane są parami na każdym poziomie kręgosłupa, jedna wiązka po prawej i jedna po lewej stronie.
Złamania kręgosłupa
Ból pleców spowodowany urazem może sugerować zZłamanie kręgosłupa i powinienjest byćpoważnym traktowany jako takiurazem, dopktóki lekarz nie postawi właściwej diagnozy.
W przypadku braku stabilności kości (np. z powodu osteoporozy) do złamań trzonów kręgówry może wynikać z równieżnych doprowadzić działanie niewielkiej lub zerowej siły zewnętrznej np.przyczyn, w trakcie kasłaniatym z upadków, kucaniawypadków komunikacyjnych czy podnoszenia czegoś.
W trakcie choroby nowotworowej lub w ramach jej konsekwencji może dojść do tzw. złamania patologicznego kręgurazów z powodusportowych. przerzutów do kości.
Złamaniaamanie kręgosłupa nie szawsze wiąże się z widocznymi deformacjami – uszkodzenie może dotyczyć wewnętrznych struktur, takich jak rdzeń kręgowy i nerwy.
Przyczyny złamań kręgosłupa:
- Osteoporoza: Zmniejszenie gęstości kości, w tym kręgów, może prowadzić do złamań nawet przy minimalnym urazie, jak kaszel czy podnoszenie ciężkich przedmiotów.
- Choroby nowotworowe: Nowotwory przerzutowe do kości mogą
rzadkoosłabić strukturę kręgów, prowadząc do złamań patologicznych. - Urazy mechaniczne: Wypadki samochodowe, upadki z wysokości
ą.,Najczęściejurazyspotykanesportowe (zwłaszcza w kontaktowych dyscyplinach) są częstymi przyczynami złamań kręgosłupa.
Najczęstsze złamania:
- Złamania dolnej części
pleców.kręgosłupa (odcinek lędźwiowy i piersiowy), - Złamania odcinka szyjnego kręgosłupa,
natomiastktóresmogączęściej związane z urazem rdzenia kręgowego.Do najczęstszych przyczyn złamań kręgosłupa należą wypadki, dlatego są one szczególnie częste u młodych dorosłych w wieku poniżej 30 roku życia. W krajach uprzemysłowionych rocznie dochodziprowadzić dookoło 12 ciężkich urazów kręgosłupa na 100 000 mieszkańców. Podział przypadków to około dwa przypadki urazów w odcinku szyjnym kręgosłupa i około 10 przypadków urazów w odcinku piersiowym i lędźwiowym. Rocznie należy spodziewać się około dwóch przypadków ciężkich urazówuszkodzenia rdzenia kręgowegonai100 000 mieszkańcówparaliżu.Co trzecia kobieta i co piąty mężczyzna w wieku powyżej 50 lat cierpią w późniejszym czasie na osteoporotyczne złamanie kompresyjne kręgosłupa.
Klasyfikacja złamań kręgosłupa
Złamania kręgosłupa dzielą się na stabilne i niestabilne. Stabilne z:
-
Złamania
nie wpływają na tkankę nerwową i nie zagrażają nerwom. Niestabilne złamania charakteryzują się uszkodzeniem tkanki nerwowej lub ryzykiem jej uszkodzenia.Występują różne rodzaje złamaństabilne:- Złamanie kompresyjne
: Dochodzi doniego wtedy, gdy kręg zostajezmiażdżonyeniai dochodzitrzonu kręgu, co prowadzi dozmniejszeniajegowysokościspłaszczenia.Ten typ złamania czCzęstotowarzyszyzwiązaneosteoporozieziosteoporozą, zwyklenależynie prowadzi dogrupyuszkodzeniazłamańrdzeniastabilnychkręgowego. - Złamanie wyrostka poprzecznego
Jest:czCzęstospowodowanewynikające z silnego, nagłymegosilnym oderwaniemoderwania przyczepu mięśnia.ChociaMimo żtakiee złamaniaamaniewydająjestsiw większości przypadków nieszkodliwe,mogąmoże powodować silne krwawienie. - Złamanie wyrostka kolczystego
Dochodzi:doPowstajeniegowskutekpo bezpośrednim uderzeniuuderzenia ww wynikusilnego zgięcia i - Złamanie blaszki łuku kręgowego
.Ten:typMożezłamaniaprowadzićgrozidourazemuszkodzenia rdzenia kręgowego, dlatego jest klasyfikowane jako poważniejsze.
Naruszenie - Złamanie kompresyjne
-
Złamania niestabilne:
- Uszkodzenie struktur kręgowych prowadzi do niestabilności, co zwiększa ryzyko uszkodzenia rdzenia kręgowego i
uszkodzenienerwów.
- Uszkodzenie struktur kręgowych prowadzi do niestabilności, co zwiększa ryzyko uszkodzenia rdzenia kręgowego i
Uszkodzenia rdzenia kręgowego i ich konsekwencje
Uszkodzenie rdzenia kręgowego prowadzi do zaburzeń czucia, paraliżu i problemów wyniku z kontrolą funkcji życiowych, takich jak oddawanie moczu i stolca.
- Zł
amańamania kręgosłupaZakresparaliżuszyjnego:spowodowanegoUrazzłamaniemrdzenia kręgógowego wszyjnychtymzaleodcinku możyeod stopnia uszkodzenia. Znaczne ciężkie obrażenia prowadząprowadzić do paraliżu rąk igłębszych, ręce mogą zachowaćniektórepewnąze swoich funkcjifunkcjonalność. - Złamania w
obszarzeprzejściaciumiędzyodcinkaodcinkiempiersiowegopiersiowymdoalędźwiowymwiowego:prowadzMogądo urazów zarówno korzeni nerwowych, jak i rdzenia kręgowego. Konsekwencją tego jestpowodować paraliż od pasa wutrata kontroli nad czynnością jelit i pęcherza.Głębsze urazy oznaczają zachowanie pewnego stopnia ruchomości w biodrach i kolanach, przy jednoczesnej utracie kontroli nad jelitami i pęcherzem.Złamanie lędźwiowej części kręgosłupa może spowodować niewielki paraliż iutratę kontroli nadjelitami ipęcherzem i jelitami. - Złamania odcinka lędźwiowego: Mogą skutkować niewielkim paraliżem oraz utratą kontroli nad pęcherzem i jelitami.
Diagnostyka
DlaWstępna lekarzydiagnoza: istotnyKażdy jesturaz dokkręgosładnyupa, mechanizmszczególnie powstaniajeśli urazu.towarzyszy Poszkodowani skarżą się namu silny ból pleców, ograniczenieparaliż ruchu, częściowelub zaburzenia czucia, paraliż,wymaga a nawetnatychmiastowej zaburzeniaoceny czynności pęcherza lub jelitlekarskiej. Ból pleców występujący po ciężkim urazie należy wstępnie traktować jako ból wskutek złamania kręgosłupa –powinien i leczybyć traktowany jako takipotencjalne złamanie do momentu postawienia właściwejostatecznej diagnozy. Oznacza to, że przed transportem poszkodowany musi być odpowiednio ustabilizowany. W miarę możliwości poszkodowanego nie należy obracać, przekręcać ani przesuwać. Poszkodowany nie powinien wykonywać żadnych ruchów w obrębie szyi i pleców.
DokładneProces badaniediagnostyczny:
- Badanie
przedmiotowe ma miejsce w szpitalu.fizykalne: Lekarzbadaoceniaposzkodowanego ogólnie i palpacyjnie pod kątem uszkodzeńruchomość,niewspobecność bółosiowościlu,iwrażliwościć naból.dotyk,Czy występujeewentualny paraliżluborazutratastanczucia?odruchów. - Obrazowanie:
- Rentgen:
CzyPodstawoweodruchybadaniesąwprawiddiagnostyce złowe?amańCzykości. - Tomografia
zwieraczkomputerowaodbytnicy(TK):jestPozwalaprawidna uzyskanie dokłowoadnegoskurczony?obrazuWstrząśnieniestruktur kostnych. - Rezonans magnetyczny (RM): Używane do oceny rdzenia kręgowego
toorazstan częściowego lub całkowitego paraliżu po urazie, który w ciągu 24 do 48 godzin samoistnie ustępuje. Stan ten może być związany ze spadkiem ciśnienia tętnicze, spowolnionym tętnem i gromadzeniem się płynu w drogach oddechowych. Najpierw powraca czucie, potem ruchomość, a na koniec odruchy.Diagnozę potwierdzają zdjęcia rentgenowskie. Dzięki tomografii komputerowej można uzyskać dokładniejszy obraz struktur kostnych. Rezonans magnetyczny z kolei wykonuje się w celu uzyskania lepszych obrazów rdzenia kręgowego iwięzadeł. - Mielografia:
potrzeby można przeprowadzić kontrastoweKontrastowe obrazowanie rdzenia kręgowego,(mielografię)pomocne w wykrywaniu uszkodzeń rdzenia.
W razie - Rentgen:
- Badania dodatkowe: W
złamańpodejrzeniaosteoporotycznychosteoporozyzalecawykonuje sięprzeprowadzeniebadania gęstości kości.
Terapia
StabilneLeczenie urazyzachowawcze:
- W
zwykleprzypadkuleczystabilnych złamań leczenie opiera sięzachowawczo, przy czym głównym celem leczenia jestna łagodzenie bólu. Niestabilne urazy najczęściej leczy się chirurgicznie z uwagi na konieczność zapobieżenia trwałym uszkodzeniom neurologicznym lub ich minimalizacji. Operację należy przeprowadzić jak najwcześniej.Leczenie zachowawczeŁagodzenieagodzeniu bóluzaipomocą lekówunieruchomieniu.PrzezOsobykilkazpierwszychtakimdniurazemposzkodowany musimuszą odpoczywać wjednaka czas unieruchomienia stopy w łóżku powinien być możliwie jak najkrótszy. - Pasy
Dodatkoweortopedycznekorzyści przynosi leczenie za pomocą pasa ortopedycznego. Ważna jesti wczesna mobilizacjai regularnepomagająbadaniawkontrolneprocesie leczenia.OsteoporozaDługotrwałe leczenie możewymagabyćdkonieczne w przypadku osteoporozy, by zapobiec kolejnym zługotrwałego leczeniaamaniom.
Leczenie chirurgiczne:
W przypadku pacjenta
- Niestabilne z
niestabilnymiłamaniaobrawymagają interwencji chirurgicznej w celu zapobieżeniamieniarozważauszkodzeniusirdzenia kręgowegozabiegichirurgicznynerwów.ZłamanieZabiegnależypolegajednocześnienaustabilizować. Zwykle odbywa się to poprzez unieruchomienie śrubamistabilizacji kręgówpowyżejprzyi poniżejpomocymiejscaśrubzłamania.lubWinnychprzypadkachurządzeńtkankaortopedycznych,kostnaa także na dekompresji, czyli usunięciu tkanki kostnej, którawywołuje uciskuciska na rdzeń kręgowy,. - Usunięcie
zostajefragmentówusunięta (tzw. dekompresja).kości: Jeśli fragmenty kości przemieściły się do kanału kręgowego,wówczaskoniecznewymagająmoże być ich usunięciacie lubumieszczeniaprzywrócenienadowpierwotnej pozycji.
Powikłaściwym miejscu. ania
Do najcięższych powikłań należą uszkodzenia
- Uszkodzenie nerwów i
.W niektórychsąprzypadkachnajcięższymimoże również wystąpić silne krwawienie. Pacjencikonsekwencjami zurazamiłamań kręgosłupa. - W przypadku urazów rdzenia kręgowego,
sąistniejenarażeni naryzyko trwałyego paraliżu. W zależności od miejsca urazu,ktmoże to obejmować całkowitą utratę funkcji od pasa w dóregoł,zakresa także problemy z kontrolowaniem czynności jelit i pęcherza.
Rokowanie
- Rokowanie w przypadku złamań kręgosłupa zależy
przede wszystkimodtego,typunaurazujakiejiwysokościzastosowanegow kręgosłupie znajduje się urazleczenia. Pacjenci, uuszkodzeńuszkodzenianeurologicznychrdzenia kręgowego,zwyklezazwyczaj mają dobre rokowanie, natomiast pacjenci z uszkodzeniami neurologicznymi mogą mieć poważniejsze problemy, takie jak paraliż.
Złamania kręgosłupa to poważne urazy, które wymagają szybkiej reakcji i odpowiedniego leczenia. Wczesne rozpoznanie oraz odpowiednia interwencja mogą znacząco poprawić rokowanie pacjenta.
Dodatkowe informacje
- osteoporoza
- Uraz rdzenia kręgowego
- Złamanie kręgosłupa – informacje dla lekarzy
- Uszkodzenie rdzenia kręgowego – informacje dla lekarzy
Autorzy
- Kalina van der Bend, lekarz
, Blachownia(recenzent) - Marie-Christine Fritzsche, lekarka, Fryburg