Czym jest zwichni
Definicja
Zwichnięcie rzepki?
Definicja
Zwykle (inaczej wyskoczenie rzepki) to uraz, w którym rzepka jest(patella), zwykle osadzona w bruździe międzykłykciowej w dolnej części kości udowej, przemieszcza się poza swoje anatomiczne miejsce. Upadek na kolano lub uderzenie boczne może spowodować jej wyskoczenie z anatomicznego łożyska ślizgowego. Do urazów tych dochodzi najczNajczęściej podczasrzepka aktywności sportowej.
Objawy
Rzepka może wyraźnie wysunąćwysuwa się na zewnątrz, a jej wysunięcie może prowadzić do niestabilności stawu kolanowego. W Zwichnięcie rzepki to częsty uraz, szczególnie wśród osób aktywnych fizycznie, zwłaszcza młodych sportowców.
Objawy
- Ból – silny ból, szczególnie odczuwany w okolicy kolana.
- Blokada kolana – w ostrej fazie urazu dochodzi do
blokadyniemożności wyprostowania ani zgięcia kolana,. - Wysunięcie
corzepkioznacza,– rzepka może być wyraźniemożwidoczna, przesunięta nago ani wyprostować, ani zginaćzewnątrz. Czasamijednakrzepkasamoistniewracanado właściweciwegomiejscemiejscanatychmiastsamoistnie tuż po wyskoczeniu. - Obrzęk – opuchlizna wokół kolana, często
dochodzizwiązanadozpowstania opuchliznykrwawieniem. - Zniekształcenie kolana
w wyniku–krwawieniadeformacja z powodu przemieszczonej rzepki. - Niemożność
Bólporuszaniazwyklekolanemwystępuje–pobolesnośćwewnętrznej stronie kolana. Wielu chorych odczuwai niestabilnośćw kolaniemogą utrudniać poruszanie stawem.
Cz
Przyczyny
Zwichnięcie rzepki możenajczęściej powstaćma miejsce w wyniku:
- Upadku
wypadkuna kolano luburazusilnegosportowegouderzenia bocznego w kolano.Najczęstszym mechanizmem urazu jest rotacja - Rotacji kolana do wewnątrz, gdy stopa jest
osadzonaustawiona na ziemi. Typowe sporty,podczascoktórych dochodziprowadzi dozwichnięciaprzemieszczenia rzepki. - Urazy
tosportowe,m.in.zwłaszczataniec,w takich dyscyplinach jak: piłka nożna, gimnastyka,itaniec, piłka ręczna.
Czynniki ryzyka
osOsłabienie mięśni wewnętrznej strony uda – z powodu słabszego mięśnia przywodziciela, co może prowadzić do niestabilności rzepki.sSłaby aparat więzadłowy – w przypadku zbyt luźnych więzadeł w stawie kolanowym.wysokieWysokie ustawienie rzepki – rzepka znajduje się w nieprawidłowej, podwyższonej pozycji.- Dysplazja bloczka kości udowej – spłycenie wgłębienia,
(dysplazjawbloczkaktórymkościosadzonaudowej)jest rzepka, co zwiększa ryzyko jej wysunięcia. koKoślawalawośćośkolankończyn–dolnychzbyt duży kąt ustawienia kolan (tzw. „koślawe kolana”) może sprzyjać wysunięciu rzepki.
Częstotliwość występowania
Zwichnięcie rzepki stanowi od 2 do -3% wszystkich urazów kolana. WiW większośćci dotkniętychprzypadków chorobądotyczy tomłodych, wysportowaneaktywnych osób, w szczególności dzieci i młodzieży w wieku od 10 do -20 lat, które uprawiają sport.
Badania dodatkoweDiagnostyka
Zwykle
- Objawy
rzepkakliniczne – Zwichnięcie rzepki jest zazwyczaj widoczne i wyczuwalne, z wyraźnienymwidocznaprzemieszczeniemi przesunięta na zewnątrzrzepki. Lekarzprzeprowadzadokonujedokładną palpacjępalpacji kolana w celu potwierdzenia przemieszczenia. - Rentgen – Po ostrym
zwichnięciu rzepkiurazie kolanomusi zostaćjest prześwietlonewietlane, aby wykluczyćmałeobecność złamaniaamań rzepki lubna krawędzikości udowej, zwłaszcza na jej krawędzi. - Rezonans
Dodatkowomagnetyczny (MRI) – możnaewykonabyćrezonans magnetycznywykonany wustalenia,ocenyczyuszkodzenia więzadzadeła lub, chrząstkastkiniestawowejzostałyiuszkodzoneinnych struktur wewnętrznych stawu kolanowego.
Leczenie
Terapia
Celem maleczenia najest celu stabilizacjęstabilizacja rzepki, by zapobiec jej ponownemudalszym wyskakiwaniuzwichnięciom i uszkodzeniom następczympowikłaniom, takim jak choroba zwyrodnieniowa stawów.
-
JakoPierwszaśrodekpomocpierwszej pomocystosuje się metodę(metoda RICE):- R
: odpoczynek(rest) – odpoczynek. Należy natychmiast przerwać aktywność sportową ikontuzjowanekolano. - I
: lód(ice)Zranione–miejscechłodzenie.należy schłodzić, najlepiej kostkamiZastosowanie lodu (w ręczniku lubzimnymi okładami. Uwaga: Nie kłaść kostek lodu bezpośrednio na skórę, tylko zawinąć jeopakowaniu) wściereczkcelu zmniejszenia obrzę!ku i bólu. - C
: ucisk(compression)Opaska–uciskowaucisk. Użycie opaski elastycznej w celu ograniczenia obrzęku. - E (elevation) – uniesienie kończyny, co pomaga zmniejszyć obrzęk
i wspiera staw. E: uniesienie kończyny (elevation) Pomaga zmniejszyć dopływ krwi do uszkodzonego kolana. Ponadto przyspiesza usuwanie płynu tkankowego, co również zmniejsza obrzęk.
- R
-
Leczenie zachowawcze:
- Środki przeciwbólowe
łagodzą–bleki przeciwból.loweJeśliirzepka sama nie wróci do pozycji anatomicznej, konieczna jest pomoc lekarska przy przywróceniu jej na miejsce. Następnie rzepkę stabilizuje się za pomocą ortezy lub bandażu elastycznego.Ćwiczenia fizjoterapeutyczneprzeciwzapalne mogą pomócwzmocnićwwewnętrznyłagodzeniumięsień udabólu izapobiecponownemuobrzęku. - Unieruchomienie
przemieszczaniu rzepki.Jeśli już wcześniej dochodziło do zwichnięcia rzepki lub– jeśliwystrzepka nie wróciła do swojej pozycji samoistnie, lekarz może pomóc w jej nastawieniu. W późniejszym okresie stosuje siępujortezę (opaskę ortopedyczną)innelubwspółistniejbandaż elastyczny, aby zapewnić stabilność stawu kolanowego. - Fizjoterapia – ćwiczenia mające
urazyna celu wzmocnienie mięśni wewnętrznej strony uda,jakcourazystabilizuje rzepkę i zapobiega jej dalszym przemieszczeniom.
- Środki przeciwbólowe
-
Leczenie chirurgiczne:
- W przypadkach częstych zwichnięć rzepki, urazów kości lub chrząstki, może być konieczna operacja w
.RokowanieRokowanie jest ogólnie dobre, ale zależy od urazów towarzyszących, leczenia, dalszego leczeniaiwspółpracyzezapobieganiastronydalszympacjentauszkodzeniom.PoRekonstruowanieepizodziewięzadełzwichnięciai korekta ustawienia rzepki mogąwystąpibyćograniczenia funkcjonalne stawu kolanowegowymagane,wskutekjeśliczegostandardowe leczenie nie przynosi efektów.
Rokowanie
Rokowanie po zwichnięciu rzepki jest zazwyczaj dobre, zwłaszcza jeśli uraz był jednorazowy, a leczenie zostało wdrożone odpowiednio wcześnie. Po 6połowa50% pacjentów wraca dowcześniejszego poziomupełnej aktywności fizycznej, a niektórzy mogą odczuwać ograniczenia w funkcjonowaniu stawu kolanowego. - W przypadkach częstych zwichnięć rzepki, urazów kości lub chrząstki, może być konieczna operacja w
Jeśli leczenie jest odpowiednie, a pacjent przestrzega zaleceń, ryzyko wystąpienia kolejnych zwichnięć jest niskie, jednak w przypadkach nawrotowych lub przy istnieniu innych urazów, operacja może być konieczna, aby zapewnić długotrwałą stabilność rzepki.
Zwichnięcie rzepki, choć bolesne i ograniczające, przy odpowiednim leczeniu i rehabilitacji, zwykle nie prowadzi do poważnych, długotrwałych problemów
Dodatkowe informacje
- Zwichnięcie rzepki – informacje dla lekarzy
Autorka
- Kalina van der Bend, lekarz
, Blachownia(recenzent) - Ulrike Boos, redaktorka Deximed, Fryburg
- Susanna Allahwerde, lekarka, specjalista chorób wewnętrznych, Berlin