Czym jest choroba dłoni, stóp i jamy ustnej?
Jest to infekcja wirusowa zwiobjawiajązanaca z się gorączką, wrzodziejącymi zmianamiowrzodzeniami na błonie śluzowej jamy ustnej (owrzodzenia) oraz wysypką na dłoniach i podeszwach stóp. Zakażenie występuje głównie u dzieci poniżej 10. roku życia. Ponieważ choroba jest wysoce zakaźna, mogą wystąpić niewielkie epidemie. Często zdarza się, że w danym środowisku, na przykład w przedszkolu, zakażają się prawie wszystkie dzieci. Choroba występuje częściej latem i jesienią.
Objawy
CzasOkres inkubacji, czyli czas od zakażenia do wybuchupojawienia się objawów choroby wynosi 3 do 10 dni. ChorobaW przebiegu choroby zwykle najpierwnajwcześniej prowadzipojawia do się gorączkiczka i innychinne objawówobjawy, takichtakie jak utrata apetytu i ból gardła. Jeden do dwóch dni później pojawia się wysypka skórna. Objawiaw się onapostaci płaskimiaskich lub uniesionymiuniesionych czerwonymiczerwonych plamamiplam, czasem z pęcherzami. Najczęściej dotknizajęte są dłonie i podeszwy stóp. Wysypka może pojawić się również na pośladkach, w okolicach narządów płciowych, na kolanach lub łokciach. W tym samym czasie w pojawiajjamie ustnej tworzą się również bolesne zmiany w jamie ustnej. Są toformie małeych, czerwoneczerwonych plamkiplamek, z którerych tworzpowstają pęcherze i często wrzodyowrzodzenia. SzczególnieNajczęściej dotknizajęte są język, dziąsła i błona śluzowa jamy ustnej.
Przyczyny
Choroba jest wywoływana przez wirusy. W większości przypadków wprzyczyną grę wchodzsą wirusy Coxsackie A, ale do choroby dłoni, stóp i jamy ustnej może prowadzić także rzadki w Europie ludzki Enterowirus 71. W większości przypadkówZwykle patogen jest przenoszony na inne osoby poprzez bezpośredni kontakt z płynami ustrojowymi (np. śliną, wydzieliną z nosa i gardła, kałem) lub poprzez kontakt z powierzchniami skażonymi wirusem. Duże znaczenie ma transmisja fekalno-oralna po skorzystaniu z toalety. Istnieje również ryzyko transmisji drogą powietrznkropelkową.
Choroby wywołane przez ludzki enterowirus 71 są poważniejsze, łącznie z możliwym uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego. W 1997 i 1998 roku w Malezji i na Tajwanie wystąpiły duże epidemie wywołane przez EV71.
Ryzyko zakażenia
Osoby dotknięte infekcjąchore są wysoceźródłem zaraźliwezakażenia dla innych. Ryzyko zakażenia można zmniejszyć poprzez odpowiednią higienę rąk, czyli regularne mycie, szczególnie po zmianie dziecku pieluchy oraz wyjściu z toalety. Należy unikać bliskiego kontaktu z osobami zakażonymi (np. całowania, przytulania lub dzielenia się sztućcami). Nawet kilka tygodni po ustąpieniu objawów wirusy mogą nadal być wydalane z kałem. Możliwe jest ponowne zakażenie innymi typami wirusa Coxsackie.
Jeśli to możliwe, dzieci z ostrymi objawami nie powinny odwiedzać obiektplacówwek publicznychopiekuńczo-wychowawczych, takich jak przedszkola czy szkoły.
Po poprawie i ustąpieniu objawów i poprawie stanu ogólnego lub po zaleczeniu i wyschnięciu pęcherzy, zwykle możliwy jest powrót do placówek publicznych bez pisemnego zaświadczenia lekarskiego.
TerapiaLeczenie
Nie istnieje terapia, która bezpośrednio zwalcza wirusa. Można jednak łagodzić objawy za pomocą leków przeciwgorączkowych, takich jak paracetamol czy ibuprofen. Płyn do płukania jamy ustnej z chlorheksydyną może zapobiec nadkażeniom wywołanym przez bakterie.
Szczepionka przeciwko Enterowirusowi 71 została opracowana w Chinach i przetestowana z dobrym skutkiem. Szczepionka nie jest jednak licencjonowanazarejestrowana w Europie ze względu na odmienną sytuację wirusologiczną.
Rokowanie
Choroba ma zwykle łagodny przebieg i prawie wszyscy pacjenci wracają do zdrowia w ciągu tygodnia nawet bez leczenia. Obserwacja lekarska nie jest konieczna. W bardzo rzadkich przypadkach możliwy jest ciężki przebieg choroby z powikłaniami neurologicznymi.
ChorzyPomimo, wytwarzająże dożywotniprzechorowanie pozostawia trwałą odporność swoistą na typ wirusa, który spowodował zakażenie. Oznacza to, możena mogą sięjednak ponownie zakazić wyłączniesię innym typem wirusa.
Ilustracje
Dodatkowe informacje
- Choroba dłoni, stóp i jamy ustnej — informacje dla
personelu medycznegolekarzy.
Autorzy
- Joanna Dąbrowska-Juszczak (redaktor)
- Magda Łabęcka, lekarz
, Kraków(recenzent) - Hannah Brand,
absolwentkalekarzstudiów medycznych, Berlin(recenzent/redaktor) - Jonas Klaus, lekarz
,Fryburg Bryzgowijski(recenzent/redaktor)