Złamanie palucha

Duży palec u stopy

Duży palec u stopy czyli paluch składa się z dwóch kości palców (paliczków). Kości palca nazywane są paliczkiem dalszym i paliczkiem bliższym. Oba paliczki mają koniec bliższy (proksymalny) i dalszy (dystalny). Środkowa część paliczka czyli trzon jest wąska i długa, a zewnętrzne obszary są pogrubione. Proksymalny koniec nazywany jest podstawą paliczka, a dystalny koniec nazywany jest głową.

Złamanie dużego palca u  stopy (palucha)

Duży palec u stopy (paluch) pełni ważną rolę w utrzymaniu równowagi ciała oraz przenoszeniu ciężaru podczas chodzenia i biegania. Składa się z dwóch paliczków: paliczka bliższego (proksymalnego) oraz paliczka dalszego(dystalnego). Każdy paliczek ma dwa końce: podstawę (bliższą) oraz głowę (dalszą), a jego środkowa część to trzon. Złamanie palucha może poważnie wpłynąć na zdolność poruszania się, dlatego tego typu uraz jest istotnym problemem zdrowotnym.

Przyczyny złamania dużego palca u stopy

Złamania palucha zazwyczaj powstają w obrwyniku:

• Bezpośredniego urazu – np. upadek ciębieżkiego paliczkprzedmiotu na palec, uderzenie w przeszkodę lub skręcenie stopy podczas upadku.
• Urazów sportowych – zwłaszcza u dzieci, złamania dużego palca powstajeczęsto wynikają z urazów piłkarskich lub innych aktywności fizycznych, w których dochodzi do silnych nacisków na skutek urazustopy. Z uwagi na fakt, że duży palec u stopy odgrywa kluczową rolę w utrzymywaniu równowagi i przenoszeniu ciężaru, złamanie powoduje poważne zaburzenia chodzenia.

• Złamania palców u stóp są stosunkowo częste, większość przypadków (38%) dotyczy palucha.

  Przyczyny

  Złamania powstają w wyniku skręcenia, zahaczenia lub bezpośredniego działania siły na paluch np. uderzenia w przeszkodę lub upadku przedmiotu na palec. Wśród dzieci najczęstszą przyczyną złamania są urazy piłkarskie.

  Możliwe są również złamaniaamań przeciążenioweeniowych palcó– w u stópwyniku długotrwałego wysiłku, zwłaszcza u  sportowców biegających na twardych nawierzchniach.

• Skręcenia – zniekształcenie palca spowodowane jego nienaturalnym ruchem, np. w trakcie intensywnego biegu lub uderzenia w przeszkodę.

Złamania palucha stanowią 38% wszystkich złamań palców u stopy, a u sportowców mogą być wynikiem przeciążenia, np. podczas długotrwałego biegania, piłki nożnej, koszykówki.

DiagnostykaObjawy

Złamanie dużegopalucha palcazwykle u stopyobjawia powodujesię:

• Bólem silny– bktól. Następnie paluch puchnie i zmienia kolor,ry może być teostry i nasilać się przy próbie poruszania palcem.
• Obrzękiem – palec staje się opuchnięty, a skóra wokół może skrzywionyprzybrać czerwonawy lub fioletowy kolor.
• Zniekształceniem – w przypadku złamań kości palca, może pojawić się widoczna deformacja, np. Jestskrzywienie bardzopalca.
• Trudnością cięw poruszaniu palcem – pacjent odczuwa ból przy próbie poruszania palcem, a takżkoe nimmoże poruszymieć problem z chodzeniem.
• Uszkodzeniem Czpaznokci – często towarzyszą temu urazyurazowi obrażenia paznokci, takie jak ich złamanie lub zasinienie.

Diagnostyka

Aby miepostawić absolutną pewnośćdiagnozę, że chodzi o złamanie,zwykle wykonuje się zdjęcie rentgenowskie palucha(RTG), które pozwala dokładnie ocenić, czy doszło do złamania kości. Obrazowanie jest kluczowe, aby potwierdzić stopień złamania i wykluczyć inne uszkodzenia tkanek.

Leczenie

• Środki pierwszej pomocy:

  • Schłodzenie mogą– zastosowanie zimnego kompresu lub lodu na obrzęk może pomóc zmniejszyć zakresstan uszkodzeń:zapalny Schi złodzenieagodzić ból.
  • Unieruchomienie – w celu zmniejszenia ruchomości uszkodzonego palca, unieruchomienie, uniesienie stopy i ewentualne podanie leków przeciwbólowych.

    Czasami wystarczy dunależy palecunieruchomić u stopy owinąćgo bandażem, specjalnym szyną lub stosem butów ortopedycznych.

  • Uniesienie stopy – trzymanie stopy uniesionej ponad poziom ciała pomoże zmniejszyć opuchliznę.

• Metody leczenia:

  • Bandażowanie i usztywnić o sąsiedni palec. Istnieją również specjalne szyny i buty– najczęściej stosuje się bandaż palucha do sąsiedniego palca lub zakłada się specjalną szynę (ortopedyczną), którera zapobiega ruchomości i pozwala na prawidłowe zrośnięcie się kości.
  • Gipsowanie – w przypadkach, gdy złamanie jest bardziej skomplikowane, lekarz może zdecydować się na wykorzystać do unieruchomienia palca. Czasem najlepszym sposobem leczenia jest zanałożenie gipsu na przodostopiu. Bandażeprzodostopie, gips i szyny stosuje się po to, byaby zapewnić stałą stabilność.
  • Rehabilitacja – po okresie unieruchomienia, w celu przywrócenia pełnej funkcji, może być konieczna rehabilitacja, w tym ćwiczenia rozciągające i wzmacniające stopę.

• Leczenie operacyjne:

  • W rzadkich przypadkach (zwłaszcza w przypadku złamanejamań otwartych lub złamań obejmujących staw) może być konieczna interwencja chirurgiczna w celu ustawienia kości całkowicieoraz nieruchome ułożenie, dzięki czemu prawidłowo się zrośnie. Leczenie powinno trwać około 3–4 tygodni, a stopę można obciążać w zależności od stopnia bolesności.

    W rzadkich przypadkach złamanie rozciąga się do stawu, wtedy konieczny jest zabieg chirurgiczny, który pomoże zapobieczapobiegania przyszłym powikkomplikacjom, takim jak zrost nieprawidłaniomowy.

Rokowanie

ZWiększość złamanieamań dużego palca zwykleu stopy goi się dobrze i tylko nieliczninie pacjencipowoduje dotrwałych problemów. Okres leczenia trwa zazwyczaj 3-4 tygodnie, w zależnoświadczajci od rodzaju złamania. Po tym czasie pacjent może stopniowo zacząć obciążać stopę, o ile ból na to pozwala. W przypadku niewielkich złamań, proces gojenia przebiega szybciej i może nie wymagać długotrwałychej dolegliwościrekonwalescencji. 

Niektórzy pacjenci mogą odczuwadoświadczać bóllu i  sztywnośćci podczasstawu poruszania stawempalucha przez pierwszy rok, aleszczególnie zwykleprzy z czasemwiększych dolegliwośćurazach. taZwykle jednak objawy te ustępujepują samoistnie w miarę jak palec odzyskuje pełną funkcjonalność. Jednak w bardzo rzadkich przypadkach mogą wystąpić długotrwałe trudności w poruszaniu palcem lub zrosty, co może wymagać dalszego leczenia.

Dodatkowe informacje

• Złamania kości (ang. fractures)
• Leczenie złamań, możliwe powikłania
• Złamanie palca u nogi – Informacje dla personelu medycznego
• Złamanie kości śródstopia – informacje dla lekarzy

Ilustracje

Szkielet stopy

Autorzy

• Kalina van der Bend, lekarz, Blachownia (recenzent)
• Martina Bujard, dziennikarka naukowa, Wiesbaden