Złamanie przedramienia
Przedramię składa się z dwóch kości: kości promieniowej od strony kciuka i kości łokciowej od strony małego palca. Jedna lub obie kości mogą się złamać w różnych miejscach. Zwykle złamania przedramienia dzieli się na złamania w dolnej, środkowej i górnej jednej trzeciej przedramienia.
Rozpoznanie
Złamania przedramienia występują zwykle po upadku na wyciągniętą rękę (często w wyniku podparcia się podczas upadku) lub po bezpośrednim uderzeniu w przedramię.
Lekarz stwierdza w trakcie badania ból i tkliwość w miejscu złamania. Pociąganie lub nacisk w osi wzdłużnej przedramienia powoduje ból w miejscu złamania. Nieprawidłowe ustawienie przedramienia zwykle jest widoczne lub wyczuwalne dotykiem. U dzieci często dochodzi do pęknięcia kości, tj. ciągłość tkanki nie jest całkowicie przerwana (złamanie zielonej gałązki). W trakcie badania ortopedycznego sprawdzane jest unerwienie i ukrwienie kończyny górnej po stronie uszkodzenia.
Zdjęcia rentgenowskie mogą potwierdzić złamanie przedramienia.
Leczenie
Dorośli
Złamania w środkowej części obu kości przedramienia (łokciowej i promieniowej) są u dorosłych zawsze niestabilne i bardzo trudno utrzymać je w gipsie w odpowiedniej pozycji. Dlatego takie złamania są prawie zawsze leczone chirurgicznie.
Izolowane złamania, obejmujące tylko kość łokciową lub tylko kość promieniową, gdzie przemieszczenie w osi wzdłużnej jest mniejsze niż 10 stopni, można leczyć opatrunkiem gipsowym (ewentualnie ortezą) bez operacji. Lekarz stara się nastawić złamanie tak, by końce odłamów były prawidłowo ustawione względem siebie we wszystkich płaszczyznach. W ten sposób podejmuje próbę zapewnienia prawidłowej ruchomości przedramienia po wygojeniu złamania. Taki zabieg można przeprowadzić w znieczuleniu miejscowym.
Jeśli lekarz nie jest w stanie odpowiednio nastawić złamania lub też miejsce złamania znajduje się pośrodku trzonu kości, zabieg operacyjny przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym. Miejsce złamania jest stabilizowane za pomocą blaszki i śrub. Następnie na kończynę górną zakłada się gips, sięgający od wewnętrznych stawów palców dłoni aż do dołu pachowego. Gips zwykle musi być noszony przez 10–14 tygodni. W niektórych przypadkach po sześciu tygodniach gips jest zastępowany sztywną ortezą z tworzywa sztucznego.
Dzieci
U dzieci nieznaczne odchylenie od prawidłowego ustawienia złamania jest akceptowalne, jeśli złamanie dotyczy dolnej jednej trzeciej przedramienia. Jeśli złamanie wymaga nastawienia, jest ono wykonywane w znieczuleniu ogólnym.
Kończyna górna jest gipsowana w opisany powyżej sposób, ale gips nosi się z reguły tylko przez 6–8 tygodni.
Badania kontrolne
Kontrole, w tym badania rentgenowskie, powinny zostać przeprowadzone w ciągu pierwszych kilku tygodni po urazie i po zdjęciu gipsu. Szczególnie ważne jest ustalenie, czy mimo gipsu nie doszło do przemieszczenia odłamów kości w obrębie złamania. U dzieci może do tego łatwo dojść.
Po przerwie w uprawianiu sportu i przed wznowieniem aktywności sportowej dziecko powinno zostać zbadane przez lekarza.
Rokowanie
U dzieci, które miały już złamanie przedramienia, ponowne złamania nie należą do rzadkości.
U niektórych pacjentów zakres rotacji przedramienia może ulec ograniczeniu, zwłaszcza jeśli doszło do znacznej deformacji. W takich przypadkach można zalecić indywidualnie dostosowaną terapię uzupełniającą w postaci systematycznej fizjoterapii, między innymi w celu poprawy funkcji ruchowych.
Dodatkowe informacje
- Złamanie przedramienia — informacje dla lekarzy
Autorzy
- Marie-Christine Fritzsche, lekarz, Fryburg
Ilustracje
