Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Tłuszczak

Streszczenie

  • Definicja: Tłuszczak to guzłagodna wzmiana tkance podskórnejnowotworowa, który powstajepowstająca z komórek tłuszczowych (adipocytów).
  • Epidemiologia: Dotyczy ok. 1% populacji.
  • Objawy: Tłuszczaki zwykle są bezobjawowe, ale mogą powodować ból, jeśli uciskają tkanki lub nerwy.
  • Badanie fizykalne: Miękki, dobrze odgraniczony guz podskórny, który łatwo ulega przemieszczeniu w stosunku do otaczających go tkanek.
  • Diagnostyka: Obraz kliniczny.
  • Leczenie: W przypadku niepokojących tłuszczaków lub wątpliwości co do ich łagodnego charakteru, wycięcie chirurgiczne.

Informacje ogólne

Definicja

  • Tłuszczaki są łagodnymi guzaminowotworami tkanek miękkich, które powstają z komórek tłuszczowych (adipocytów), głównie w tkance podskórnej, rzadko również w strukturach podpowięziowych lub wewnątrzmięśniowych. Mogą występować we wszystkich narządach ciała.
  • Zwykle bezobjawowenie dają objawów, niekiedy moożliwe są dolegliwości bólowe przy ucisku na nerwy. Powodem konsultacji lekarskiej najczęściej są względy estetyczne lub obawa przed guzem złośliwym.
  • Lipomatoza jest to występowanie licznych tłuszczaków – może mieć związek z uwarunkowaniami genetycznymi lub wpływem czynników takich jak: nadużywanie alkoholu, otyłość, hiperlipidemia oraz cukrzyca. 

Epidemiologia

  • Tłuszczaki są najczęstszymi podskórnymi guzami tkanek miękkich i występują u około 1% populacji.1
  • Mężczyźni chorują częściej niż kobiety. Najczęściej występują między czwartą a szóstą dekadą życia.
  • Dodatni wywiad rodzinny, szczególnie w przypadku lipomatozy.

Etiologia i patogeneza

  • Tłuszczaki składają się z komórek tłuszczowych i są otoczone cienką, włóknistą torebką.
  • Ich wielkość zwykle nie przekracza 5 cm, są one stosunkowo miękkie, dobrze odgraniczone i przesuwalne względem podłoża.
  • W przypadku lipomatozy bolesnej (lipomatosis dolorosa) występuje kilka bolesnych tłuszczaków głównie u kobiet otyłych w czasie menopauzy. 
  • Mnoga symetryczna tłuszczakowatość (zespół Launois–Bensaude'a) to symetryczne nagromadzenie tkanki tłuszczowej bez torebki w okolicy obręczy barkowej, szyi, ramion i ud, zwykle niebolesne, często występujące w przypadku nadużywania alkoholu.2

ICD–10

  • D17 Nowotwór niezłośliwy z tkanki tłuszczowej.
    • D17.0 Tłuszczak skóry i tkanki podskórnej głowy, twarzy i szyi.
    • D17.1 Tłuszczak skóry i tkanki podskórnej tułowia.
    • D17.2 Tłuszczak skóry i tkanki podskórnej kończyn.
    • D17.4 Tłuszczak narządów klatki piersiowej.
    • D17.5 Tłuszczak narządów jamy brzusznej.
    • D17.6 Tłuszczak powrózka nasiennego.
    • D17.7 Tłuszczak o innym umiejscowieniu.
    • D17.9 Tłuszczak, umiejscowienie nieokreślone.
  • E88.2 Tłuszczakowatość niesklasyfikowana gdzie indziej.
  • E88.8 Inne określone zaburzenia metaboliczne.

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

  • Typowy wygląd i wyniki badania palpacyjnego.

Diagnostyka różnicowa

  • Tłuszczakomięsak.
  • Zapalenie tkanki podskórnej.
  • Torbiel.
  • Hibernoma (również łagodny guz brunatnej tkanki tłuszczowej).1

Wywiad lekarski

  • Tłuszczaki to wolno rosnące guzy o miękkiej lub twardej, gumowatej konsystencji, które są łatwo przesuwalne względem podłoża i otaczających tkanek.
  • Tłuszczaki są zwykle bezobjawowe, jednak mogą wywoływać dolegliwości bólowe w przypadku ucisku na nerwy lub inne otaczające tkanki. ProblemStanowią problem natury kosmetycznejestetycznej.
  • W ponad 80% przypadków średnica jest mniejsza niż 5 cm, ale w skrajnych przypadkach tłuszczaki mogą osiągać średnicę ponad 20 cm i wagę kilku kilogramów.3
  • Główne umiejscowienie
    • Najczęściej lokalizują się na tułowiu, w okolicy ramion, szyi i pach, alejednak mogą występować w prawie każdym miejscu organizmu.4
  • W 80% przypadków są to zmiany pojedyncze, w przypadku zmian mnogich należy zebrać wywiad rodzinny i informacje na temat chorób współistniejących oraz spożyciaywania alkoholu.

Badanie fizykalne

  • Miękki, dobrze odgraniczony guz podskórny, który łatwo ulega przemieszczeniu w stosunku do otaczających go tkanek.
    Tłuszczak
    Tłuszczak
  • Nie ma oznak nacieków, zaczerwienienia ani nadmiernego ucieplenia.

Badania uzupełniające w gabinecie lekarza rodzinnego

  • Zwykle nie są konieczne, ale mogą być wskazane w przypadku podejrzenia tłuszczaków w narządach wewnętrznych.
  • Jeśli wymagane są badania obrazowe, możliwe jest wykonanie badania ultrasonograficznego, TK lub RM (TK i RM niedostępne w POZ).

Wskazania do skierowania do specjalisty

  • W przypadku wątpliwości co do łagodnego charakteru guza.
  • Gdy ze względów kosmetycznychestetycznych lub mechanicznych warto jest chirurgicznie wyciąć zmianę.

Lista kontrolna dotycząca skierowania

Tłuszczak – leczenie chirurgiczne

  • Cel skierowania
    • operacja, ewentualnie ocena.
  • Wywiad lekarski
    • rozwój i wzrost guza
    • ból, ucisk, inne dolegliwości somatyczne
    • problem psychologiczny/kosmetyczny.
  • Badanie fizykalne
    • umiejscowienie, konsystencja, odgraniczenie guza.

Leczenie

Cele leczenia

  • Względy estetyczne, zmniejszenie bólu, w razie potrzeby badania histopatologiczne.

Ogólne informacje o leczeniu

  • Małe tłuszczaki, które nie zmieniają się, nie wymagają leczenia.
  • Jeśli istnieją wątpliwości co do łagodnego charakteru guza (objawy naciekania, szybki wzrost), ból lub wyraźne życzenie pacjenta, metodą z wyboru jest wycięcie chirurgiczne.5
  • Przy radykalnym usunięciu zmian ryzyko nawrotu jest niskie.
    • Tłuszczaki w przewodzie pokarmowym czasami można również usunąć endoskopowo.1
  • Alternatywnie można rozważyć liposukcję lub zabieg laserowy.4
  • Zabiegi iniekcyjne z użyciem fosfolipidów znajdują się obecnie w fazie eksperymentalnej.

Przebieg, powikłania i rokowanie

Powikłania

  • Ucisk na otaczającą tkankę.

Rokowanie

  • Rokowanie jest dobre, ale istnieje ryzyko nawrotu w przypadku tłuszczaków bez torebki.2

Informacje dla pacjentów

Materiały edukacyjne dla pacjentów

Ilustracje

Tłuszczak to miękki, dobrze odgraniczony guz podskórny, który łatwo ulega przemieszczeniu w stosunku do otaczających go tkanek.
Tłuszczak to miękki, dobrze odgraniczony guz podskórny, który łatwo ulega przemieszczeniu w stosunku do otaczających go tkanek

Źródła

  • Kolb L., Yarrarapu S.N.S., Ameer M.A, et al. Lipoma. In: StatPearls [Internet], Treasure Island (FL): StatPearls Publishing, 2024, ncbi.nlm.nih.gov dostęp: 10.03.2024
  • Iljin A., Kruk-Jeromin J. Tłuszczakowatość, Post Dermatol Alergol 2009, 1: 74-8.

Piśmiennictwo

  1. Nickloes T.A. Lipomas, Medscape, aktualizacja: 06.2018, emedicine.medscape.com
  2. Harsch I.A.: Multiple symmetric lipomas in a 63-year-old man, Dtsch Arztebl Int 2019, 116: 118, www.aerzteblatt.de
  3. Al-basti H.A., El-Khatib H.A. The use of suction-assisted surgical extraction of moderate and large lipomas: long-term follow-up, Aesthetic Plast Surg., 04.2022, 26(2): 114-7, www.ncbi.nlm.nih.gov
  4. Goldman A., Wollina U. Lipoma treatment with a subdermal Nd:YAG laser technique, Int J Dermatol, listopad 2009, 48(11): 1228-32, www.ncbi.nlm.nih.gov
  5. Luba M.C., Bangs S.A., Mohler A.M., Stulberg D.L. Common benign skin tumors, Am Fam Physician 2003, 67: 729-38, www.ncbi.nlm.nih.gov

Opracowanie

  • Marta Niwińska (recenzent)
  • Sławomir Chlabicz (redaktor)
  • Monika Lenz (recenzent/redaktor)
Lipom
Guz w tkance podskórnej; Podskórny guz tkanki miękkiej; Komórki tłuszczowe; Adipocyty; Guz podskórny; Hibernoma; Lipomatoza; Lipomatosis dolorosa; Lipomatoza łagodna symetryczna; Zespół Launois–Bensaude'a
Tłuszczak
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja: Tłuszczak to guzłagodna wzmiana tkance podskórnejnowotworowa, który powstajepowstająca z komórek tłuszczowych (adipocytów). Epidemiologia: Dotyczy ok. 1% populacji. Objawy: Tłuszczaki zwykle są bezobjawowe, ale mogą powodować ból, jeśli uciskają tkanki lub nerwy.
Dermatologia
Tłuszczak
/link/c1b1aa3bd7d24208ae21ba2e654458d1.aspx
/link/c1b1aa3bd7d24208ae21ba2e654458d1.aspx
tluszczak
SiteDisease
Tłuszczak
K.Reinhardt@gesinform.de
mmail#j.parol@konsylium24dabrowska@medibas.pl
pl
pl
pl