Document version compare

Informacje ogólne

Definicja

Polipy to wszelkiego rodzaju wypukłości błony śluzowej jelita do światła jelita grubego lub odbytnicy.¹.
Istnieje kilka klasyfikacji, można je podzielić ze względu na morfolgię, typ histologiczny lub potencjał nowotworowy.
Polipy nowotworowe to polipy z cechami dysplazji

tylko polipy gruczolakowe (wywodzące się z tkanki gruczołowej) mają potencjał do złośliwienia.¹.
- większość gruczolakoraków okrężnicy prawdopodobnie rozwija się z gruczolaków (sekwencja gruczolak-rak).

Częstość występowania

Chorobowość i zapadalność
- najczęstszym typem polipów są polipy gruczolakowe
- chorobowość polipów gruczolakowych u osób w wieku >60 lat wynosi pomiędzy 30% a 40%.¹.
Wiek
- polipy występują stosunkowo rzadko przed 50. rokiem życia.
  - wskaźnik wykrywalności zaawansowanych gruczolaków u osób w wieku 40–49 lat (3,5%) jest znacznie niższy niż u osób w wieku powyżej 50 lat.
- chorobowość rośnie wraz z wiekiem.
Płeć
- polipy u kobiet występują rzadziej niż u mężczyzn (ok. 1:2), co odpowiada stosunkowi w przypadku nowotworu jelita grubego.

Etiologia i patogeneza

Polipy zwykle występują sporadycznie, ale mogą również pojawiać się w zespołach genetycznych związanych z polipowatością i rakiem jelita grubego
Dziedziczne zespoły związane z rakiem jelita grubego
- dziedziczny nowotwór jelita grubego niezwiązany z polipowatością (hereditary non-polyposis colorectal cancer — HNPCC, zespół Lyncha): amsterdamskie kryteria rozpoznania klinicznego
- rodzinna polipowatośc gruczolakowata (FAP)
- zespół polipowatości młodzieńczej
- polipowatość związana z genem MUTYH
- zespół Peutza i Jeghersa
Rozwój nowotworu jelita grubego to ciągły proces postępujący od poziomu prawidłowej błony śluzowej, poprzez rozwój gruczolaka, a następnie poprzez procesy dysplazji do raka.¹.
- tylko niewielki odsetek gruczolaków przekształca się w raka
- natomiast 90% nowotworów jelita grubego rozwija się z gruczolaków
Potencjał do złośliwienia polipa koreluje między innymi z jego wielkością, typem histologicznym i stopniem dysplazji.¹.

Dziedziczny nowotwór jelita grubego niezwiązany z polipowatością (hereditary non-polyposis colorectal cancer — HNPCC, zespół Lyncha)

Najczęstsza przyczyna genetyczna raka jelita grubego
- dziedziczony autosomalnie dominująco, uszkodzenie genu MMR lub EPCAM
- zwiększone ryzyko rozwoju raka jelita grubego (zwykle prawa połowa okrężnicy) oraz innych nowortworów: żołądka, trzustki, endometrium, jajnika, mózgu
Kliniczne podejrzenie zespołu w przypadku spełniania kryteriów amsterdamskich II:
- co najmniej trzech członków rodziny z rakiem związanym z HNPCC (okrężnica/odbytnica, endometrium, jelito cienkie, urotelium)
  - jeden członek rodziny jest spokrewniony z pozostałymi dwoma w pierwszym stopniu
- co najmniej dwa kolejne pokolenia dotknięte chorobą
- w przynajmniej jednym przypadku pacjent ma mniej niż 50 lat w momencie rozpoznania
- wykluczenie rodzinnej polipowatości gruczolakowatej

Rodzinna polipowatość gruczolakowata (familial adenomatous polyposis - FAP, polipowatość jelita grubego)

W jelicie grubym występują setki do kilku tysięcy małych i dużych polipów gruczolakowych (>100)
- ryzyko rozwoju raka jelita grubego wynoki około 100% w wieku 40 lat u nosicieli mutacji
Choroba jest dziedziczona w sposób autosomalny dominujący z wysoką penetracją, spowodowana mutacją germinalną genu APC
- występuje również postać łagodna (~~AFAP -~~ attenuated familial adenomatous polyposis - AFAP) w której obserwuje się mniejszą liczbę polipów (1-10), ryzyko rozwoju raka jelita grubego jest odpowiednio mniejsze
- w FAP obserwuje się także zwiększone ryzyko rozwoju innych nowotworów, w tym raka trzustki, dwunastnicy, tarczycy, mózgu, hepatoblastoma
  - u pacjenci z FAP obserwuje się występowanie polipów także w dwunastnicy (okołoopuszkowo), nieco rzadziej w żołądku
  - w żołądku są to zwykle polipy dna żołądka, które są łagodne i nie mają potencjału do złośliwienia; rzadziej są to gruczolaki
W przypadku wykrycia FAP wskazany jest ścisły nadzór nad pacjentami
- u dzieci w wieku 6 miesięcy - 7 lat wskazane co roku ~~usg~~USG jamy brzusznej i oznaczanie poziomu AFP (skrining hepatoblastoma)
- od 12 roku życia kolonoskopia co roku w przypadku stwierdzenia polipów (skrining raka jelita grubego)
- profilaktyczna proktokolektomia lub kolektomia wskazana zwykle przed ukończeniem 25 lat
- od 25 roku życia wskazana gastroskopia (skrining raka żołądka i dwunastnicy)
- coroczna ocena tarczycy

Zespół polipowatości młodzieńczej

Mnogie polipy hamartomatyczne młodzieńcze występujące w żołądku, jelicie cienkim i okrężnicy
Dziedziczony autosomalnie dominująco, spowodowany mutacją genów BMPR1A, SMAD4
- zwiększone ryzyko anemii z niedoboru żelaza
Najczęstszym objawem jest krwawienie z przewodu pokarmowego, biegunka, bóle brzucha
Kryteria rozpoznania:
- minimum 5 polipów młodzieńczych w okrężnicy lub minimum 2 polipy młodzieńcze w innych lokalizacjach lub jakakolwiek liczba polipów młodzieńczych u krewnego pacjenta z polipowatością młodzieńczą
Nadzór nad pacjentami:
- od 12 roku życia kolonoskopia co 1-3 lata

Polipowatość związana z genem MUTYH (MUTYH-associated polyposis - MAP)

Polipy gruczolakowe (10-100), hiperplastyczne lub ząbkowane w jelicie grubym
Dziedziczony autosomalnie recesywnie, spowodowany mutacją genu MUTYH
Nadzór nad pacjentami:
- od 18 roku życia kolonoskopia co 1-2 lata
- od około 25 roku życia gastroskopia co 1-5 lat
- proktokolektomia lub kolektomia zalecana indywidualnie

Zespół Peutza i Jeghersa

Polipy hamartomatyczne Peutza i Jeghersa występujące w przewodzie pokarmowym, towarzyszące przebarwienia skóry oraz błon śluzowych
- zwiększone ryzyko rozwoju raka jelita grubego oraz nowotworów trzustki, żołądka, jelita cienkiego, jajnika, piersi, płuca
Objawem zespołu może być krwawienie z przewodu pokarmowego, wgłobienie lub niedrożność
Kryteria rozpoznania: wystarczy spełnienie jednego z kryteriów
- minimum 2 polipy Peutza i Jeghersa w przewodzie pokarmowym
- jakakolwiek liczba polipów Peutza i Jeghersa u osoby spokrewnionej z pacjentem z ww. zespołem
- jakakolwiek liczba polipów Peutza i Jeghersa oraz przebarwienia skóry lub błon śluzowych
- przebarwienia skóry lub błon śluzowych u osoby z wywiadem rodzinnym w kierunku zespołu Peutza i Jeghersa

Klasyfikacja histologiczna

Polipy gruczolakowe
- nowotwory cechujące się obecnością dysplazji (wysokiego lub niskiego stopnia)
- ze względu na typ histologiczny można wyróżnić gruczolaki:
  - cewkowe (najczęściej spotykany)
  - cewkowo-kosmkowe (>25% utkania stanowi część kosmkowa)
  - kosmkowe (>75% utkania stanowiczęść kosmkowa)
- najczęstszy typ polipów u dorosłych
- zwykle przebiega bezobjawowo, mogą pojawić się krwawienia z przewodu pokarmowego, biegunki, obecność śluzu w stolcu
Polipy ząbkowane (zmiany ząbkowane)
- mogą występować pojedynczo lub być mnogie
- według klasyfikacji WHO można podzielić je na:
  - polipy hiperplastyczne ząbkowane - występują najczęściej, nie są zmianami przednowotworowymi, zwykle zlokalizowane w esicy i odbytnicy
  - siedzący gruczolak (polip ząbkowany) - płaska zmiana, zwykle w prawej połowie okrężnicy, jest zmianą przedrakową
  - tradycyjny gruczolak ząbkowany - siedzący polip, zwykle w lewej połowie okrężnicy, jest zmianą przedrakową
Polipy hamartomatyczne
- polipy młodzieńcze: najczęściej występujący typ polipów u dzieci, mogą być mnogie (patrz zespół polipowatości młodzieńczej), nie zwiększają ryzyka występienia raka jelita grubego
- polipy Peutza i Jeghersa: moga występować w każdym odcinku przewodu pokarmowego (patrz zespół Peutza i Jeghersa)
- polipy związane z wrodzonymi zespołami guzów hamartomatycznych związanych z mutacjami PTEN: rzadkie choroby związane ze zwiększonym ryzykiem rozwoju wielu nowotworów
Polipy zapalne (rzekome)
- bez ryzyka złośliwienia, zwykle nie wymagają także usuwania
- powstają w chorobach zapalnych jelita grubego, najczęściej we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego

Ryzyko złośliwości

Maksymalnie 10% wszystkich gruczolaków przechodzi tramsformację do raka
Polip przechodzi przez fazy inicjacji, wzrostu i transformacji złośliwej
Na rozwój mają wpływ czynniki genetyczne i środowiskowe
- więcej informacji na temat czynników ryzyka rozwoju raka można znaleźć w artykule Nowotwór jelita grubego.
Ryzyko dysplazji wysokiego stopnia wzrasta wraz z wielkością polipów¹:
- <10 mm: <1%
- 10–14 mm: 18%
- 15–19 mm: 32%
- 20–25 mm: 42%
- >25 mm: 75%
Morfologia endoskopowa²
- zwiększone ryzyko nowotworu złośliwego:
  - polipy o nieregularnej lub zniszczonej powierzchni (układ dołeczkowy typu V_I lub V_N według Kudo)
  - klasyfikacja paryska 0–IIc (lekko zapadnięte)
  - klasyfikacja paryska 0–IIc w połączeniu z 0–IIa (płasko-wyniosłe)
  - nieziarnisty polip rozrastający się bocznie (LST-NG)
  - ziarnisty polip LST (LST-G) z dominującym węzłem, nieregularną powierzchnią, wybarwieniem i wzorem naczyniowym (NICE NBI typ III)
  - pogrubione i nieregularne naczynia włosowate (rysunek naczyń włosowatych wg Sano typu III)
Tempo wzrostu
- w większości przypadków transformacja gruczolaka do raka trwa kilka lat.¹.

Czynniki predysponujące

Zaawansowany wiek
Płeć męska
Wczesniejsze występowanie polipów w wywiadzie
Akromegalia
Dodatni wywiad rodzinny: polipy okrężnicy lub rak okrężnicy u krewnych 1. stopnia¹

ICD-10

D12 Nowotwór niezłośliwy okrężnicy, odbytnicy, odbytu i kanału odbytu
- D12.2 Okrężnica wstępująca
- D12.3 Okrężnica poprzeczna
- D12.4 Okrężnica zstępująca
- D12.5 Esica
- D12.6 Okrężnica, umiejscowienie nieokreślone
- D12.7 Zgięcie esiczo-odbytnicze
- D12.8 Odbytnica
- D12.9 Odbyt i kanał odbytu
K62 Inne choroby odbytu i odbytnicy
- K62.0 Polip odbytu
- K62.1 Polip odbytnicy
K51.4 Rzekoma polipowatośc jelita grubego [we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego]

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

Wykrywanie polipów za pomocą kolonoskopii (złoty standard), sigmoidoskopii, kolonografii TK lub MR (wirtualna kolonoskopia)
W przypadku wykrycia polipa zawsze konieczne jest wykonanie pełnej kolonoskopii w celu wykrycia innych gruczolaków.
Wszystkie polipy powinny zostać usunięte i przekazane do badania histopatologicznego.

Diagnostyka różnicowa

Nowotwór jelita grubego

Wywiad lekarski

Większość polipów jelita grubego ma charakter bezobjawowy i jest wykrywana przypadkowo.
Możliwe objawy¹
- krwawienie
- niedokrwistość
- przy dużych polipach mogą wystąpić objawy niedrożności
  - ból brzucha
  - ostra niedrożność jelita
- w przypaku polipów kosmkowych może pojawić się
  - wodnista biegunka
  - obecność śluzu
Należy zapytać o współistniejące czynniki ryzyka, m.in. wywiad rodzinny,

Diagnostyka w praktyce lekarza rodzinnego

Ponieważ polipy są zwykle wykrywane przypadkowo podczas profilaktycznej lub diagnostycznej kolonoskopii, nie istnieje konkretna metoda diagnostyczna dostępna bezpośrednio w praktyce lekarza rodzinnego - należy kierować pacjentów na badanie endoskopowe.
Doradztwo i edukacja w zakresie kolonoskopii przesiewowej ma ogromne znaczenie, zobacz artykuł Nowotwór jelita grubego.
Badanie kału na krew utajoną (iFOBT) nie jest odpowiednie w diagnostyce polipów.
Informacje na temat wartości badania kału na krew utajoną w badaniach przesiewowych w kierunku raka jelita grubego można znaleźć w artykule Nowotwór jelita grubego.

Diagnostyka specjalistyczna

Kolonoskopia
- kompletna kolonoskopia wysokiej jakości ma najwyższą czułość i swoistość w wykrywaniu raków i gruczolaków, dlatego powinna być stosowana jako standardowa metoda badań przesiewowych/wczesnego wykrywania raka jelita grubego
- kolonoskopia jest bardziej odpowiednia do wykrywania polipów niż obrazowanie rentgenowskie z podwójnym kontrastem lub kolonografia TK^3-4
- konwencjonalna kolonoskopia wykrywa 90% polipów poniżej 8 mm i ponad 98% większych polipów
- jeszcze wyższe wskaźniki wykrywalności uzyskuje się dzięki chromoendoskopii.³⁵.
  - podczas endoskopii na ścianę jelita rozpylany jest barwny roztwór, aby lepiej uwidocznić jego strukturę powierzchniową
  - jednak nie jest jeszcze jasne, czy wykrywanie większej ilości głównie małych zmian przynosi korzyści pacjentom i uzasadnia wydłużenie czasu wymaganego do przeprowadzenia bezpośredniej chromoendoskopii
  - w razie potrzeby można ją przeprowadzić u pacjentów z nieswoistym zapaleniem jelit i HNPCC w celu lepszego wykrywania zmian nowotworowych
- makroskopowo nie jest możliwe odróżnienie polipów łagodnych od nowotworowych
- jeśli to możliwe, wszystkie wykryte polipy powinny zostać usunięte
  - biopsja tylko w przypadku trudno dostępnych polipów, polipów z podejrzeniem złośliwienia lub wysokim ryzykiem powikłań
Sigmoidoskopia
- sigmoidoskopia wysokiej jakości powinna być oferowana pacjentom odmawiającym wykonania kolonoskopii jako badania przesiewowego/w ramach wczesnego wykrywania
- około 30–50% wszystkich gruczolaków jelita grubego można wykryć za pomocą elastycznego sigmoidoskopu.
- w przypadku pozytywnego wyniku testu FOBT/FIT, podejrzenia guza lub dowodów w sigmoidoskopii na obecność nowotworowego polipa, należy wykonać pełną kolonoskopię.
  - w przypadku wykrycia gruczolaka wysokiego ryzyka istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia kolejnych gruczolaków lub raka w bliższym odcinku okrężnicy (10%).
Kolonografia TK
- nieuzasadniona jako metoda przesiwowa ze względu na narażenie na promieniowanie. Kolonoskopia jest dostępna jako alternatywne badanie.
- pacjentom, u których kolonoskopię można było wykonać tylko w niepełnym zakresie z przyczyn technicznych, należy zaoferować powtórną kolonoskopię, np. w warunkach szpitalnych, lub ewentualnie kolonografię TK jako alternatywę w celu oceny pozostałej części okrężnicy.
- badanie rentgenowskie okrężnicy z podwójnym kontrastem jest obecnie przestarzałe, ponieważ ma o wiele mniejszą czułość w porównaniu do kolonografii TK lub RM.⁴⁶.
- więcej szczegółów na temat diagnostyki raka można znaleźć w artykule Nowotwór jelita grubego.

Diagnostyka rodzinnej polipowatości gruczolakowatej (FAP, polipowatość jelita grubego)

Badania przesiewowe w kierunku nowotworu jelita grubego w FAP

Zaleca się, aby po uprzedniej konsultacji genetycznej, wszyscy członkowie rodziny pacjenta z FAP powyżej 10. roku życia poddali się predykcyjnej diagnostyce genetycznej.
Członkowie rodziny, u których potwierdzono mutację lub jej nie wykluczono, powinni być poddawani kolonoskopii co roku od około 12 roku życia.
W przypadku wykrycia gruczolaków pełną kolonoskopię należy wykonywać co roku.
W przypadku stwierdzenia FAP wskazana jest proktokolektomia lub kolektomia, jeśli to możliwe po zakończeniu okresu dojrzewania.

Wskazania do skierowania do specjalisty/na badanie kolonoskopowe

W przypadku podejrzenia FAP należy skierować pacjenta do specjalisty oraz na diagnostyke endokskopową
Program badań przesiewowych raka jelita grubego w ramach NFZ⁵⁷
- bezpłatny program badań przesiewowych w kierunku raka jelita grubego
- nie jest wymagane skierowanie od lekarza, należy informować pacjentów o możliwości wykonania badania
- skierowany do wszystkich osób które nie miały wykonywanej kolonoskopii w ciągu ostatnich 10 lat:
  - od 50 do 65 lat
  - od 40 do 49 lat, jeśli u najbliższych krewnych pacjenta, rozpoznano nowotwór jelita grubego
W przypadku niedokrwistości o nieznanej przyczynie, krwawienia z przewodu pokarmowego lub zmian rytmu wypróżnień, zmian charakteru stolca, nieuzasadnionej utraty masy ciała należy również rozważyć skierowanie pacjenta na kolonoskopię (szczególnie pacjentów w wieku powyżej 50 lat)

Leczenie

Cele leczenia

Zapobieganie rozwojowi raka jelita grubego
Całkowite usunięcie złośliwych polipów
Jelito wolne od polipów

Resekcja endoskopowa

Wszystkie wykryte polipy powinny zostać usunięte i zbadane pod kątem histologicznym.¹.
- usunięcie polipów wysokiego ryzyka zmniejsza częstość występowania nowotworu jelita grubego.⁶⁸.
- w przypadku polipów mnogich wycięcie polipa może być wykonywane kilkakrotnie, jeśli jest to konieczne.

Wycięcie polipa (polipektomia)

Małe polipy poniżej 3–4 mm
- można je całkowicie usunąć za pomocą dużych kleszczyków biopsyjnych podczas pobierania jednej lub więcej próbek biopsji, ewentualnie również za pomocą małej pętli lub przez odcinanie
- warunkiem jest objęcie kleszczykami całej zmiany i usunięcie jej w całości
Polipy siedzące <10 mm
- należy usuwać za pomocą pętli diatermicznej bez zastosowania elektrokoagulacji
Polipy 10 - 19 mm
- należy usuwać za pomocą pętli diatermicznej z zastosowaniem elektrokoagulacji
- w przypadku dużych, uszypułowanych polipów można wcześniej wstrzyknąć do szypuły rozcieńczony roztwór adrenaliny lub zastosować tzw. endopętlę (pętlę z drutu, którą owija się wokół podstawy polipa) w celu zmniejszenia ryzyka krwawienia i perforacji.⁷⁹.
Rozległe polipy odbytnicy >2 cm
- zazwyczaj można je usunąć za pomocą konwencjonalnej resekcji pętlowej, a w przypadku polipów o rozległych rozmiarach również metodą „kęs po kęsie” po uprzednim nastrzyknięciu (endoskopowa resekcja błony śluzowej).
Procedury rezerwowe
- endoskopowa dysekcja podśluzówkowa (wyższy wskaźnik powikłań)
- endoskopowa resekcja pełnościenna
- ablacja przezodbytnicza
- technika rendezvous
Ocena radykalności
- wizualna ocena radykalności resekcji zawsze wymaga potwierdzenia histologicznego
- cała próbka poddawana jest badaniom z wyraźnie zaznaczonym obszarem resekcji
Powikłania
- krwawienie
- ryzyko perforacji

Zapobieganie

Dieta

Błonnik
- aby zmniejszyć ryzyko zachorowania na nowotwór jelita grubego spożycie błonnika powinno wynosić nawet 30 g dziennie
- dowody na to, że błonnik pokarmowy może również zmniejszać ryzyko nawrotu gruczolaków jelita grubego wymagają weryfikacji w odpowiednich badaniach.⁸¹⁰.
Alkohol
- aby zmniejszyć ryzyko zachorowania na nowotwór jelita grubego, należy ograniczyć spożycie alkoholu
Czerwone lub przetworzone mięso
- powinno być spożywane w niewielkich ilościach

Profilaktyka farmakologiczna

Wtórna profilaktyka farmakologiczna po wycięciu polipów nie powinna być obecnie stosowana poza badaniami
Mikroelementy
- obecnie nie ma wiarygodnych danych na temat skutecznego zapobiegania nowotworowi jelita grubego za pomocą mikroskładników odżywczych.
Kwas acetylosalicylowy
- udowodniono, że codzienne przyjmowanie 300mg kwasu acetylosalicylowego zmniejsza ryzyko zachorowania na raka jelita grubego, ale nie zaleca się jego profilaktycznego stosowania (niepewny stosunek potencjalnych korzyści do ryzyka)

Badania przesiewowe

Nie ma zalecanych badań przesiewowych w kierunku gruczolaków. Obowiązują zalecenia dotyczące badań przesiewowych w kierunku nowotworu jelita.

Więcej informacji znajduje się w artykule Nowotwór jelita grubego.

Program badań przesiewowych raka jelita grubego w ramach NFZ⁵⁷
- bezpłatny program badań przesiewowych w kierunku raka jelita grubego
- nie jest wymagane skierowanie od lekarza, należy informować pacjentów o możliwości wykonania badania
- skierowany do wszystkich osób które nie miały wykonywanej kolonoskopii w ciągu ostatnich 10 lat:
  - od 50 do 65 lat
  - od 40 do 49 lat, jeśli u najbliższych krewnych pacjenta, rozpoznano nowotwór jelita grubego

Przebieg, powikłania i rokowanie

Przebieg

Lekarz rodzinny jest zwykle odpowiedzialny za kierowanie na badanie kolonoskopowe, omówienie wyników badań histologicznych oraz ustalenie dalszego postępowania i ewentualne kierowanie pacjenta do odpowiednich poradni
- aby uzyskać informacje na temat odstępów między badaniami kontrolnymi, zobacz informacje w sekcji Dalsze postępowanie.

Powikłania

Nowotwór jelita grubego
Owrzodzenia z krwawieniem

Rokowanie

Tylko niewielka część polipów jelita grubego przechodzi trwansformację do raka jelita grubego.
Ryzyko dysplazji wysokiego stopnia — zobacz Ryzyko nowotworu złośliwego
Rodzinna polipowatość gruczolakowata (FAP)
- regularne badania kontrolne i interwencje zmniejszają ryzyko zachorowania na nowotwór jelita grubego do ok. 3 %.

Dalsze postępowanie⁹¹¹

Po wykonaniu pełnej kolonoskopii z polipektomią należy ustalić dalsze postępowanie, w zależności od charakteru i liczby polipów:
- zmiany niewymagające nadzoru - kontrolna kolonoskopia za 10 lat:
  - 1-4 gruczolaków <10 mm z dysplazją małego stopnia
  - polipy ząbkowane <10 mm bez dysplazji
- zmiany wymagające nazdoru - kontrolna kolonoskopia za 3 lata:
  - minimum 1 gruczolak ≥10 mm
  - minimum 1 gruczolak z dysplazją dużego stopnia
  - minimum 5 gruczolaków
  - polip ząbkowany ≥10 mm
  - polip ząbkowany z dysplazją
W przypadku fragmentarycznego usunięcia polipów o rozmiarach powyżej 20 mm, należy powtórzyć badanie za około 3-6 miesięcy oraz za rok
W przypadku wykonania kontrolnej kolonoskopii w przypadku zmian wymagającyh nadzoru po 3 latach, w przypadku niestwierdzenia wtedy zmian wymagających nazdoru - kolejna kolonoskopia po 5 latach
- w kolejnej kolonoskopii wykonanej w powyższym przypadku po 5 latach - w przypadku ponownego braku stwierdzenia zmian wymagających nadzoru - kolejna kolonoskopia po 10 latach jak w przypadku przesiewowych kontroli
Mnogie polipy i czynniki dziedziczne mogą sprawić, że konieczne będą krótsze odstępy między badaniami kontrolnymi
Przedstawione powyżej postępowanie nie dotyczy pacjentów u których rozpoznano raka jelita grubego
Nadzór endoskopowy zaleca się zakończyć po ukończeniu 80 lat lub wcześniej w przypadku krótszej przewidywanej długości życia

Informacje dla pacjentów

Informacje dla pacjentów w Deximed Medibas

Polipy jelita grubego

Ilustracje

Szerokopodstawny gruczolak jelita grubego (dzięki uprzejmości endoskopiebilder.de, Immanuel Albertinen Diakonie gGmbH, Hamburg)

Dwa uszypułowane polipy okrężnicy (gruczolaki) (dzięki uprzejmości endoskopiebilder.de, Immanuel Albertinen Diakonie gGmbH, Hamburg)

Źródła

Wytyczne

Rutter MD., East J., ReeS CJ. et al. British Society of Gastroenterology/Association of Coloproctology of Great Britain and Ireland/Public Health England post-polypectomy and post-colorectal cancer resection surveillance guidelines. Gut 2020;69:201–223. gut.bmj.com

Rutter MD., Chattree A., Barbour JA. et al. British Society of Gastroenterology/Association of Coloproctologists of Great Britain and Ireland guidelines for the management of large non-pedunculated colorectal polyps. Gut 2015; 64: 1847-73. gut.bmj.com

LiteraturaPiśmiennictwo

Pring T, Gould E, Malietzis G, et al. Colorectal polyps. BMJ Best Practice, Last reviewed: 3 Apr 2023, Last updated: 18 Nov 2022. bestpractice.bmj.com
Rutter MD, Chattree A, Barbour JA, et al. British Society of Gastroenterology/Association of Coloproctologists of Great Britain and Ireland guidelines for the management of large non-pedunculated colorectal polyps. Gut 2015; 64: 1847-73. PMID: 26104751 PubMed
Rockey DC, Paulson E, Niedzwiecki D, et al. Analysis of air contrast barium enema, computed tomographic colonography, and colonoscopy: prospective comparison. Lancet 2005; 365: 305-11. PubMed
Rosman AS, Korsten MA. Meta-analysis comparing CT colonography, air contrast barium enema, and colonoscopy. Am J Med 2007; 120: 203-10. PubMed
Brown SR, Baraza W, Din S, Riley S. Chromoscopy versus conventional endoscopy for the detection of polyps in the colon and rectum. Cochrane Database Syst Rev 2016; 4:CD006439. PMID: 27056645. PubMed
Rosman AS, Korsten MA. Meta-analysis comparing CT colonography, air contrast barium enema, and colonoscopy. Am J Med 2007; 120: 203-10. PubMed
Narodowy Fundusz Zdrowia, Program badań przesiewowych raka jelita grubego www.nfz.gov.pl
Zauber AG, Winawer SJ, O`Brien MJ, et al. Colonoscopic polypectomy and long-trem prevention of colorectal-cancer deaths. N Engl J Med 2012; 366: 687-96. New England Journal of Medicine
Dobrowolski S, Dobosz M, Babicki A, et al. Prophylactic submucosal saline-adrenaline injection in colonoscopic polypectomy: prospective randomized study. Surg Endosc 2004; 18: 990-3. PubMed
Yao Y, Suo T, Andersson R, et al. Dietary fibre for the prevention of recurrent colorectal adenomas and carcinomas. Cochrane Database Syst Rev 2017;1:CD003430. PMID: 28064440 PubMed
C. Hassan et. al: Post-polypectomy colonoscopy surveillance: European Society of Gastrointestinal Endoscopy (ESGE) guideline - update 2020 pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
~~Giacosa A, Frascio F, Munizzi F. Epidemiology of colorectal polyps. Tech Coloproctol. 2004 Dec;8 Suppl 2:s243-7. PMID: 15666099~~ ~~PubMed~~
Gondal G, Grotmol T, Hofstad B, et al. The Norwegian Colorectal Cancer Prevention (NORCCAP) screening study: baseline findings and implementations for clinical work-up in age groups 50 - 64 years. Scand J Gastroenterol 2003; 38: 635-42. ~~PubMed~~
~~Rockey DC, Paulson E, Niedzwiecki D, et al. Analysis of air contrast barium enema, computed tomographic colonography, and colonoscopy: prospective comparison. Lancet 2005; 365: 305-11.~~ ~~PubMed~~
~~Rosman AS, Korsten MA. Meta-analysis comparing CT colonography, air contrast barium enema, and colonoscopy. Am J Med 2007; 120: 203-10.~~ ~~PubMed~~

Autorzy

Natalia Jagiełła, lekarz (redaktor)
Franziska Jorda, Dr. med., specjalista chorób wewnętrznych i chirurgii, Kaufbeuren
Thomas M. Heim, Dr. med., dziennikarz naukowy, Freiburg

Polipy jelita grubego

Streszczenie