Złamania obojczyka występują często, zwłaszcza u dzieci i młodzieży. Ponad połowa złamań jest rozpoznawana u dzieci poniżej 12. roku życia. 80% wszystkich złamań dotyczy środkowej jednej trzeciej obojczyka, 15% zewnętrznej (dalszej) jednej trzeciej, a 5% wewnętrznej (przyśrodkowej) jednej trzeciej. Złamania obojczyka mogą być skutkiem bezpośredniego uderzenia w obojczyk, uderzenia z boku w ramię lub upadku. U dorosłych złamanie obojczyka wymaga zadziałania większej siły. Złamanie u dorosłego goi się wolniej niż u dziecka, a ryzyko powikłań jest większe.
Leczenie
Złamania obojczyka zwykle nie są operowane, wystarczy unieruchomienie ramienia w temblaku przez kilka tygodni (leczenie zachowawcze). Operacja jest często konieczna, jeśli w wyniku złamania kość skróciła się o więcej niż 15 mm, jeśli odległość między końcami złamania jest zbyt duża, jeśli złamanie obejmuje trzy lub więcej odłamów lub jeśli bez interwencji chirurgicznej kość zrosłaby się w nieprawidłowym ustawieniu. Operacja może być również konieczna, jeśli w wyniku złamania uszkodzone zostały naczynia krwionośne, nerwy lub tkanka płucna. Z reguły to specjalista (chirurg ortopeda) decyduje, czy i jak najlepiej operować.
U większości pacjentów efektem zabiegu operacyjnego jest prawidłowe nastawienie złamania.
Utrzymujące się dolegliwości
Niektórzy pacjenci po zakończeniu leczenia zachowawczego zgłaszają utrzymujące się dolegliwości, ale nie zawsze wymagają one leczenia. U nawet dwóch trzecich pacjentów po wygojeniu obręcz barkowa jest nieznacznie skrócona, ale najczęściej nie powoduje to żadnego upośledzenia funkcji.
Niecałkowite zagojenie albo tzw. staw rzekomy (zaburzenie zrostu złamanej kości) występuje u około 6% pacjentów.
Jeśli obojczyk skrócił się o więcej niż 15–20 mm20mm, jeśli występuje znaczna deformacja, a także, jeśli obojczyk wystaje do przodu, zwykle zaleca się operację, w przypadku gdy u pacjenta występują znaczące dolegliwości, takie jak ból, osłabienie, wystający bark, ograniczona ruchomość, drętwienie/mrowienie w kończynach górnych lub w przypadku defektów kosmetycznych.
Podobnie jak w przypadku wszystkich operacji, możliwe powikłania obejmują zakażenie, uszkodzenie nerwów (uszkodzenie splotu nerwowego) i nieprawidłowe wygojenie mimo operacji. Zabiegi wykonywane są w szpitalach ortopedycznych specjalizujących się w chirurgicznym leczeniu złamań kości. W trakcie operacji przecina się nieprawidłowy zrost (osteotomia), koryguje nieprawidłowe ustawienie, a następnie stabilizuje nowe miejsce zespolenia za pomocą blaszek i śrub (osteosynteza).
Dodatkowe informacje
- Złamanie obojczyka
- Złamanie obojczyka — informacje dla lekarzy
Autorzy
- Anna Zwierzchowska, lekarz, Kraków (recenzent)
- Susanne Meinrenken, dr n. med., Brema